Öyle depolara, hangarlara baskın yapmakla fiyatları düşürmek mümkün değildir. Memlekette üretim yetmiyor. Hem soğan, hem patates üretimi, bütün ürünlerde olduğu gibi düşüyor. Üretim milletin ihtiyacını karşılamıyor. Arz yetersizliği var. Ekonomi kuralıdır. Piyasada mal azaldıkça fiyatı artar.

Tam sekiz sene evvel paylaştığımız köşede; Soğan fiyatları 2.5 TL'yi gördü. Belki daha da yükselecek. Geçtiğimiz yaz hasat döneminde 1 TL'ye kadar alıcı bulan soğan, üreticinin elinden çıktıktan sonra nedense fiyatı ikiye katlandı neredeyse.

Soğan da patates gibi muhafazası zor olan bir üründür. Uzun süre saklanması zor olduğu gibi, çimlenmeye başladıktan sonra durdurmak ve tonajını muhafaza etmek zordur. Bu nedenle depolanmasında ve pazarlanmasında riski yüksek bir üründür.

Önceki yıl, 2009 yılında 1.800.000 ton civarında gerçekleşen soğan üretimi arz yetersizliğine neden olmuş, dolayısıyla fiyatlar 4 TL'ye kadar yükselmişti. Oysa 2010 yılı rekoltesi 2 milyon ton civarındadır ve iç tüketimi karşılayabilecek kapasitededir.

Sekiz sene önce paylaştığımız gibi, soğan üretimindeki dengesizlikler, tarla-tezgah arasında oluşan sıkıntılar sürekli artmaktadır. Türkiye'de birçok üründe bu tür gelişmeler klasik hale gelmeye başladı ne yazık ki. Hububatta pek rastlanmamakla birlikte, taze sebze ve meyvelerde fiyat istikrarı ne yazık ki sağlanamıyor. Tarım ürünlerinde fiyat istikrarının sağlanması düzenli üretim programlarıyla mümkündür. Türkiye'nin soğan üretimi göreceli olarak düşmektedir. 2010 yılında 2 milyon tonun üzerinde olan soğan üretimi maliyetlerin artması nedeniyle % 30 civarında düşüş göstermiştir. Küçük aile işletmeleri için soğan üretiminde çok ciddi sorunlar görünmemekle birlikte, hizmet satın alan işletmelerde, sadece işçilik maliyetleri satılan ürünün üzerine çıkabilmektedir. Dolayısıyla üretim fazlasının olduğu yıllarda, soğan tarlada dahi bırakılabilmektedir.

Pazar fiyatlarının düşürülmesi, üretici fiyatlarını daha fazla düşürmektedir. Neticede ithalatı başlayan her üründe dışa bağımlılık artmaktadır.

Daha önce sarımsak fiyatlarında yaşanan sıkıntılar ithalatla çözülmüş ve Türkiye sarımsakta dışa bağlı hale gelinmiştir. Soğanın üretici elinde tutulması neredeyse imkânsızdır. İklim kontrollü depolara ihtiyaç bulunmaktadır. Küçük aile işletmelerinde üretilen soğanın kısa sürede tüccara verilmesi doğaldır. Üretim maliyeti yüksek olan soğan, hasat edilir edilmez, nakde dönüştürülmektedir. Ardından düzenli olarak marketlere ve pazarlara gönderilmektedir.

Tarla ile tezgâh arasındaki fark, bütün ürünlerde olduğu gibi çok yüksektir. Soğan üretimindeki düzensizlikler, doğrudan doğruya üretici gelirleriyle ilgilidir.