Erzurum’un Olur ilçesine bağlı Oltu Çayı üzerinde yapımı devam eden Ayvalı Barajı HES inşaatı nedeniyle önceleri cennet gibi doğaya sahip Çukurbağlar Mahallesi, çöle döndü.
Deniz seviyesinden 600 metre yükseklikte Karadeniz iklimi özellikleri taşıyan ve narenciye ile pamuk dışında tüm meyve sebzenin organik olarak yetiştirildiği Ormanağzı, Çataksu ile Taşlı köyleri arazilerin çok düşük fiyatla kamulaştırılmasına yöre sakinleri tepki gösterdi. 
Erzurum, Organik Tarım yapılan ve yapılmaya elverişli arazileri olan bir bölgedir. Böyle haberleri duymakta yayımlamakta çok üzücü gerçekten ancak birlikte hareket edilirse işin içinden çıkılabilir.
Yöre sakinleri çok düşük fiyat aldıkları için tepki göstermiş tek seferlik alacaklarına, sürdürülebilir gelir elde ettikleri organik tarıma elverişli arazileri elden gittiği için değil. Ama olsun tepki tepkidir. Hala tepki gösterebiliyorken.
Bu her yönden verimli ülkemizde, bir çok yöntem varken daha ucuz maliyetli zannedilen, paha biçilemez geleceği elimizden alan bu yönteme devam ediyoruz.
Peki ne zararı var canım, elektirik üretiliyor, üretilmesin mi? Derseniz buyrun;
İnşaat sürecindeki zararlar;
- Elektrik üretimi için HES’lerin inşaatı dik yamaçların tahribine yol açar.
- İnşaat sırasında yapılan ağaç kesimleri, erozyona ya da erozyon oluşma riskinin artışına yol açar.
-  Bazı projelerde kullanılan açık iletim kanalları ve borular, yaban hayatının geçişini engelleyen büyüklükte yapılardır. Bu nedenle, yaban hayvanları günlük avlanma, beslenme ya da su ihtiyaçlarını karşılamak için kilometrelerce yol kat etmek zorunda kalmakta ve mevsimsel göç sırasında güçlüklerle karşılaşmaktadır.
-  HES inşaatlarında hafriyat dere yataklarına dökülür. Bu durum, dere yatağının dolmasına, sudaki çözünmüş oksijenin azalmasına, su sıcaklığının artışına, bunlara bağlı olarak sucul canlıların hayat kalitesinde ciddi düşüşe ve bazı durumlarda balık ölümlerine neden olmaktadır
- HES inşaatları sırasında, daha önce insan erişiminin mümkün olmadığı alanlara yollar açılır. Bu da, yaban hayatının yaşama alanını daraltır, avcıların yaban hayatına erişimini kolaylaştırır.
- İnşaat sırasında patlatılan dinamit, hava ve toprak kirliliğine yol açar. Çıkan ses, yaban hayvanlarını korkutur ve gebe hayvanlarda düşüklere neden olur
- Üretilen enerjiyi taşıyacak iletim hatlarının kurulması için ormanlık alanlarda tıraşlama yapılır. Tıraşlama orman alanlarını tahrip eder.
- HES inşaatları sırasında açığa çıkan toz, yaprakların üzerine yapışarak ışık geçirgenliğini azalttığından, yaprakların fotosentez hızını ve dolayısıyla ağaçların büyüme hızını olumsuz etkiler.
- Toz, ağaçları olumsuz etkileyen mantar hastalıklarının yayılması için uygun ortam oluşturur.
- Tozlar vadiye yayılarak özellikle bal üretimi için en hayati kaynak olan polenlerin tozlarla kaplanmasına dolayısıyla bal veriminde ve kalitesinde düşmelere yol açmaktadır.
 
İşletme sürecindeki zararlar;
- HES’ler elektrik üretimi için nehirlerdeki suyun büyük bir kısmını kullanır.
- HES’lerden nehirlere az oranda su bırakılması sucul canlıların yok olmasına, beslenme, üreme ve göç davranışlarında kısıtlamalara neden olur.
- Bir nehrin akış hızı azaldığında, suyun havalanması ve sudaki çözünmüş oksijen miktarı azalır.
- Oksijenin belli bir konsantrasyonun altına düşmesi, toplu balık ölümlerine neden olmaktadır.
- HES işletimi aynı zamanda suyun sıcaklığını değiştirir. Bu durum, sudaki sıcaklığa hassas türlerin yaşamını olumsuz etkiler. Örneğin, alabalığın nehirlerdeki yaşamını sağlıklı sürdürebilmesi için sudaki sıcaklığın 15°C’nin üzerine çıkmaması gerekir.
- Nehirler, yer altı sularını besler. Yüzeye yakın yer altı suları ise galeri ormanlarını (nehir kenarı ve sulak alanlarda form bulan ormanlar) ve bitki örtüsünü besleyen önemli bir kaynaktır. Nehir civarındaki bitki örtüsünün bir başka işlevi, sel kontrolüdür. HES işletimleri dolaylı olarak sel baskını riskini arttırır.
- Birçok balık ve omurgasız canlı türü normal davranışı gereği, hayatlarının belirli dönemlerinde nehir boyunca uzun ya da kısa mesafeli göçler gerçekleştirir. Nehirlerdeki göçlerin en yaşamsal olanı, balıkların yumurtlama göçüdür. HES’lerin bir bileşeni olan regülatörler (su toplama yapıları), sucul canlıların nehir boyunca hareketini kesintiye uğratırlar. Üreme tamamen aksarsa, bu durum balık türünün o nehir habitatından tamamen kaybolmasıyla sonuçlanabilir.
- Nehirler taşıdıkları sedimentlerle, deniz kıyılarında verimli tarım arazileri ve biyolojik çeşitlilik açısından zengin delta yapılarını oluşturur.
- Deltalardaki tarımsal verim ve buraya uyum göstermiş biyolojik çeşitliliğin devamı, nehirlerin taşıdığı sediment miktarına bağlıdır. Nehirler aynı zamanda denizlere besin taşır. Bu, denizel türlerin sürekliliği için önemlidir.
- HES işletimi, nehirlerden denizlere taşınan sediment miktarını kesintiye uğratır. Alt havzalardaki habitat ve biyolojik çeşitlilik buna bağlı olarak etkilenir, delta yapılarına yeterince sediment gelmemesinden dolayı kıyı erozyonu riski artar.
- HES’lerin su alma (regülatör) yapılarındaki açıklıklardan daha küçük olan sucul canlılar, örneğin bazı balıklar, regülatörlere girmekte ve türbinlere ulaşarak parçalanmaktadır.
 
Kaynak: WWF