NİHAT DELİBAŞI/ ÇEMİŞGEZEK

İstanbul'u "Orası artık İstanbul değil, İnsanbol" diye tanımlayan Tunceli'nin Çemişgezek İlçesi Karasar Köyü Muhtarı Ekrem Zeki Şeker, 41 senelik memuriyetinin ardından köyüne dönmeye karar verdi. Köye dönen Şeker'in ilk hedefi köyünün içme suyuna kavuşması oldu. Uzun uğraşlar sonucu bunu gerçekleştiren Şeker, 'Gakko suyu aç' adını verdikleri akıllı uygulama ile uygulama ile sulama sorunun çözdü. Yeni hedefi ise köyün yaz aylarında yaşadığı elektrik kesintilerini ortadan kaldıracak güneş enerjisinden elektrik üretimi. "41 sene devlette çalıştım. 70 yaşındayım. 50 seneden fazladır İstanbul ama bana göre İnsanbol'da yaşadım. Ben köye gideceğim, daha huzurlu ortamda sessiz sakin yaşayacağım dedim ve köyüme dödüm" diye söze başlayan Şeker, hikayesini tarim.com.tr'ye anlattı.

Tarımla geçinen köyde arpa ve buğday tarımı ile uğraşıldığını, hayvancılık yapıldığını anlatan Şeker, yaz nüfusu 300'ü bulan köyün kış nüfusunun ise 40'a düştüğü belirterek, "Yıllarca elektrik, elektronik işi ile uğraştım.Yanımızda baraj var ama su yok. Özellikle yaz aylarında susuzluk had safhada. İçme suyumuz ise hiç yoktu. Sondaj yapalım dedik 4 kuyu açtık. Killi toprak dediler, su vermedi. Tek çare barajın suyunu arıtarak depoya aktarıp köyü suya kavuşturmaktı. Burada da maliyet faktörü önümüze çıktı ve bu projeyi de hayata geçiremedik" diye konuştu.

ÖNCE İÇME SONRA SULAMA SUYU PROBLEMİ

Köyün su sorununu çözmek için başka bir köyde 18 varisi olan şahıs suyunu köye getirmek için çalışma başlattıklarını ifade eden Şeker, "Öyle bir durumdaydık ki haftada birgün bir saat depodan su veriliyor. Ne çamaşır ne bulaşık hiçbir ihtiyacımızı gideremiyorduk. Suyun dibinde su hasreti çeker haldeydik. 18 varisle buluştum. Hepsi ile anlaştım. Kaymakamlık, İl Özel idare ve köylümüzün desteği ile içme suyu sorunu çözdük" dedi. Bu problemi çözmelerinin ardından sulama suyu sorununun çözümüne odaklandıklarını ifade eden Şeker, bahçesini sulamak için benzinli bir motopomp aldığını, ancak baraj suyunun çekilmesi nedeniyle yaz aylarının belli bir döneminden sonra verimli çalışmayan motopompun daha büyüğünü almasına rağmen çözüm olmadığını kaydetti.

GAKKO SUYU AÇ GAKKO SUYU KAPA

Karasar Köyü Muhtarı Şeker şöyle devam etti: "Elazığ'da bir firmaya giderek biz öyle bir çözüm istiyoruz ki Elazığ da iskele yapacağız. Telefonla açıp kapatmayla, gidip gelmek istemiyoruz dedik. Sonuçta 36 metre uzunluğunda 9.5 metre yüksekliğinde barajın en son kodunu baz alarak iskele yaptık. 5 ton demir kullanarak. Sisteme bir modem bağladık. Modeme bir telefon numarası tanımladık. Bu numarayı arazisi sulanacak olanlar akıllı telefon ve ya siri uygulaması ile 'Gakko suyu aç, Gakko suyu kapa' komutu ile çalıştırıyoruz. Bazı yaşlı köylülerimiz akıllı telefon kullanmıyor. Tuşlu telefon kullanıyor. Onlar motoru ve sulamayı rama yaparak devreye alıyor. Bunun için yazılıma ihtiyaç duymadık. Sadece bir modem aldık. Onunla hallettik. Daha önce motopomplarla çekiyorduk. Git gel. Git gel. Her köylü de ayrı ayrı gidip gelmek zorunda kalıyordu. 1 kilometrelik mesafeyi. O kadar su içersindeyiz ama susuzluk yaşıyoruz. Sebze yapamıyor, ağaç dikemiyorduk. Şimdi herkes çok güzel bu sistemle ağacını dikmiş, sebzesini dikmiş, kavun karpuzunu yapmış durumda. 3. senemiz bu uygulamayı hayata geçeli. 4 kişi ile başladık. 6 kişiye ulaştık. Başta inanmadılar olur mu olmaz mı diye. Ama olduklarını gördüler. Fikirler değişmeye başladı."

