En erken uyanan meyve türlerinden erik ve bademlerde ağaçların yeşilliği iyice ortaya çıkmaya başladı. Bu mevsimde en çok ortaya çıkan zararlılardan biri yaprak bitleri. Mücadele edilmezse ağaçların lider dallarını deforme edebiliyorlar. Çok fazla sararsa, erken dönemde tüm yaprakları sararak, ağacın gelişimini de sıkıntıya sokuyor. Aslında bu zararlı ile beslenen önemli bir avcı böcek var. Eskiden çocukların uç uç böceği dediği uğur böceği, bugünlerde çimenlerin üzerinde, yeşilliklerde görünmeye başladı. Yaprak bitleriyle mücadelede ciddi zarar gören uğur böceği nüfusu, yaprak bitlerini alt edemiyor artık. Mücadelede uğur böceğinin hayat döngüsü bilinirse bazı kritik dönemlerde koruyucu mücadele mümkün olur.

Uğur böceği ailesinin biline yaklaşık 6000 türü bulunmaktadır. Bilimsel araştırmalar ilerledikçe de yeni türler bu aileye katılmaktadır. Dolayısıyla yaşam döngüleri de türlere göre değişebilmektedir.

Yumurtaları, genellikle uzunca ve ovaldir. Çapları 0.4-2.0 mm arasında değişir. Yumurta rengi kirli beyaz, sarımsı ve kırmızımsı-turuncudur. Larva çıkmadan önce yumurtalar griye döner. Embriyo gelişimi tamamlandıktan sonra, larva yumurta kabuğunu delerek dışarıya çıkar. Larvalar yumurtadan çıktıktan sonra bir gün yumurta kabuğu üzerinde kalır ve kenarındaki diğer yumurtalarla beslenir. Larvaların rengi genellikle siyah, gri, sarı ve kahverengi olup, üzerinde turuncu ve kırmızı lekeler bulunur. Uğur böceği ailesinin pupa dönemi mumya şeklinde geçer. Bacaklar ve antenler serbest değildir. Vücuda yapışık haldedir.

Pupadan yeni çıkmış erginlerin ön kanatları yumuşak ve mat olup, üzerinde türe özgü noktaları ve lekeleri henüz oluşmamıştır. Bir düre sonra benekler oluşmaya başlar. Erginlerin vücudu yarım küre şeklindedir. Boyları 1.5-10 mm arasında değişen ufak yapılı böceklerdir. Üst kanatları kırmızı ya da sarı üzerine siyah noktalı veya siyah zemin üzerine kırmızı, pembemsi ya da sarı desenlidir.

Uğur böcekleri, dut, badem, erik gibi meyvelerin üzerinde daha çok bulunmaktadırlar. Sadece bir türü tarımsal olarak zararlılar sınıfında yer almakta, diğer bütün türleri yararlı böcek olarak bilinmektedir.

Biyolojik mücadelede en fazla yararlanılan uğur böcekleri, laboratuar ortamlarında üretilerek bahçelere salınmaktadır. Yaprak bitleri ve pamuklu bitlerin zarar yaptığı bahçelerde uğur böceği, ilaçlamadan daha etkili olabilmektedir.

Uğur böcekleri uzak mesafelere uçabilmektedirler. Uçarken veya yürürken dokunulduğunda, kanatlarını ve bacaklarını toplayıp ölü numarası yapmaktadırlar.
Kışı genellikle ergin olarak geçiren uğur böceği, ilkbaharda uyandıktan sonra, yumurtalarını meyve ağaçlarının yapraklarının altına bırakırlar. Erginler yeni nesillerinin daha kolay beslenebilmesi için yaprak bitlerinin yakınlarına yumurta bırakırlar.

Genellikle senede iki nesil veren uğur böceği, yavru bakımı yoktur. Erken ilaçlamalardan çok fazla zarar görürler. Yaprak biti varsa, uğur böceği de varsa biraz sabır etmek yeterli. Yoksa ilaçlara yaprak bitlerinden daha hassastırlar.

Harun Baytekin