Günlerdir pancar üreticilerinin sıkıntısı olan ve daha öncede köşemize taşıdığımız Nişasta bazlı şeker (NBŞ) kotalarının artırılması ve pancar üretiminin azalması yönünde kamu oyunu meşgul eden bu hususu tekrar ele almak gerekiyor.
Nişasta glükoz moleküllerinden oluşan birleşik bir şeker olup mısır nişastasının kimyasal işlemlerden geçirilmesiyle elde ediliyor. Nişasta parçalanarak glükoza, ardından glikoz da fruktoza dönüştürülüyor. Yani mısırdan elde edilen nişasta bazlı şekerde yüksek oranda fruktoz yani meyve şekeri var. Früktoz çok masum olmayan bir şeker cinsi. Çünkü insülin direncini tetikleyerek aşırı şişmanlığa yol açabiliyor. Ayrıca kandaki trigüserid değerlerini artırabiliyor. İlgililerin ve Bilim adamlarımızın Yayın Organlarında söylediklerine göre de Maalesef ülkemizde nişasta bazlı şeker kullanımı çok yoğun. Avrupa'da ciddi kotalar olduğu, nişasta bazlı şekerin kullanımının yüzde 1'ler civarında olduğu bilinmektedir. Bizim ülkemizde ise yüzde 15'ler civarında.
Nişasta Bazlı Şeker bazı AB ülkelerinde yasaklanmasına rağmen Türkiye'de market raflarında gördüğünüz hemen her üründe yüksek oranda bulunuyor. Yalnızca tat verici olarak değil, nemi çekme özelliği ve gıdaların raf ömrünü uzatmak amacıyla da kullanılıyor. Nişasta Bazlı Şeker için Türkiye bir cennet durumunda. Türkiye'de mahkemeler, şirketlere 'kotayı düşür' dese de Bakanlar Kurulu yetkisini, kotayı artırma yönünde kullanıyor.
Nişasta Bazlı Şeker (NBŞ) kotasının tamamen kaldırılacağı haberlerinin kamuoyunda büyük tepki uyandırdığına dikkat çekerek, tasarının yasalaşması halinde şeker pancarında uygulanan kotadan dolayı zaten istediği kadar üretim yapamayan çiftçinin büyük bir darbe alacağını, pancar üretiminde sayılı ülkeler arasında bulunan Türkiye'nin bu ürünün üretiminden elini çekeceğini, başta ABD'nin küresel şirketi Cargill ile birlikte 5 NBŞ firmasının, şeker piyasasını tamamen ele geçireceğini çeşitli kesimler tarafından ifade edilmektedir.
İzoglikoz Nedir?
Glikoz ve früktoz şuruplarının bir diğer adı da İzoglikoz'dur. Kullanıldığı yere göre içindeki früktoz oranı yüzde 42'den başlıyor yüzde 90'a kadar arttırılıyor.
Görüleceği üzere içindeki oranlara göre birisi glikoz şurubu olarak diğeri de früktoz şurubu olarak isimlendiriliyor ama her ikisi de piyasada tatlandırıcı olarak yani şeker muadili olarak kullanılabiliyor. Buna dikkat etmemiz gerekiyor.
Kıyağın Bam Teli!
Kota kıyağının bam teline! Bu işin arkasında olan firma veya kuruluşların düşüncesi Üretim Reformu Paketi Kanun Taslağı'nda Şeker Kanunu'nun iki maddesinde değişiklik yapılması öngörülüyor. Birincisi; tüm glikoz formları yani likit yada kurutulmuş halde glikoz şurupları şeker tanımı içinden çıkarılacak. Glikoz şurupları şeker tanımı içinden çıkarıldığı için de hem kota kapsamından hem de Şeker Kurumu'nun tüm glikoz ürünleri üzerindeki düzenleme ve denetleme yetkisi ortadan kaldırılacak.
Şeker Kanunu'nda öngörülen ikinci değişiklikle de sadece izoglikoza kota verilecek. Glikoz kota kapsamında olmayacak ve izoglikoza verilecek kota da kuru madde bazında olacak. Şimdi tanımlar üzerinden giderek bu değişikliklerin pancar tarımı ve şeker sanayisi için ne anlama geldiğini sorgulayalım. Daha detaylı bilgiyi bir sonraki yazımıza taşıyacağız, ama asıl hedef..
Asıl Hedefleri Pancar Şekerini Bitirmek!
Sonuç olarak Nişasta ve Glikoz Üreticileri Derneği (NÜD) ve Cargill başta olmak üzere 5 NBŞ firmasının yıllardır 'Glikoz' üzerinden yürüttükleri politika ile pancar şekerinin yerine tamamen mısır şekerini ikame ettirmek istiyorlar. Yıllardır yürüttükleri çalışmalarının meyvesini de başarabilirlerse Üretim Reformu Paketi Kanun Taslağı ile alacaklar. Küresel sermaye ve içerideki işbirlikçileri hedeflerine ulaşabilirlerse şeker pancarında üretim biter. Çünkü şeker pancarı tarımını yasaklamanız için başka bir işlem yapmanıza gerek kalmayacak.