GÜNEŞ ENERJİSİ İLE ELEKTRİK ÜRETİMİ

Bu projenin örnek bir başarı kazanmasının ardından yeni projelere odaklandığını ifade eden Şeker, "Yaz aylarının en büyük sıkıntısı su problemini çözdük. Bunun için 380 Kwh enerji çektirdik. Ancak bölgemizde çok sık elektrik kesintisi oluyor. Elektrik kesildiği anda sulama sistemi, cep telefonları için kurulan baz istasyonu dahil herşey susuyor. Bu sorunu ortadan kaldırmak için güneş enerjisi panelleri koyup, elektriği kendimiz üretmek istiyoruz. Hatta köyün tüm enerjisini üretmek istiyoruz" dedi.

KÖYE DÖNÜŞ PROJESİ HAZIRLADI

Şeker, İstanbul'da kurdukları Karasar Köyü Kalkındırma ve Güçlendirme Derneği'ne üye 84 üyenin dönüş için başvurduğunu belirterek, "Köyün hemen önünde 55 dönüm hazine ve köye ait bir arazimiz var. Biz burada köye dönüş projesi başlatmak istiyoruz. Çünkü, ev yeri isteyen birçok insanlar var. Derneğimize üye olan arkadaşlarımızdan 84 tane müracaat oldu. Ama burada devletin şartında bu konudan faydalanmak isteyen en az 5 senedir köyde oturuyor olması lazım diyor. Bizde diyoruz ki evi olsa zaten oturur. Evi yok ki ev yeri istiyor. Örneğin baba evi var. Ama 10 kardeş. Hangi biri bu evde oturacak ya da yıkılmışsa kim yaptıracak. Onun yerine bahçeli, bir nizamda ev kurarsak çok iyi olacak. Onu da yapmak istiyoruz.

KÖYE DAİMİ GELİR GETİRECEK BADEM ORMANI

Su problemini çözün köye gelir getirici projeler hayata geçirmeyi hedefleyen Muhtar Şeker, "280 dönüm alanınımız var. Bademlik yapacağız. İlk 3 yıl devlet tüm bakımı yapacak. 6- 7 yılın sonunda gelir getirmeye başlayacak. Karşımızdaki Ağın gibi barajın kıyısında yemyeşil bir alana kavuşmuş olacağız. Bunun yanı sıra köyümüze gelir gelecek. Arazilerin çorak kalması iyi değil. Suyumuz orada, baraj orada ama bugüne kadar değerlendirilmemiş" dedi.

SİSTEM NASIL İŞLİYOR?

Keban Baraj Gölü kenarında bulunan Karasar köyünde özellikle yaşlıların bahçelerini ve tarlalarını sulayamaması üzerine ilk olarak 1. 5 kilometre uzaklıkta bulunan baraj gölü sahiline iskele kuruldu. İskeleden göle bırakılan su motorlarından faydalanılarak her bahçeye boru çekildi. Kurulan sisteme akıllı uygulama da dahil edilerek her bahçe ve tarla sahibine numara verildi. Bahçe ve tarla sahipleri de akıllı telefonlarına numaraları 'Gakko suyu aç, gakko suyu kapat' diye kaydederek teknolojiyi kullanmaya başladı. Akıllı telefon kullananlar verdikleri komutla, kullanamayan yaşlıları ise kendilerine verilen numarayı çevirerek tarla ve bahçelerini çay içerken sulayarak rahatlığa kavuştu.