Kavram karmaşası ve bilgi eksikliği sadece organik kavramının popülerliğinden yararlanmak isteyenlerin işine yarıyor. Öte yandan organiğin çürük, kurtlu meyve sebze veya pahalı lüks bir gıda olduğunu düşünenler de var. Bu kelime hayatımıza girdikçe sorularda artıyor: Organik gıda nasıl denetleniyor ? Etiketinde organik yazan her gıda sahiden organik mi? Köylülerin sattıklarının hepsi  organik mi? Organik gıda neden bu kadar pahalı?

Organik Tarım Nedir ?

 Organik tarım, dünya üzerindeki tüm canlılara ve çevreye dost üretimi benimseyen ve yetiştiricilikte hem insana hem çevreye zararlı sentetik kimyasal ilaç, hormon ve gübrenin kullanılmadığı bir tarım yöntemidir. Organik tarım, ayrıca üretimin yönetiminden ürünlerin pazarlanmasına kadar, kendi uygulamaları olan, sürdürülebilir ve izlenebilir bir tarım yöntemi olarakta tanımlanmaktadır.

 Organik üretim, üretimde kullanılan tüm girdilerin (tohum, gübre, ilaç vb.) doğal çevreyi tehdit eden etkilerden uzak durmayı amaçlıyor. Organik tarımda, tohumdan tüketiciye ulaşıncaya kadar tüm aşamalar (yetiştiricilik, işleme, paketleme, etiketleme, depolama vb.) Gıda, Tarım ve Hayvancılık Bakanlığı’nın yetkilendirdiği kontrol ve sertifikasyon kuruluşlarınca (KSK) bizzat denetleniyor. Organik ürünler kanun ve yönetmeliklerce tanımlı şartlar dahilinde, tüm süreçlerde izlenebilirliğin sağlandığı, her bir verinin kayıt altına alındığı bir tarım yöntemiyle üretilmektedir. 

Organik ürün ile doğal, hormonsuz ürünler arasında fark var mıdır ?

 Gerçekten doğal olduğu söylenen ürünler ne kadar güvenilir? Pazarlarda, marketlerde veya kırsalda yol kenarlarında çok fazla karşılaştığımız doğal ürün, köy ürünü, naturel ürün, hormonsuz ürün, arılı ürün, % 100 naturel vb. ifadeler bir ürünün organik olduğu anlamına gelmez. Çünkü herkesin “doğal” tanımı farklıdır. Kime göre veya neye göre organik...?

 Bir ürünün doğal ürün olduğundan nasıl emin oluruz veya nasıl anlarız? Burada uluslararası düzeyde kriter, standart ve yönetmeliklere ihtiyaç duyulmaktadır.  Bu ürünlerin bu sisteme göre yetiştirildiğinin, üretildiğinin kontrol edilmesi, belgelenmesi, etiketlenmesi, ayrıca bu belge ve etiketlerde bir standart ve ortak bir dil olması gerekmektedir. Aksi halde doğal, naturel, hakiki, köy ürünü veya ‘organik’ gibi bazı ifadeler tüketiciyi yanıltmaktan, onun güveninden yararlanarak haksız bir rekabet yaratmaktan öteye gitmemektedir.

 Herhangi bir denetime girmemiş veya bir belgesi  olmayan doğal ürünlerin gerçek olup olmadığı, tamamen kişisel bilgiye, deneyime ve güvene dayalıdır. Oysa gerçekten organik olan ürünlerde herhangi bir sentetik kimyasal girdinin kullanılıp kullanılmadığı, üretimden son kullanıcıya kadar her aşamasında kontrol edilerek yetkili kurum ve kuruluşlarca belgelendirilerek sertifikalandırılmaktadır.

 Organik ürünler, 5262 sayılı Organik Tarım Kanunu ve Organik Tarımın Esasları ve Uygulanmasına İlişkin Yönetmeliğe uygun şekilde organik tarım esaslarına göre yetiştiriliyor, işleniyor, depolanıyor, ambalajlanıyor, etiketleniyor ve pazarlanıyor.

Organik ürün yetiştirmek için nasıl bir yol izlemek gerekiyor ?

 Organik tarım yapmak isteyen üretici veya işletmeciler öncelikle yetkilendirilmiş kuruluşlardan birine başvurmalıdır. Organik üretim yapabilmek için –organik tarım kurallarına uyulması şartıyla– üretim alanında bir  sınırlama olmamaktadır.  Ardından kontrol ve sertifikasyon kuruluşu (KSK), başvuruyu yapan kişi veya kuruluşa ücretlendirmeyi, firmanın prosedürlerini, karşılıklı sorumlulukları tanımlandığı bir teklif sunuyor. Teklifin kabul edilmesinin ardından üretici veya işletme sahibiyle KSK arasında bir sözleşme imzalanıyor. Sözleşmenin imzalanmasından evvel üretici yada  işletme sahibinin, KSK’nın istediği belgeleri eksiksiz hazırlaması gerekiyor. Sözleşmenin karşılıklı imzalanmasından sonra kontrol için bir program yapılıyor. Bu resmi prosedürlerin yanında organik tarıma başlamadan evvel üreticinin ürüne, üretim sürecine, bölgenin özellikleri hakkında bilgiye, bölgesel ve geleneksel girdi ve üretim bilgisine, organik tarımın genel ilke ve amaçlarına ve bunları gerçekleştirmek için gerekli donanıma sahip olması da oldukça önemli. Ayrıca üreticinin yönetmeliklerde tanımlanmış olan sorumluluklarını, tüm uygulama ve yasakları da bilmesi gerekiyor.

Araştırma : Hayal Senem Sayan