Türkiye'de sert kabuklu meyvelerin tamamının yetiştiriciliği yapılmaktadır. Ancak bu meyvelerden kestane yetiştiriciliği uzun yıllardır kendi haline bırakılmış, üretiminde belirli politikalar güdülmemiştir.
Türkiye'nin önemli servet kaynaklarından olan kestane ormanlarından daha rasyonel faydalanmak için Orman ve Su İşleri Bakanlığı tarafından hazırlanan Kestane Eylem Planı 2013-2017 ile kestane ormanlarının ıslahı, yeni ormanların oluşturulması, hastalık ve zararlılar ile mücadele edilmesi, kırsal kesimin refah düzeylerinin arttırılması, köyden kente göçün azaltılması vb. amaçlar güdülmektedir(Orman ve Su İşleri Bakanlığı).
Türkiye ormanları ve tarımında karşılaşılan problemlerden biri de kaliteli tohum ve fidan üretimidir. Ayrıca farklı coğrafi bölgelerden elde edilen tohum ve fidanlar her ekosisteme uyum sağlayamamakta, zamanla verimsizleşmekte hatta yok olmaktadır. Bu sebeple Türkiye'nin ekolojik koşullarına uyum sağlayabilen özellikte yerli türlerin çoğaltılması önemlidir.
Aydın ilinin ormancılık bakımından bağlı bulunduğu Muğla Orman Bölge Müdürlüğünün bu alanda yaptğı çalışmalar dikkate değer ve çok yararlıdır.Bu çalışmalarından dolayı Muğla Orman Bölge Müdürü Sayın Mehmet Çelik'i özellikle kutlamak isterim.
Muğla Orman Bölge Müdürlüğü tarafından Aydın ilinin belirli bölgelerinde kestane seleksiyon çalışması yapılmış ,meyvecilik ve ormanların sürdürülebilirliği açısından önemli türler ortaya konulmuştur. Gen koruma alanları seçilirken Türkiye'nin en önemli kestane üretim sahası olan Aydın Dağları ve çevresindeki sahanın göz önünde tutulması gerekmektedir. Zira bölge Türkiye kestane varlığının önemli bir kısmını barındırmakta, bu ormanların ve türlerin kaybı hem meyvecilik faaliyetleri hem de kestane üretimine büyük zarar verecektir. Geçmişte önemli bir kestane varlığına sahip olan Bursa'daki kestane ormanlarının plansızlık, hastalıklar vb. nedenlerle yok olduğu birçok çalışmada da dile getirildiği gibi ortadadır.
Kestane ormanlarında sürdürülen silvikültürel çalışmalar dahilinde birçok alanda meyve üretimi amaçlı ağaçlandırma ve bahçe tesisi yapılmış ve yapılmaya devam edilmektedir. 1986 yılında başlayan kestane özel ağaçlandırma çalışmaları ile Aydın, İzmir, Bursa, Manisa gibi illerde 1.166 ha kestane özel ağaçlandırması, 1.334 ha alanda da karışık özel ağaçlandırma yapılmıştır (Orman ve Su İşleri Bakanlığı).
Yapılan bu ağaçlandırma çalışmaları sayesinde dağlık alanların yönetimi daha rasyonel bir hale gelmiş; doğal ortamlarında yapılan bu ağaçlandırma faaliyetleri, ormanların sürdürülebilirliğini de arttırmıştır. Ayrıca kestane ağaçlarının silvikültürel çalışmalarında bölge halkı istihdam edilmektedir. Buna ek olarak kestane ağaçlarının meyvesinin ekonomik değeri yüksektir. Orman köylülerinin kestanecilikten elde ettikleri gelirden memnun oldukları, Aydın ilinde yaptığımız çeşitli mülakatlarda görülmüştür. Bu sebeple diğer devlet arazilerinde görülen kaçak kesimler ve ormandan tarım arazisi açma gibi yasal olmayan durumlar ile Aydın ilinin böyle sahalarında karşılaşılmamaktadır.
Türkiye'de devlet ormanlarından 28.000 ton kestane toplanmakta, 603 köyden 75.000 kişi bu faaliyetten gelir elde etmektedir. Kestane eylem planının gerçekleştirilmesi durumunda üretim yapılan 603 köyün sayısının 701'e, istihdamın 90.000'e, 28.000 ton olan kestane üretiminin 40.000 tona çıkması hedeflenmektedir. Bu sayede kestane üretiminden elde edilen gelir de önemli miktarda artacaktır.
Muğla Orman Müdürlüğü'ne bağlı olan Aydın ili ormanları ve orman köyleri bu faaliyetler kapsamına mutlaka alınmalıdır. Çünkü özellikle meyve kalitesi bakımından Türkiye'nin dış pazarlar ile de mücadele edebilmesi ve gıda sanayinde en çok tercih edilenkestane meyvelerinin Aydın yöresi ve civarında yetiştirildiği göz önüne alınırsa, yörenin ihmal edilmemesi gerektiği ortaya çıkacaktır.
NAİM ÖZDAMAR
AYDIN / BUHARKENT ZİRAAT ODASI BAŞKANI