Yaptıkları denemelerde daha az su ile daha yüksek verim elde ettiklerini söyleyen NETAFIM Türkiye, Orta Asya ve Balkanlar Tarımsal Destek Şef Agronomisti Kıvanç Şarlar, anlattı.

Dünyanın damla sulamada lider ismi NETAFIM; yenilikçi, güvenilir ve sürdürülebilir tarımsal çözümlerine 10 yılı aşkın süredir kazandığı deneyimlerini de ekleyerek çeltik tarımında değişimi başlatıyor. Dünya nüfusu her yıl giderek artarken, hali hazırda var olan kaynaklar azalma eğilimi içinde. Uzmanlar, 2015 yılında 15-20 milyon hektarlık çeltik alanının su sıkıntısı tehdidi ile karşı karşıya kalacağını öngörüyor. Çeltikte 3,7 kat az su ile yüzde 14 fazla verim almayı sağlayan NETAFIM damla sulama sistemleri ise, Türkiye çeltik tarımının geleceğini güvence altına alıyor.

Daha Az Su İle Daha Çok Verim

Türkiye'de çeltik üretimi düşünüldüğünde herkesin gözünün önüne gelen ilk manzara aynı oluyor: Su içerisinde bulunan bir tarla ve suyun içinde yer alan çeltik bitkileri. Bu manzarayı değiştirmek için yola çıktık.  2015 yılında Çanakkale-Biga'nın İdriskoru köyünde deneme tarlası kurduk.

Elde ettikleri sonuçları anlatan NETAFIM Türkiye, Orta Asya ve Balkanlar Tarımsal Destek Şef Agronomisti Kıvanç Şarlar, 

İşe ilk olarak çeltiğin ihtiyacı olan su miktarını hesaplayarak başladık. Ardından da gereken miktardaki suyu tarlaya uyguladık. Geleneksel yöntemle üretim yaptığımız kontrol tarlasına göre 3,7 kat az su kullanıp, daha yüksek verim elde ettik" diyor. Şarlar, klasik yöntemlere göre çok daha az su ile yetiştiricilik yapma olanağı sağlayan sistemin, dünyada önemi giderek artan suyun korunması için Türkiye açısından çok büyük fayda sağlayacak su kısıtının olduğu yıllarda dahi damla sulama yöntemi ile üreticilerin çeltik yetiştirmesi artık mümkün olacak.

Avantajları Saymakla Bitmiyor

Türkiye'de yalnızca düz ova arazilerde yetiştirilebilen çeltik, damla sulama sistemi sayesinde eğimli arazilerde de yetiştirilebilme şansına kavuşuyor. Çünkü salma sulama yöntemi eğimli arazilerde sulama yapmaya uygun olmazken; damla sulama sistemi eğimli arazilerde dahi toprakta yüzey akışı ve uygunsuz su dağılımı gibi sorunları engellemesi sayesinde sulama yapma olanağı sağlıyor. Eğimli arazilerde çeltik yetiştirebilmek ise; hem mevcut çeltik ekim alanlarını ve toplam pirinç üretimini arttırarak Türkiye'nin pirinçte dışa bağımlılığını azaltma, hem de eğimli arazilerde daha az tarla icarı ödeyip girdileri daha düşük tutarak üretim yapma avantajı sunuyor.

Yetiştiricilik yönteminin münavebeye uygun olmadığından bu konuda toprak hazırlık masrafları gibi birçok zorluk mevcut. Üreticiler bazı yıllarda çeltik ekim izni çıkmadığı için bir yıl önce büyük masraflarla hazırladıkları tarlaları bozup zarar ediyor. Üstelik münavebe yapılamadan tarlaya üst üste çeltik ekilmesi, toprakta ve bir sonraki dönem yetiştiriciliği yapılan bitkinin veriminde önemli ölçüde zarara yol açıyor. Damla sulamanın ise münavebeye olanak sağladığı gibi, tava hazırlamadan düz tarlaya ekim yapıldığı ve toprak sürekli su altında bırakılmadığı için toprağın yapısında bozulmaya neden olmuyor.  Bu sayede toprak içerisindeki faydalı faunada yaşamaya devvam ediyor. Damla sulama sistemi sayesinde hem mevcut tarlada her yıl farklı bitki yetiştirilebiliyor, hem de bir sonraki sezon ekilen üründen normal seviyede verim alınabiliyor. Yani çeltik bir münavebe bitkisi olarak kullanılabiliyor. Hatta ikinci olarak yetiştirebilmek dahi mümkün oluyor.

