Vücut ısısı bakımından hayvanlar soğukkanlı ve sıcakkanlı olmak üzere sınıflandırılabilir. Soğukkanlı hayvanlar, vücut sıcaklıkları bulunduğu ortama uyum sağlayabilen hayvanlar olarak bilinirken, sıcakkanlı hayvanlar değişen çevre koşullarına karşı vücut sıcaklıklarını koruyan hayvanlar olarak bilinmektedir. Bu gruba giren süt sığırları da bulundukları çevreden aldıkları veya çevreye yaydıkları ısıyı, metabolizmaları tarafından üretilen ısı ile birlikte dengeleyerek vücut sıcaklıklarını sabit tutmaya çalışırlar.

Süt hayvanları, tabiat şartları ile birlikte yaşamlarını devam ettirmektedirler. Hava sıcaklığı, nem, kuraklık, rüzgâr, vb. gibi birçok iklim özellikleri süt verimini etkileyen etmenler diye sıralayabiliriz. Süt hayvanlarında deri koruyucu özellik olduğundan, açık bir ifade ile üzerinizde devamlı sabit, taşımanın zorunlu olduğu pardösü için kışın mı, yazın mı etkilenirsiniz? Birde aşırı sıcaklarda pardösü üzerinizde olduğunuzu tasavvur ederseniz sonucun nereye varacağını tahmin edersiniz. Hayvanlarda da üzerindeki deri tabakasından dolayı aşırı sıcaklar süt verimini mutlak etkilemektedir. Sıcak stresi ile yem tüketimi düşer ve dolayısıyla da süt verimi düşer. Genel olarak hayvanların sıcak stresine karşı tepkileri, solunum artması, kalp atış hızının düşmesi ve terlemenin artması olarak ifade edilebilir. Hava sıcaklığı; nem, rüzgâr, gibi etmenler ile etkileşimde bulunarak et verimi, süt verimi, besi performansı, üreme gibi hayvanın birçok performans parametreleri üzerine etki etmektedir.

Sağmal bir hayvandan beklenen en yüksek verimi vermesi uygun çevre şartları sağlandığı takdirde mümkün olabilir. Süt sığırı için uygun çevre şartları ise 13-18 °C sıcaklık, %60-70 oransal nem ve saatte 5-8 km rüzgâr hızı olarak tanımlanmaktadır. Havadaki nem oranı ne kadar yüksek olursa, solunum veya terleme yoluyla vücut ısısının düşürülmesi de o kadar düşük olur. Özellikle, yüksek sıcaklık ve yüksek oransal nem olması durumunda çevrenin süt sığırı üzerindeki olumsuz etkisi daha da artmaktadır.

Yüksek Sıcaklığa maruz kalan süt ineklerinin yoğun terledikleri de bilinmektedir. Ayrıca süt ineklerinin ürettikleri sütün büyük bir bölümünü suyun oluşturduğu hesap edildiğinde, sıcak stresi altındaki hayvanlarda suyun önemi daha da arttığı gibi, Bu nedenle, sıcak yaz aylarında hayvanlara sürekli temiz su sağlanmalı ve suluklar hayvanların her zaman rahatça ulaşabildikleri yerlerde kurulmalıdır. Suluklardaki suyun da ısınmasını engellemek için gölgelik altında yerleştirilmesinde faydalı olacaktır. İdeal içme suyu sıcaklığı 13-19?C olarak önerilmektedir.

Şu günlerde sıcaklıkların yüksek olmasından dolayı, sıcak stresinin görüldüğü yaz aylarında hayvanlar üzerine su püskürten sistemlerin kurulması aşırı sıcaklar da faydalı olacak tır. Bu sistem modern çiftliklerde yaygınlaşmaya başlamış ama ideal olan tüm çiftliklerde yaygınlaşmalıdır. Bu sistemin devamlı değil ara ara püskürtülmesinde fayda vardır. Mutlak surette bu uygulama bilimsel olarak süt verimini pozitif yönde etkilemiştir (1)

Abdullah Kaya