Kayısı üreticisinin kayısı üretimi ile gerçekleştirdiği katma değerin Malatya ve Türkiye ekonomisinin büyümesine katkı sağladığını ifade eden ZMO Malatya Şube Başkanı Orhan Gündüz, sözkonusu katma değerin istenilen düzeye çıkarılabilmesi için, kayısı üreticisinin elindeki ürünü piyasaya sunarken piyasa dinamiklerini dikkatle izlemesini, üreticilerin küçük gruplar halinde de olsa birlikte hareket etmelerini; aracıların, komisyoncuların ve ihracatçıların ekonomik güçleri ve bağlantıları iyi araştırılması gerektiğini vurguladı.

Gündüz, kayısı yetiştiricilerine ürün depolaması ve ürün satış yöntemine ilişkin de önerilerde bulundu.

"Kayısı üretiminin iyi olduğu yıllara yakın miktarda rekolte gerçekleşti"

Konuya ilişkin olarak açıklama yapan ZMO Malatya Şube Başkanı Doç. Dr. Orhan Gündüz, ilgili makamlarca yaklaşık 390 bin ton olarak tahmin edilen kayısı üretimi rekoltesinin iklimin kayısı üretimi için iyi olduğu yıllara yakın olduğunu söyledi. Bu yıl öncelikle don olayının, ardından dolu yağışının meydana getirdiği kayıplara ilave olarak, ilkbaharda yaşanan yağış sıkıntısı nedeniyle rekoltenin tahmin edilenden düşük çıkmasının beklendiğini belirten Gündüz, "Uzmanlık alanım gereği bununla ilgili kurduğum bir ekonometrik model Malatya'da kayısı üretim miktarının yaklaşık 350 bin ton olacağını öngörmüştü. Ancak herhangi bir bilimsel platformda paylaşmadığım için, bunu şu an için ihtiyatlı olarak ifade ediyorum" dedi.

Hasattan sonraki aşamada kayısı üreticisi ne yapmalı?

Kayısı üretiminin hasadından sonraki sürecin pazarlama boyutuyla ele alınması gerektiğini kaydeden Doç. Dr. Orhan Gündüz, "Sağlıklı işleyen bir pazarlama ağı hem üreticiyi, hem nihai tüketiciyi hem de aradaki diğer kanalları memnun edecektir. Süreç sağlıklı işlemez ise pazarlama marjı yüksek çıkacak ve böylece sektörde mutsuz bir grup oluşacaktır. Bu grubun başında da üretici ile son tüketici yer alacaktır" diye konuştu.

Ziraat Mühendisleri Odası Malatya Şubesi Başkanı Doç. Dr. Orhan Gündüz, kayısı üreticisinin maksimum düzeyde fayda sağlayabilmesi, sürecin sağlıklı işleyebilmesi için, hasat sonrası aşamada ne yapması gerektiği konusunda ise şu maddeleri sıraladı:

Ürün boylama ve sınıflaması yapılmalı

Piyasa mutlaka takip edilmelidir. Piyasa takibi sahip olduğu ürünün boyu ve sınıfına göre yapılmalı,

Piyasa dinamiklerinden aracıların, komisyoncuların ihracatçıların ekonomik güçleri ve bağlantıları iyi araştırılmalı,

Ürünün tamamını hemen hasat sonrası piyasaya sürmemeli, belirli dilimler halinde dönemlere yaymalı, yani bir kısmını şimdi geri kalan kısmını da yine dilimler halinde sonraki dönemlerde piyasayı takip ederek satış yapmalı

Özellikle hasat zamanı oluşan yüksek işgücü maliyetleri nedeniyle ürünü hemen satmak zorunda kalan üreticilerimizin mevcut olduğunu biliyoruz. Böylesi üretici sayısı da azımsanmayacak kadar fazladır. Bu sıkıntı mümkünse işletme dışından bireylerden veya kurumlardan borçlanarak çözülmelidir. Alınacak borcun vadesi en fazla altı ay olmalı ve yine mümkünse faizsiz veya düşük faizli olmalıdır.

Üreticilerimiz mutlaka bir miktar likit varlığa (paraya dönüştürülmesi kolay varlık) sahip olmalı, her yıl yaşanan işçi ücretlerinin ödenmesi ile ilgili sıkıntı ancak böyle çözülebilir. Bu da gelecek yıl için şimdiden yatırım yapmakla mümkündür.

Hiçbir üretici tek başına ürün satışı yapmamalı, aynı köyde yaşayanlar, akraba olanlar veya birlikte hareket edebilecekleri gruplarla ürünlerini birleştirmeli ve böylece fiyat oluşumu konusunda sıkı bir rekabet şansı oluşturmalıdırlar

Unutulmamalıdır ki kayısı ticareti yapan büyük tüccarlar veya ihracatçılar da ürünlerini dönemlere yayarak satmaktadırlar. Yani şu dönemde çok yüksek miktarda kayısı ticareti yapmamaktadırlar. Şu anda piyasaya yüksek miktarda arz fiyatların düşmesine neden olacaktır. Düşen fiyatlar nedeniyle tüccarlar yüksek miktarda alım yaparak rahatlıkla depolayabilmekte ve belirli dönemlerde ihtiyaç duydukları ürünü şimdiden karşılamış olmaktadırlar.

Kontrollü atmosferli depolarda muhafaza imkânı olanlar mutlaka bu gibi depolarda ürünü muhafaza ederek, satış sürecini uzatabilirler. Bu gibi imkânı olmayanlar ise ürünün bozulmasına neden olmayacak şartları oluşturarak depolayabilir ve hemen ürünü satmak zorunda kalmazlar.

Her yıl aynı sıkıntıları yaşayan üreticilerimiz şimdiden gelecek yılın hazırlığını yapmalıdır. Bakım işleri ihmal edilmemeli, piyasa iyi takip edilmelidir.