Merhaba Ümmühan Hanım, öncelikle sizi tanıyabilir miyiz? 

Ege Üniversitesi Kimya Mühendisliği Fakültesinden mezun olduktan sonra ülkemizin en büyük Zeytin ve Zeytinyağı Kooperatifleri Birliğinde çalışmaya başladım. 20 yıl Rafineri, Sabun, Sofralık Zeytin Üretim Bölümlerinde ve Laboratuvarda Üretim ve Kalite Sorumlusu olarak çalıştım. Ülkemizde ilk defa Gaz Kromatografi(GC), Likit Kromatografi (HPLC) gibi gelişmiş analiz tekniklerini Zeytinyağı sektöründe rutin olarak kullanan bir  Zeytinyağı Laboratuvarı ve Kalite Kontrol sistemi kurdum. Yine bu yıllardan itibaren merkezi Madrid'de bulunan Uluslar arası Zeytin Konseyi'nin(IOC) tüm eğitimlerine ve faaliyetlerine  katıldım.1989 yılında İtalya'da Zeytinyağının Duyusal Özelliklerini tespit etmek üzere Panel Lideri eğitimine katılarak  "Zeytinyağı Panel Lideri" diploması aldım. 

Ülkemizde ilk defa zeytin, zeytinyağı ile bitkisel yağlar ve yağlı tohum analizlerini uluslar arası kalitede yapabilmek üzere "EGEANALİZ ÖZEL GIDA LABORATUVARI"nı kurdum ve Genel Müdür olarak 15 yıl görev yaptım. 2000 yılından beri Uluslar arası Zeytin Konseyi (IOC) Kimya Uzmanları listesinde yer almaktayım. 2007 yılında Ulusal Zeytin ve Zeytinyağı Konseyi(UZZK) Yönetim Kuruluna seçildim. 2009 yılında Uluslar arası Zeytin Konseyi(IOC) tarafından ülkemizde  ilk defa tanınan Duyusal Tadım Panelini Ulusal Zeytin ve Zeytinyağı Konseyi (UZZK) bünyesinde  kurdum. Uluslararası Zeytin  Konseyi (IOC) tarafından Madrid'de düzenlenen ve en prestijli yarışma olan "Mario Solinas Naturel Sızma Zeytinyağı Kalite Yarışması" jürisinde yer almaktayım. Çok sayıda ulusal ve uluslararası  sempozyum, seminer, panel ve çalıştayda bildiri sundum ve eğitim verdim. İzmir Ekonomi Üniversitesi Mutfak Sanatları Fakültesinde 2011-2015 yılları arasında "Zeytin ve Zeytinyağı Kültürü" dersi verdim. 2000 yılından beri profesyonel olarak "Naturel Zeytinyağı Tadım Eğitim"leri düzenliyorum. Uluslararası Zeytinyağı Konseyi'nin uzman Tadım Eğitimcisi pozisyonunda olduğundan Uluslararası Zeytin Konseyi (IOC) adına da eğitimci olarak yer almaktayım.

Ulusal Zeytin ve Zeytinyağı Konseyi'nin 3.ncü dönem Genel kurulunda da Yönetim Kurulu Başkanlığına seçildim ve halen devam ediyorum. 

Ulusal Zeytin ve Zeytinyağı Konseyi olarak ülkemizdeki zeytincilik sektörünü nasıl değerlendiriyorsunuz? İhracatta ülkemizi hangi düzeyde görüyorsunuz?

