Tarımsal sulamanın yüzde 88,5'inde Vahşi sulama diye nitelendirdiğimiz yüzey sulama yöntemleri (karık, tava ve salma), yüzde 8,5'inde yağmurlama sulama yöntemi, yüzde 3'ünde ise damla sulama yöntemi kullanılmaktadır. Dolayısıyla, tarımda kullanılan suyun büyük bir kısmı yanlış sulama yöntemleri ve araziye ulaşım sırasındaki kayıplar nedeniyle boşa gitmektedir.

Vahşi sulama ve damlama sulama yöntemine şu şekilde bir örnekle açıklamaya çalışalım.iki tane insana 3 litrelik şişelerde su versek,bu suyu iki ayrı şekilde içseler;birinci kişi suyu otuz dakika içinde içerse sonuç ne olur?

Kısa bir süre içerisinde vücut suya doyduğu için fazlalıklar idrar yolu ile atılır.Birkaç saat sonra vücudun tekrar suya ihtiyacı olacaktır.

Ikinci kişi ise 3lt lik suyu yavaş yavaş içse gün boyu su ihtiyacını mevcut sudan karşılayabilir mi?

Evet karşılar ve başka suya ihtiyacı olmayacaktır.

Bu örnekleme, sulama eğitimlerimizde çiftçilere verdiğimiz suyun kullanılması açısından, salma ve damlama sulama sistemlerine en güzel örnek olup,tarım arazilerinde sulamada aynen bu şekildedir.Vahşi sulama dediğimiz salma sulama metodu hem suyun fazla kullanılması, hemde bitkini gelişimi açısından kesinlikle tavsiye edilmemesine rağmen ülkemizde yukarıdaki verdiğimiz rakamlarla maalesef salma sulama metodu kullanılmaktadır.Damlama sulama sistemleri hem su kaybının az olacağı ve bitkinin su ihtiyacını yavaş yavaş karşılayacağından verim salma sulamaya göre daha fazla olduğu bilimsel olarak ıspatlanmıştır.

Tarımda su, en önemli girdidir; toprakta bitki için gerekli olan nemi temin ederek verimi artırır, tarım sektörünü iklim koşullarından bağımsız kılar, gübre kullanımını kolay hale getirir, üretimin çeşitlenmesine ve birim alandan daha fazla ürün alınmasını sağlar.

Günümüzde tarımsal ürünlerin çok büyük bir bölümü sulanarak yetiştirilmektedir. Yeryüzündeki toplam tatlı su miktarının yüzde 70'inden fazlası tarımsal sulama için kullanılmaktadır. Sulanan tarım arazilerinin kapladığı alan, geçtiğimiz yüzyıl içinde yedi katına çıkmıştır.1900 lü yılların başlarında 50 milyon hektar olan sulanan tarım arazisi,günümüzde 350 milyon hektara ulaşmıştır.

Devlet Su İşleri Genel Müdürlüğü'nün verilerine göre;Türkiye'de su kullanımında en büyük pay yüzde 74 ile tarım sektöründedir. Gelişmiş ülkelerdeki su kullanımlarına bakıldığında ise sanayideki kullanılan suyun birinci sırada ve tarımsal su kullanımının ikinci sırada yer aldığı görülüyor.

Fazla su kullanımına dikkat edilmediği takdirde hem su kaybı ve hemde verim kaybı olacaktır.Dünyayı bekleyen en büyük sıkıntı su sıkıntısıdır. Hızla artan dünya nüfusuna paralel olarak artan su talebiyle birlikte su kaynakları; tüm diğer sektörel kullanımlar açısından ciddi sorunlarla karşı karşıyadır. Dünya nüfusunun yaklaşık yüzde 20'sine karşılık gelen 1,4 milyar insan yeterli içme suyundan yoksundur. 2,3 milyar kişiyse sağlıklı suya erişememektedir. Dünya Meteoroloji Örgütü'nün öngörüsüne göre, 2025 yılından itibaren üç milyardan fazla insan su kıtlığıyla karşı karşıya kalacaktır.

Dünyada su kıtlığının ana nedenleri olarak şunlar sıralanabilir:

1. Yenilenebilir kaynak miktarının azlığı

2. Yanlış ve aşırı su kullanımı

3. Hızlı nüfus artışı ile kişi başına düşen su miktarının azalması

Hızla artan nüfus ve su kaynaklarının bilinçli kullanılamaması sonucu ciddi tehlikelerle karşı karşıyayız.Ülkemizde tarım arazileri vahşi sulama sistemini terk edip damlama ve yağmurlama sulama sistemlerine geçmesi bu yönde hibe ve desteklerin dahada artırılması gerekmektedir.

Abdullah Kaya