2010 yılında kurulmasına rağmen tohumculuk sektörünün önde gelen firmaları arasına yerleşen Petektar Tohumculuk’un Yönetim Kurulu Başkanı Büşra Yapıcı ile ‘Üretimde Fikirde Girişimcilikte Fark Yaratan Kadınlar 2015’ yarışmasında “Sebze Tohumu” projesiyle aldığı ödül hakkında ve yaptığı tohum ıslahı çalışmaları hakkında konuştuk.  Hayallerinin peşinden giden Petektar Tohumculuk’un Yönetim Kurulu Başkanı Büsra Yapıcı ile yaptığımız röportajı sizlere sunuyoruz.

''Hayal kurmaktan ve düşmekten korkmayın'' diyen Büşra Yapıcı'yı bize anlatır mısınız?

 1975  yılında  Ankara’ da  doğdum. Aslen Elazığ’lıyım. Yedi  çocuklu   devlet  memuru bir babanın 6. çocuğu olarak dünyaya gelmişim. Çocukluk  ve  gençlik  yıllarım  hep  mücadeleyle  geçti. 1999 yılında  Akdeniz  Üniversitesi  Ziraat  fakültesini  bitirdim. Mezun  olmadan önce eşimle  tanıştım. 1999  yılında  evlendim. 2000  yılında  kızım, 2001  yılında Oğlum  dünyaya  geldi. Üniversitede okurken işçi olarak seralarda çalıştım. Bu  çalışmalarımın  bugün  ki  başarılarıma katkısı çok büyüktür.

 Kendinize ait bir firmanız var ve bu firmanın kuruluş sürecini bizlerle paylaşır mısınız? Nasıl karar verdiniz? Ne gibi süreçlerden geçtiniz ve ne gibi zorluklar yaşadınız ? 

 Eşimin kurmuş olduğu gübre şirketinde 2000 yılında çalışmaya başladım. Tohum için ar-ge  çalışmalarına da bu dönemde başladım. Ar-ge  çalışmalarımı  yaparken , aynı zamanda   gübre  satışlarımız devam ediyordu. Ar-ge çalışmaları için gerekli olan finansmanı gübre satışlarından karşılıyorduk. 2005’te ekonomik sıkıntılar  baş  göstermeye  başladı.  Gübre satışları yetersiz  gelmeye  ayrıca  sattığımız  ürünün  parasının  tahsilatında  zorluklar  yaşamaya  başladık. Ekonomik  sıkıntı  bizi banka  kredisiyle  tanıştırdı ve bir zaman sonra kriz ve tahsilat zorlukları nedeniyle kredileri ödeyemez noktaya geldik. 2008 yılında gübre şirketimiz battı. 2008 yılının sonuna kadar bundan sonra ne yapacağım diye düşündüm. 2009 yılında, Tohum ıslahı için  Antalya/Gaziler köyünde kiraladığım serada çalışmaya başladım. Artık sebze yetiştirip satacaktım ve geçimimi bu şekilde sağlayacaktım. 2009  yılının  şubat  ayında  Antalya’da  sel  felaketi  yaşandı. Aile dostumuz olan bir çiftçimizin serasına da su basmıştı. Bana fide almaya maddi gücünün olmadığını ve deneme silor  tohumu varsa  dikeceğini  söyledi.  40  numaralı silor çeşidini beğendi ve elimde yeterli  tohum vardı, kendisine  verdim. 2 ay sonra bu bu çeşit bölgede 1 numara oldu. Artık güneş doğmaya başlamıştı. 2010 yılında Petektar Tohum’u kurdum. Silor çeşidime de PTK-40 ismiyle üretim izni aldım.

 Firmanızda ne gibi çalışmalar yapıyorsunuz? Islah ve tohum çalışmaları ile ilgili pek çok projeniz var. Çalışmalarınızı biraz anlatır mısınız? Kaç yıldır bu çalışmaları yürütüyorsunuz?

 Bölgedeki çiftçilerin ve Türkiye’nin sebze tohumundaki beklentilerini karşılamak için uzman ekibimle titizlikle ürettiğimiz sebze tohumlarının kalite, verim, sağlık ve dayanıklılık bakımından daha iyi olması için AR-GE çalışmalarımız hız kesmeden devam etmektedir. Çiftçilerin beklentilerini karşılamak için yeni çeşit denemelerine ait AR-GE çalışmaları yapıyoruz. Ağırlıklı olarak hıyar ve domates tohumu üretmekle birlikte faklı olarak kabak, patlıcan, biber, kavun vb. diğer sebze tohumlarına ait AR-GE çalışmalarının da yapılması planlanmaktadır.

