Üretimle butik birleştirildiğinde, küçük kapasiteli mal ve hizmet üreten sektörler anlaşılmaktadır. Butik otelleri az çok herkes bilir. Beş yıldızlı otelden daha konforlu olanları vardır. Özel hizmet sunma imkânları yüksektir. Pazarları önerilerle gelişir ve süreklilik vardır. Bu anlamda Çanakkale'nin butik üretim potansiyeli irdelendiğinde, özellikle tarımsal üretimde yüksek potansiyele sahip olduğu dikkati çekmektedir.

Gıdada hangi üründe olursa olsun, üretim miktarı arttıkça insanın damak zevkine hitap eden özellikler kaybolmaktadır. Örneğin süt ürünlerinde büyük firmaların ürünleri hemen hemen aynıdır. Aradaki farkı anlamak çok zordur. En az 15-20 ilden süt toplayan bu firmaların özel ürün üretme imkânları yoktur. Biga'nın sütü ile Denizli'nin sütü arasında, hele hele Ezine ve İzmir'in sütleri arasında mutlaka tat ve aroma farkı vardır. Meyve suyunda da belli sektörler çok geniş coğrafyadan hammadde toplamakta ve tek tip ürün üretmektedir. Oysa her yörenin elması, şeftalisi, kirazı, kayısısı kendine has özellikler taşımaktadır. Bu farkların korunarak pazara sunulmasında butik üretim önem taşımaktadır.

Çanakkale, tarımsal üretimde oldukça yüksek ürün çeşitliğine sahiptir. Sahip olduğu iklim ve toprak özellikleriyle yüze yakın ürün türünü yetiştirebilmektedir. Domates, biber, çeltik, şeftali, kiraz, elma, kayısı, süt başta olmak üzere pek çok üründe adını yurt içi pazarlarda duyurabilmektedir. Ürettiği ürünlerin çoğunu tarladan pazara veya işlenmek üzere il dışındaki çeşitli sanayi kollarına sevk etmektedir. Dolayısıyla pek çok üründe katma değer yaratılamamaktadır. Oysa küçük ve orta ölçekli tesislerde ürünlerin işlenip paketlenerek değerinin artırılmasıyla Çanakkale ekonomisine daha büyük katkıların sağlanması mümkündür.

Butik üretimde önemli olan müşterinin aradığı veya bulduğu damak zevkini, memnuniyeti korumaktır. Bunun için dikkat edilmesi gereken en önemli nokta, kapasiteyi ürün miktarına göre belirlemek ve değiştirmemektir. Eğer üretilen mal ve hizmete talep yoğun ise üretimi artırırken kaliteyi bozmanın bir anlamı yoktur. Ürün özelliğinin bozulduğu yerde satışın düşmesi bir yana yaygın ürünlerle rekabet etme şansı da kalmamaktadır. Örneğin Ezine peyniri hangi dönemde ve hangi sütten yapılıyorsa ondan yapılmalıdır. Kapalı sistemde ot, silaj ve süt yeminden başka bir şey yemeyen süt sığırının sütü, Türkiye'nin birçok bölgesinde hemen hemen aynıdır. Dolayısıyla meraya çıkmayan, farklı bir beslenme şekli olmayan hayvanların sütünden özel ürün üretmek de zordur. Özel ürünlerdeki fark, mevcut coğrafyanın hemen bütün özellikleriyle ortaya çıkmaktadır. Kumkale ovasında yetişen domatesin salçasıyla, Karacabey'de yetişen domatesin salçası da aynı olamaz.

Butik üretim pazarda farklı olmanın en önemli yollarındandır. Farklı olmak her zaman ilgiyi artırır. İlgi artışı değer yaratır. Üstelik üretim yerinde işlenen ürünün maliyeti daha düşüktür. Dünya yerinde değerlendirme yanında yerinde tüketimle ilgili önemli çalışmalar yapıyor. Geride kalmak olmaz değil mi?

Harun Baytekin