Zeytin'in anavatanı olan Ülkemizde, son yıllarda, zeytin ağacı sayısında önemli artışlar yaşandı. Zeytin ağacı varlığımız, 2000'li yılların başında, 95 milyon düzeyinde bulunurken, şimdi bu rakam 170 milyona kadar yükseldi. Dünya'da da benzer bir trend söz konusu. Akdeniz Havzası kritik önemini korumakla birlikte, dünya genelinde de zeytin dikme seferberliği  gerçekleştiriliyor. Çin, Yeni Zelanda, Avustralya, Brezilya gibi ülkeler ve Kuzey ve Güney Amerika bölgesinde benzer gelişmeler yaşanıyor. Dünya geneline baktığımızda İspanya, 315 milyon zeytin ağacı ile ilk sırada bulunuyor. Türkiye ise, İspanya'nın ardından ikinci sırada yer alıyor. Zeytin ağacı varlığı açısından güçlü durumdayız, ama üretim tarafına baktığımızda İspanya, İtalya, Yunanistan ve Tunus'un ardından geliyoruz. Bu durumun iki temel sebebi bulunuyor. İlki, diktiğimiz ağaçların meyve vermeye henüz başlamamış olması, ikincisi ise iklim değişikliklerinin bizi olumsuz yönde etkilemesi. Türkiye, sofralık zeytin üretiminde ise, İspanya ve Mısır'dan 
sonra üçüncü sırada yer alırken, sofralık zeytin tüketiminde ilk sırada yer alıyoruz.  

Tablo:Dünya Zeytinyağı Bilançosu

Kaynak:IOC

Ülkelerin ürettiği zeytinyağı miktarına bakacak olursak Avrupa Birliği bünyesindeki Güney Avrupa-Akdeniz ülkelerinde zeytin üreticisi birçok ülke bulunduğundan dünya zeytinyağı üretiminin yaklaşık %75'ini üretiyor ve tüketiyor. Türkiye ve Tunus ise AB'den sonra ikincilik ve üçüncülük konusunda yarışıyorlar. Son 10 yılda dikilen yeni fidanlar artık yavaş yavaş ürün vermeye başladığından; zeytinyağı üretiminde var ve yok yılları arasındaki makas daralarak son 3 yıldan beri 180.000 ton-200.000.ton seviyelerine yükselmiştir. Önümüzdeki 5 yıl içinde bu üretimin 400.000-500.000 tonlara çıkacağı tahmin edilmekte ve 2023 vizyonu olarak İspanya'dan sonra dünya ikinciliği hedeflenmektedir.

Bu konuda öncelikle iç tüketimin arttırılarak, arz ve talep dengesinin oluşturulması ve üretimin sürekliliğinin sağlanması çok büyük önem arzettiğinden iç tanıtıma öncelik veriyoruz. Diğer taraftan markalı, ambalajlı kaliteli türk zeytin ve zeytinyağlarının dünya marketlerinde yer alması için ihracattaki sürekliliğin önemli olduğunu bildiğimizden  ihracatçımızın rekabet gücünün arttırılması için desteklemelerin daha gerçekçi olması için çalışıyoruz.

Kaynak:IOC

Ulusal Zeytin ve Zeytinyağı Konseyi olarak çeşitli çalışmalara imza atıyorsunuz. Bu çalışmalardan bize bahsedebilir misiniz?

5488 sayılı Tarım Kanununda belirlenen ulusal tarım politikaları çerçevesinde çalışmalar yapmak üzere zeytin ve zeytinyağı üreticileri ile zeytin bitkisinden elde edilen asıl ve yan ürünlerin ticaretini yapan tüccarlar, sanayiciler ve/veya bunların oluşturdukları birlikler, dernekler, kooperatifler ile zeytin ve zeytinyağı ile ilgili araştırma ve eğitim kurumları, meslek odaları ve sivil toplum kuruluşlarının bir araya gelerek oluşturdukları tüzel kişiliği haiz sektörün çatısı niteliğinde sivil toplum kuruluşu olan Ulusal Zeytin ve Zeytinyağı Konseyi (UZZK), uzun ve yorucu bir çalışma döneminden sonra 21 Mayıs 2007'de ülkemizde ilk ürün konseyi olarak kuruldu. Ulusal Zeytin Ve Zeytinyağı Konseyi Kuruluş Ve Çalışma Esasları Hakkında Yönetmeliğin 7. maddesine gore Konsey;