 Kısa vadede ıslah ettiğim bu yıl çiftçi tarafından ekilen çeşitlerin  piyasada daha fazla satışını sağlamayı hedefliyorum. Ürettiğim sebze tohumlarının hem Türkiye’de hem de yurtdışında satışını arttırmak ve bunlar gerçekleştirirken de kalite, verim, sağlık ve tat açısından en iyi şekilde olmasına özenle dikkat edilmesine önem veriyorum. Böylelikle, üretici ve tüketicinin kısaca herkesin beklentisi karşılanacaktır. Hem de ülke ekonomisine olumlu katkı sağlanmış olacaktır. Yaklaşık 10 yıl süren Ar-ge çalışmalarım sonucunda 2010 yılında Petektar Tohumu kurdum. Tohum şirketim şu anda 5 yaşında olmasına rağmen çok hızlı bir büyüme gösterdi ve Türkiye’nin sayılı ıslahçıları ve en hızlı büyüyen ilk 100 şirketi arasında 72.sırayı aldı. Büyümenin sonucunda 2 kişi ile başladığımız bu yola şu anda 100 kişi ile devam ediyoruz.

 Büyük ilgi gören 'mor domates' ve 'dolmalık domates' çalışmalarınızı anlatır mısınız?

 Doğada var olan mor domatesin ıslahını gerçekleştirerek tadını ve aromasını bozmadan raf ömrünü uzatarak albenisi yüksek bir ürün elde ettik. Mor domatesi Ruslar istediği için ıslah çalışmalarına başladım. Mor domates ülkemizde olan, tat ve aroma bakımından zengin bir domates çeşididir. Fakat raf ömrünün uzun olmaması ve şeklinin bozuk, yamuk vs. olması nedeniyle ticari boyuta taşınamamıştır. Biz bu mor domatesi ıslah çalışmalarından geçirerek tadını ve aromasını bozmadan raf ömrü uzun, şekli güzel ve dayanıklı hale getirdik ve mor domates raflardaki yerini aldı. Yaklaşık 6-7 yıl önce bir turizm dergisinde okuduğum "Yabancı turistler domates dolması seviyor" haberinden etkilenerek, dolmalık domates üretme konusunda çalışmalara başladım. Dolmalık domatesi dolmalık biberden esinlenerek, 5 yıllık ıslah çalışması neticesinde ürettim. Şekli dolmalık bibere, tadı ise domatese benzemektedir. Normal domatesin yumuşak olması nedeniyle dolma yapımının zor oluyor ve dolma hemen dağılıyor. Dağılmayan ama domates tadı verecek bir çeşit üzerinde çalışmaya başladım. Laboratuvar ortamında melezleme yöntemiyle ıslah çalışmaları yaptım ve bu çalışmalar sonucu dolmalık domates tohumunu elde ettim.

 Sizce yerli tohumu kullanımı neden önemli?

 Tohum ihtiyaçlarımızı kendi genetik kaynaklarımızdan sağlamak çok önemli çünkü Türkiye genetik kaynaklar bakımından çok zengin bir ülke ve bu zenginliği değerlendirmek gerekir. Bu iklime ve bu toprağa adapte olmuş materyallerden yararlanılarak yapılan ıslah çalışmalarının sonuçları çok başarılıdır. Bu ıslah çalışmaları sonucu elde edilen tohumlar çiftçiler tarafından dikildiği zaman performans çok yüksek olmaktadır. Bundan dolayı son 5 yılda yerli tohuma talep çiftçiler tarafından oldukça artmıştır. Ayrıca yerli tohum ithal tohumlara göre daha ucuz olması çiftçinin maliyetini düşürmektedir. Ülke olarak özellikle tohum sektöründe dışa bağımlılığımız azalmaya başlamıştır. 

 Islah ettiğiniz yeni ürünlere hangi özellikleri ekliyorsunuz?

 Ürettiğimiz tohumlarda pek çok özelliği bir arada toplamaya çalışıyoruz. Tüketicinin istediği ürünün tat ve aromasının güzel olmasıdır. Çiftçinin istediği ise ürünün verimli olmasıdır. Satıcı istediği ürünün raf ömrünün uzunluğudur. Bu özelliklerin hepsini çeşitlerimizde toplamaya çalışıyorum. Bir de ürettiğimiz tohumun bazı hastalık dayanımlarına karşı güçlü olmasını amaçlıyoruz.