Maliyet Üzerinde Olumlu Etki

Çeltik tarımında damla sulama sistemi kullanımının tek avantajı bunlarla da sınırlı değil. Damla sulama ile tarla hazırlığı ve sulama işçiliğini salma sulamaya göre azaltırken, aynı zamanda enerji tasarrufu da sağlıyor. Toprağın üst kısmı çok daha uygun şekilde sulanıp gereken zaman ve miktarda gübrelenebildiği için, gübre kullanım etkinliği de artmış oluyor. Ve gübrelerin yıkanması azaltılıp engelleniyor. Bu durum gübrelemenin taban sularına karışan ve çevreyi kirleten kısmında da önemli miktarda azalmaya yardımcı oluyor. Bugün dünyanın en büyük sorunları arasında olan ve gerek kamu gerekse özel kuruluşların birçoğunun mümkün olan en az seviyeye indirmeye çalıştığı sera gazı salınımı da salma sulamaya göre önemli miktarda düşüyor. Çeltiğin diğer tarım ürünlerine göre daha fazla sera gazı salınımına neden olması, damla sulamanın önemini bir kez daha ortaya koyuyor.

Çeltik üreticilerinin damla sulama sistemine geçişte akıllarına takılan en önemli konulardan biri, satın alınması gereken ekipmanların maliyeti. Damla sulama sistemiyle üretim yapılacağı zaman toprak hazırlığında tava oluşturmaya ve toprağı defalarca sıkıştırmaya gerek olmuyor. Kullanılacak su eğer yaklaşık 4 kat az olursa, bu suyu tarlaya ulaştırmak için gereken enerji de bir o kadar azalıyor. Yani sistem, üretim maliyetleri üzerinde olumlu etkilere sahip. Damla sulama sistemiyle üretimde toplam maliyetin, salma sulamaya yakın. Birçok durumda geleneksel yöntemden daha az masraf ile üretim yapılabileceği kanaatindeyiz.

Netafım Tecrübesi Başarı Getiriyor 

Damla sulama ile çeltik yetiştiriciliğinde birçok avantaj olduğu gibi, bir takım zorluklar da mevcut. Bu zorluk arasında ilk sırada yabancı ot kontrolü geliyor. Ancak dünyanın lider damla sulama firması NETAFIM, damla sulama uygulamalarındaki 51 yıllık tecrübesini Türkiye'de ve dünyada birçok farklı koşulda kazandığı tarımsal deneyim ve bilim insanlarının bilgileriyle birleştirdiğinde; üreticilerin bakış açısını değiştiriyor ve tarımsal sorunlara akılcı çözümler sunuyor.

Dünya genelinde 2005 yılında başlattığı projelerini genişleterek ilerlemeye devam eden NETAFIM; Avustralya, Brezilya, Çin, Hindistan, İtalya, Japonya, İspanya, Tayvan, Tayland, Ukrayna ve ABD'nin ardından Türkiye'de de çeltik üreticilerini damla sulama sistemiyle tanıştırdı. Dünya tarımını ilk kez damla sulama ile buluşturduğu 1965 yılından bu yana akıllı damla ve mikro sulama çözümleri sunan firma, tüm dünyada olduğu gibi Türkiye'de de minimum su ve enerji kullanarak sürdürülebilir bir tarım yapmak için faaliyet göstermeye devam ediyor.

Tarımın Nabzı