Piyasa koşulları ve uluslararası gelişmeler ışığında planlar oluşturur, uygular veya uygulanmasına yardımcı olur.Sektörle ilgili verileri toplar, zeytin ve zeytinyağı konusunda ortaya çıkan gelişmeler çerçevesinde ortak bir strateji belirler.Zeytin ve zeytinyağı ve ilgili sektörlere ilişkin olarak ulusal ve uluslararası düzeyde araştırma, inceleme yapar ve bunları Konsey üyeleri ile ilgili kişi ve kurumlara aktarır.Hazırlanacak düzenli raporlarla zeytin ve zeytinyağı ve ilgili sektörlere yönelik kararlar alan ilgili birimlerin bilgilendirilmesi ve kamuoyu oluşturulmasını sağlar.Zeytin ve zeytinyağı üretimi, tüketimi ve ticaretinin geliştirilmesine yönelik faaliyetlerde bulunur.Zeytin ve zeytinyağı ile ilgili sektörlere ilişkin konjonktüre göre acil fonksiyonel tedbirleri alır ve sonuçlarını izler.Amaç ve faaliyet konuları ile ilgili olarak; toplantı, sempozyum, panel, seminer, konferans, kongre ve çalıştaylar düzenler, zeytin ve zeytinyağı asıl ve yan ürünlerinin tanıtımını yapar ve tüm bu faaliyetlere katılımı sağlamak için çalışma grupları oluşturur.Sektörde yüksek kalitede üretimin gerçekleştirilmesi, standardizasyon ve sertifikasyonun sağlanması, piyasanın izlenmesi ve kalite kontrol sistemlerinin geliştirilmesi için gerekli politikalarının belirlenmesi ve uygulanmasına katkıda bulunur.Sektörün yapısal sorunlarının çözülmesi, ihtiyaçlarının karşılanması ve uluslararası rekabet gücünün arttırılması için üretim planlaması ve üretimin çeşitlendirilmesi dahil gerekli önlemlerin alınması ve bunların uygulanmasını sağlamak için çalışmalar yapar.Sektördeki üretim ve sanayi faaliyetleri çerçevesinde çevrenin, kamu sağlığının, üretici ve tüketici haklarının korunması, kırsal kalkınmanın temin edilmesi için gerekli önlemlerin tespit edilmesi ve bunların uygulanmasını sağlamak için çalışmalar yapar.Ürünün tanıtılması ve tüketiminin teşvik edilmesi için kampanyalar düzenler ve fuarlara katılım dâhil gerekli çalışmaları yapar. Sektörde sınaî mülkiyet haklarının korunmasına yardımcı olur ve markalaşmayı teşvik eder.Zeytin ve zeytinyağı, zeytin ve zeytinyağı mamul ve yan ürünleri ticaretinin ulusal ve uluslararası kurallarının belirlenmesine ve uygulanmasına katkıda bulunur.Konsey üyeleri arasında sektör ile ilgili çıkabilecek anlaşmazlıkları gidermek üzere hakemlik ve bilirkişilik yapılmasına ilişkin usul ve esasları belirler, sektörel uzlaşma ve dayanışmayı sağlar.Sektörle ilgili eğitim, yayım, danışmanlık hizmetlerini yürütür.Sektörle ilgili kamuya yararlı diğer faaliyetleri yapar.Zeytin ve zeytinyağı üreticilerinin ve tüketicilerinin organik yetiştiricilik ve iyi tarım uygulamaları konularında bilgilendirilmesi, üretiminin ve tüketiminin teşvik edilmesi çalışmalarını yapar.Zeytin ve zeytinyağı üretiminin arz talep dengesini sağlayıcı çalışmalar yapılmasını, yurt içinde ve yurt dışında rekabet etmesini sağlamak için ürün kalitesinin iyileştirilmesini, pazara standartlara uygun ürün sevk edilmesini, zeytin ve zeytinyağı ve mamul maddelerinin ulusal ve uluslararası ölçekte pazarlama gücünün arttırılmasını, zeytin ve zeytinyağı sanayinin sürekliliğini, kârlılığını, ticaretini, tüketimini ve standardizasyonunun geliştirilmesini sağlayacak tedbirlerin alınmasını ve ulusal politikaların belirlenmesinde sektörün bütün kesimlerinin uzlaşmasını sağlayacak çalışmalarda bulunur.