 GDO ile ilgili ne düşünceleriniz nelerdir ?

 Tohumla ilgili olarak yerli tohumda GDO yoktur. Yerli tohumda melez yöntemi kullanılmaktadır. Melez tohumlar insan sağlığına zarar vermez. Melez tohumların üretiminde üretici açısından daha yüksek verim, tüketici açısından daha yüksek kaliteli ürünleri tüketmek amaçlanır. Çünkü hibrit tohumlar doğada var olan tohumlardan çeşitli ıslah çalışmalarından geçirilerek üretilmektedir.

 Türk tarımının geldiği noktayı nasıl yorumluyorsunuz?

 Tarımla ilgii olarak üreticilere olan destekler  ve eğitimler artırılarak modern tarım tekniklerinin gelişimi  sağlanabilir. Tohumculuk sektörün en önemli ihtiyacı olarak ise kalifiye eleman bulmakta zorlanmaktayız. Üniversitelerde verilen eğitim sadece teorik olarak kalmakta, mezuniyet sonrası uygulamada zorluklarla karşılaşmaktadırlar. Üniversiteden mezun olarak gelen Ziraat Mühendisleri ve Teknikerler direk olarak yönetici pozisyonunda  çalışmak istiyorlar.  Fakat yönetici olmak için belli aşamalardan geçmeleri gerekiyor.

 TOBB belirlediği Türkiye’ nin 100 şirketi arasında 72. Sırayı aldınız. Tarım sektöründen ödül alan tek firmasınız. Ayrıca '' Üretimde Fikirde Girişimcilikte Fark Yaratan Kadınlar 2015” yarışmasında, “Sebze Tohumu” projesiyle bir ödül aldınız ve daha pek çok ödülünüz var. Başarınızı neye borçlu olduğunuzu düşünüyorsunuz?

 Petektar Tohumculuk,  yabancı  firmalardan destek almayan yüzde yüz yerli bir tohumculuk kuruluşudur. Diğer taraftan bayan olduğum için titiz çalışmam ve  PETEKTAR Tohumun bütün faaliyetleri ile birebir ilgileniyor olmam bugünkü başarıyı getirdi. Başarımın sırrı çalışmak, birebir ıslah çalışmalarını ve gözlemleri yaparak yakından çalışmaları takip etmek. Çünkü ıslah sabır isteyen bir meslektir. Biz işimizi deneme yanılma yöntemiyle uzun yıllar emek harcayarak yapıyoruz ve bu çalışmalar sonunda ortaya yeni bir çeşit çıkarıyoruz. Ortaya çıkan tohum istenilen kalitede olunca beraberinde başarıyı da getiriyor. Doğru zamanda, doğru  işleri yapmak, sahip olduğunuz kaynakları doğru kullanmak büyüme başarısını getiriyor. Başarı pes etmemek, düzenli çalışmak ve hayal etmek demektir.

 Firmanızın satış ağlarından bahseder misiniz?

 Çeşitlerimizin çiftçiler  tarafından beğenilmesi bizim başarımızı daha da arttırdı. Çeşitler piyasada tutulunca doğal olarak satışlarımızda arttı. 5 yıl içinde Türkiye’nin en hızlı büyüyen ilk 100 şirketi arasında 72.sırada yer almamızı sağladı. Kısaca emeğimizin karşılığını almaya başladık. Tohumlarımızın hem Türkiye’de hem de yurtdışında satışlarını arttırmak istiyoruz. Türkiye’de her bölgenin piyasasına henüz giremedik çünkü çeşitlerimiz Akdeniz Bölgesinin iklimine göre üretilmektedir .Her çeşit her bölgeye uyum sağlayamamaktadır. Çalışmalarımız çeşitlerimizin bütün bölgeye uyum sağlaması için devam etmektedir. Yurt dışı satışlarımız yeni yeni başlamıştır. Yurtdışı piyasası Petektar Tohumu artık tanımaya başladı.

 İlerideki hedefleriniz nelerdir?

 Petektar Tohum olarak, kısa vadede  sahip olduğumuz 18 adet  Ticari sebze tohumu çeşidine  patlıcan, biber, kavun çeşitleri ilave ederek  tohumculukta öncü olmak  hedefindeyiz. İngiltere, Hollanda ve Birleşik Arap Emirlikleri’ne ihracatlar yapıyoruz, orta vadede  ürün kalitemiz ile  Dünyanın dört kıtasında da yer almak için tüm gücümüzle çalışıyoruz.  

                                                                                                                       Röportaj : Hayal Senem Sayan