Kahramanmaraş'ın tıbbi bitki varlığındaki yüksek kapasiteyi değerlendirmek için 2005'de Doğu Akdeniz Geçit Kuşağı Tarımsal Araştırma Enstitüsü Müdürlüğünce başlatılan kekik araştırmaları olumlu sonuç verdi.

Çalışma için Doğu Akdeniz Bölgesi'nden 18 tür belirleyen uzmanlar, Hatay, Osmaniye, Adana, Mersin ve Kahramanmaraş'ta kayda değer kekik türleri buldu. Uçucu yağ miktarı ve bileşenlerinin farklılıkları dolayısıyla seçtikleri ürünleri enstitü arazisine eken uzmanlar, 11 yıllık çalışma sonucunda "Origanum vulgare subs. hirtum" türünün diğerlerine oranla daha fazla "antimikrobiyal" ve "antiseptik" özellik taşıdığını saptadı. 

Araştırma Enstitüsü Müdürlüğünde görevli ziraat yüksek mühendisi Muzaffer Özdemir, bitki varlığı bakımından çok yüksek kapasiteye sahip Kahramanmaraş'ta ilaç sanayisi için gerekli ham maddeyi üretmenin mutluluğunu yaşadıklarını söyledi.

Kekik, gül ve lavantanın, tıbbi bitkiler içerisinde ihracatı en yüksek bitki türleri arasında yer aldığını dile getiren Özdemir, kekiği en çok alan ülkelerin başında da ABD ve İsrail'in geldiğini aktardı.

Türkiye'nin farklı kentlerinde, özellikle de Ege Bölgesi'nde üretilen kekiklerin İzmir'de firmalar tarafından alınarak uçucu yağa çevrildiğini ya da kuru olarak ihracatının yapıldığını kaydeden Özdemir, şöyle devam etti:

"Bu bölgede yapılan kekik ticaretinin daha sağlıklı olabilmesi açısından tarım arazilerine indirgenip orada üretilerek kaliteli ve yeknesak bir herba (kekik) elde etmek bizim araştırma amacımızdı. Elde ettiğimiz kekik türlerinde özellikle ilaç sanayisi tarafından aranılan ve antibiyotiklere direnç gösteren bakterilerin direncini kırmada etkili thymol ve cavracrol maddelerini (kekik yağından elde edilen, tedavide antiseptik ve antihelmintik olarak kullanılan maddeler) yüksek oranda tespit ettik. Bunun ilaç sanayisi ve ihracat için iyi bir şans olduğunu düşünüyoruz." 

"Çok güçlü bir antibiyotik"

Kekik içinde bulunan uçucu yağ miktarlarının yüzde 4-6 değiştiğini belirten Özdemir, "Bu türde ise uçucu yağ içerisinde bulunan bileşenlerde yüzde 70 ile 86 arasında cavracrol denen madde var. Bu da çok güçlü bir antibiyotik. Kekik yağından cavracrol ayrıştırılarak ilaçların içerisine katılarak insanlardaki hastalıklara karşı kullanılıyor." diye konuştu.

Özdemir, "thymol" maddesinin de cavracrol ile sinerji oluşturarak bakterilere etki ettiğinin bilimsel çalışmalarda gösterildiğini aktararak, şunları kaydetti:

"Biz ilaç sanayisine bitkisel bir ham madde sağlama, bulunabilir olmasını artırma ve yüksek verimli türü yakalama açısından bu çalışmayı güzel bir haber olarak değerlendiriyoruz. Bir kekik uçucu yağı içerisinde 18 bileşenden biri olan cavracrol, bu saydığımız türler içinde en az yüzde 65 ve en yüksek yüzde 86 civarında bulunmaktadır. Diğer bileşenlere göre çok yüksek bir rakam."

Keşfettikleri kekik türünü sera ortamında yetiştirdiklerini bildiren Özdemir, bitkiyi arazide gözlemleyebilmek için 150 bin fideyi İl Gıda, Tarım ve Hayvancılık Müdürlüğü aracılığıyla çiftçilere dağıttıklarını söyledi. Özdemir, ekilen fidelerdeki gelişmeyi sevinerek gördüklerini vurguladı. 

"Katma değeri bize büyük bir artı getirecek"

Doğu Akdeniz Geçit Kuşağı Tarımsal Araştırma Enstitüsü Müdürü Hasan Gezginç de kurum olarak kekik ve lavanta çalışmalarında son derece iyi bir konumda olduklarını belirtti.

Özellikle Doğu Toroslar'ın kekiğin ve çeşitli ıtri ve tıbbi bitkilerin anavatanı konumda olduğunu vurgulayan Gezginç, kekik üretiminde Türkiye'nin birinci sırada olduğunu söyledi.

Kahramanmaraş'ın bir baharat geçmişi bulunduğuna dikkat çeken Gezginç, "Biz kekik tarımının da ülkemizde özellikle Kahramanmaraş önde olmak üzere daha ileri bir seviyeye getirmek için çalışmalarımıza devam ediyoruz. Geçen yıl itibarıyla 150 bin fide ürettik. Bunları çiftçilere dağıttık. Yaptığımız kontrollerde bunların tamamen sağlıklı ve üretime yönelik yetiştirilebildiğini, bunlardan ürün alındığını memnuniyetle gördük. Bu yıl da yine 150 bin fide hedefimiz var. Bölgemizin baharat geçmişini de kullanarak ıtri ve tıbbi bitkilerde kullanılmak üzere baharat anlamında ve özellikle yağlarının çıkartılması noktasında katma değeri yüksek ürünler için çalışmalarımızı yoğunlaştırıyoruz." diye konuştu.

Son yıllarda bitkisel ilaç sanayisinin hızla gelişen bir alan olduğuna dikkati çeken Gezginç, "Özellikle biz bu kekiklerin drog (bitkilerden elde edilen ham madde) olarak ihracatını yapıyoruz. Bu drog materyalin artması katma değer anlamında da bize büyük bir artı getirecek. Onun için de biz ilaç sanayisinde ve alternatif tıp üzerinde fenol bileşikler ve etol yağlar üzerinde çalışmalarımız hızlandırmış durumdayız." dedi.