Özeti sevindirdi desteklemelerin ama toplamda olduğunu detayda anladık. Yine de arazi destekleri için hiç yoktan iyi sayılır. Çiftçi Kayıt Sistemine kayıtlı olan çiftçiler, Türkiye Tarım Havzaları Üretim ve Destekleme Modeli kapsamında buğday, arpa, çavdar, yulaf ve tritikale için dekar başına 13 lirası mazot, 4 lirası gübre olmak üzere toplam 17 lira, çeltik, pamuk için dekar başına 36 lirası mazot, 4 lirası gübre olmak üzere 40 lira, yağlık ayçiçeği, soya, dane mısır, patates için dekar başına 17 lirası mazot, 4 lirası gübre olmak üzere 21 lira, aspir, nohut, mercimek, kuru fasulye için dekar başına 11 lirası mazot, 4 lirası gübre olmak üzere toplam 15 lira, fındık, yem bitkileri, çay, kuru soğan, kanola ve diğer ürünler için dekar başına 9 lirası mazot, 4 lirası gübre olmak üzere 13 lira, nadas için de 5 liralık mazot desteği alacaklar.

Kışlık hububatta çok fazla toprak işleme uygulaması olmadığından mazot desteği düşük tutulmuş, aspir, mercimek ve nohutta da benzer şekilde düşünülmüş ama kuru fasulyenin maliyeti aynı değil. Kuru fasulye yazlık olarak yetiştiriliyor ve mazot gideri soyadan ayçiçeğinden aşağıya düşmez. Üstelik üretim yetmiyor ve ithalatta gümrük vergileri de sıfırlandı. Bu nedenle çiftçimizin uluslararası borsalarda oluşan fiyatlarla rekabet gücü de düşünülmeliydi.

Gübre destelemelerinin toprak analizi için özendirici olmadığını bu köşede tartışmıştık. Çok parçalı arazilerden oluşan bir yapıda 50 dekar bareminin konması, bazı bölgelerde işe yarar. Ancak çoğu çiftçimizi uyandırmaz bile. Her 50 dekar araziye kadar analiz başına 40 lira destek özendirici değil.

Organik tarım destekleri biraz artırılmış. 100 lirayı görüyor bazı ürünlerde. Kovan başına destek de var ama bu destek zaten vardı.

İyi Tarım sertifikası bulunanlar çeltik, örtü altı, süs bitkileri, tıbbi aromatik bitkiler, meyve ve sebzeler için dekara 10-150 lira arasında destek alacaklar.

Fark ödemeleri kapsamında ise kilogram başına ayçiçeğinde 40 kuruş, kütlü pamukta 80 kuruş, soya fasulyesinde 60 kuruş, kanolarda 50 kuruş, aspirde 55 kuruş, mısırda 3 kuruş, buğday, arpa, yulaf, çavdar, tritikalede 5 kuruş, çeltikte 10 kuruş, kuru fasulye, nohut ve mercimekte 30 kuruş, zeytinyağında 80 kuruş ve çayda 13 kuruş fark ödemesi yapılacak.

Yem bitkileri destekleme kapsamında kuru şartlarda yoncaya yıllık dekar başına 40 lira, sulu yonca ve korungaya yılda dekara 60 lira, kuruda yetiştirilen silajlık mısıra 40 lira, yapay çayır meraya 60 lira, suluda yetiştirilen silajlık mısıra 90 lira destekleme yapılacak.

Miras işleri çiftçimizin en önemli sorunu. Veraset intikalleri yapılamıyor. ÇKS'ler düzenli tutulamıyor. Desteksiz tarımsal üretim yapmak neredeyse imkânsız. Girdiler çok yüksek. İnşallah desteklerden bu milleti doyurmak için her karesi eken çiftçimiz, desteklemelerden yararlanabilir.

Harun BAYTEKİN 

ÇOMÜ ZİRAAT FAKÜLTESİ ÖĞRETİM ÜYESİ