ŞARBON

Şarbon, bakteriyel bir hastalıktır. Çiftlik hayvanlarında aniden ortaya çıkar.

Hayvanlardan insanlara geçen ender hastalıklardan biridir. İnsanlara doğrudan hayvanlarla temastan veya hayvan ürünlerinden geçmektedir. Hastalık etmeni insanlara deriden girerse kara çıban, kana geçerse kan zehirlenmesi veya iç organ lezyonları şeklinde ortaya çıkmaktadır. Şarbonla bulaşık mikroplu etlerin yenmesi ağır bağırsak hastalıklarına neden olur. Çiftlik hayvanlarında ise vücut sıcaklığı yükselir, dalak şişer, kan, katran gibi koyu renk alır ve pıhtılaşmaz.

Etmeni gram pozitif bir bakteri olan şarbon, aktif olmadığı döneminde spordur. Vücuda girdikten sonra aktif hale geçer, hızla çoğalır ve konukçusunu hastalandırır. Bu nedenle şarbondan ölen insan hayvanlarda otopsi yapılmaz. Şarbon sporları 30-60 yıl çalılığını koruyabilmektedir.

Şarbona çiftlik hayvanları içinde en çok sığırlar duyarlıdır. Genç hayvanlar, ergin ve yaşlılardan daha duyarlıdırlar. Hastalık rutubetli, bataklık ve sıcak bölgelerde diğer bölgelerden daha çok görülür. Önleyici tedbirler alınmazsa büyük kayıplara yol açar. Ölen hayvanların insanlar tarafından veya merada bırakılarak yırtıcı kuşlar ve hayvanlar tarafından parçalanması ve kuşlar, yağmur ve sel sularıyla uzaklara, diğer meralara ve topraklara nakledilmesi buralara bulaşmasına sebep olur. Kan emici sinekler de hastalığı yayabilmektedirler.

Hastalık; hayvanlarda sendeleme, solunum güçlüğü, ayakta duramama, titreme ve halsizliklere sebep olur. Kısa sürede öldürür. Ölen hayvanlarda ölümden hemen önce ve sonra ağız, burun ve makattan kanlı bir akıntı gelir. Vücut sıcaklığı artar. Hayvanlarda süt veriminde azalmaya, gebe olanlarda yavru atmaya sebep olur.

Hastalık deri şarbonu ve iç organ şarbonu olarak ikiye ayrılır. İnsanlarda çoğunlukla deri formu görülür. Cilt üzerinde derinin açık yüzeylerinde meydana gelir. Yüz, burun, el ve ayakta çıkar. Hastalık başlarken bulaşma yerinde kaşınma ve yanma, pire ısırığı görünümünde kırmızı ufak bir nokta ortaya çıkar. Bu nokta kabarır, büyür, irin toplar ve ortası çukurlaşır. İrin koyulaşır ve kahverengi renk alır. Hastalığın başlangıcında baş ağrısı, halsizlik ve iştahsızlık vardır. Yaranın üzerindeki siyah kabuk kösele gibi sertleşir. Mikrop, ağızda çoğalırsa kısa sürede boğaza ilerler ve insanı öldürür.

Bağırsak şarbonu genellikle şarbonlu hayvan etini yiyen insanlarda görülür. Kırgınlık, halsizlik, baş ağrısı ve terleme meydana gelir. Bulantı, kusma, ishal ve karın ağrısıyla vücut sıcaklığı yükselir. Bazen kanlı ishal görülür. Nabız hızlanır ve zayıf insanları 2-3 günde öldürür. Akciğer şarbonu solunumla bulaşır. Ani bir titremeyle 40-41 dereceye yükselen vücut sıcaklığıyla başlar, şiddetli kusma ve nabız zayıflığıyla devam eder. İnsanı 2-3 günde öldürür. Şarbonun en tehlikeli formudur. Şarbondan korunma için öncelikle hayvan hastalığı ortadan kaldırılmalıdır. Bunun için hasta hayvanlar öldürülür ve yakılır. Bazen kireçli çukurlara gömülür. Yine hayvan sürüleri şarbon sporları bulaşık olan otlaklardan uzaklaştırılır. Bulaşık meralar yakılır. Şarbon en tehlikeli hastalıklardan biridir. Milletin bilinçli olması lazım demekle sorun çözülmez. Gemilere tırlara hayvanları gelişigüzel doldurup getirirken bilinçli ve bilgili olmak lazım.

  • Site Yorumlarý
  • Facebook Yorumlarý Facebook Yorumlarý
Yeni yorum yaz
Henüz bir yorum yazýlmadý. Ýlk yazan siz olabilirsiniz.