Ulusal Zeytin ve Zeytinyağı Konseyi olarak ulusal düzeyde ilk kez Türkiye'de yapılacak olan "UZK Mario Solinas Türkiye; Natürel Sızma Zeytinyağı Kalite Yarışması" nı gerçekleştireceksiniz Dünyanın en prestijli kalite yarışması olarak kabul edilen bu yarışma ile neyi amaçlıyorsunuz?

Natürel Sızma Zeytinyağı yarışmaları arasında dünyanın en prestijli kalite yarışması olarak bilinen Mario Solinas yarışmasının UZK'da Ülkemizi temsil eden Türk Delegasyon Başkanı Gümrük ve Ticaret Bakanlığı ile UZZK'nin çabaları sayesinde ulusal boyutu ile ülkemizde düzenlenmesi bizler için gurur vesilesi olmuştur. Bu gün, bizim girişimimizin ardından Portekiz ve diğer bazı ülkeler de  ulusal Mario Solinas yarışması düzenlemek için başvuruda bulundular. Ülkemizde kalite alt yapısının geliştirilmesi, kalite  algısının yaygınlaştırılması ve teşvik edilmesi adına önemli bir adım olacak bu yarışma ile aynı zamanda ülkemiz zeytinyağlarının dünyada daha etkin  tanınması ve kalitemizin  bir kez daha tescil edilmesi de sağlanmış olacaktır. Zeytinyağı üretimimizi ve ihracatımızı  artırmak  ve ülkemizde  1,8 kg. seviyesindeki zeytinyağı tüketimini 5 kg. seviyesine çıkarmak istiyorsak daha kaliteli zeytinyağı üretmek,  zeytinyağında kalite artışını teşvik etmek  en önemli hedefimiz olmalıdır

Dünya'da ilk defa ulusal boyutla yapılacak olan bu yarışmaya diğer ülkelerin katılımı nedir?

Dünyada ilk defa ulusal boyutta ülkemizde gerçekleştirilen "Mario Solinas Türkiye" yarışması ile aslında sadece ülkemizde değil, Uluslararası Zeytin Konseyi üyesi tüm ülkelerde yeni bir kapı açılmıştır. Bu kapı kalite kapısıdır. Çünkü 2000 yılında beri yapılmakta olan Uluslararası Mario Solinas yarışmasına İspanya ve Portekiz Firmaları çoğunlukla katılmakta ve diğer ülkeler bu konuda çok başarı sağlayamamış idi. Şimdi Türkiye'nin girişimi ile ulusal yarışmalar ile kalitenin tabanda yaygınlaştırılması ve içselleştirilmesi hızlanacak ve topyekün kalite anlayışı ile zeytincilik sektörü daha da güçlenecektir. Bu anlamda Ülkemiz ve dünya zeytincilik sektörü için çok önemli bir gelişme olduğunu söyleyebiliriz. Bu yıl yarışmanın duyurusunu gecikmeli bir şekilde yapabildik. Çünkü bürokratik işlemleri zamanında tamamlayamadık. Ayrıca bu yıl ülkemizde global iklim değişikliğinin etkilerini sektörümüz kalite kaybı şeklinde yaşadı ve çok olumsuz etkileri oldu. Buna rağmen 21 Firma yarışmaya katıldı ve 12 Firmamız Finale kaldı. Yoğun meyvemsilik, orta meyvemsilik olgun zeytin ve düşük meyvemsilik kategorilerinde altın, gümüş ve bronz madalya ile mansiyon ödülleri alan Firmalarımızı 28 Nisan Cuma günü Olivetech Zeytin, Zeytinyağı ve Teknolojileri Fuarında Uluslararası Zeytin Konseyi İcra Direktörü Sayın Aldellatif Ghedira ile birlikte kamuoyu ile paylaşacağız. 

Röportaj: Nimet Temel