NİHAT DELİBAŞI

Kars'tan Muğla'ya, Edirne'den Hakkari'ye, İzmir Kemalpaşa'dan Ayder Yaylası'na bal üretimi ülkemizin en önemli tarımsal faaliyet alanları arasında yer alıyor.

Hatta öyle ki yaklaşık 4 bin 800 çiçek çeşidinden elde edilen dünyanın en kaliteli balı olarak kabul edilen ve kilogram fiyatı 5 bin euroyu bulan Artvin Sarı Çayır Balı yine bu topraklarda üretiliyor.

Tüketicinin doğal besin talebi karşısında arıcılıkta giderek yaygınlaşıyor. İş öyle bir noktaya geldi ki yerel yönetimler, tarım il ve ilçe müdürlükleri düzenledikleri eğitimler sonrası hibe kovan hediye ettiği arıcılarla üretimi artırma yönünde çabalarını sürdürüyor.

tarim.com.tr olarak İzmir Kemalpaşa'da arıcılık yapan Hasan Cesur'a konuk olduk. Cesur'un hikayesini benzerlerinden ayıran en önemli unsur ise temellerini Bulgaristan'da aldığı arıcılığı bugün Kemalpaşa'da sürdürmesi.

Slav diline hakim olması sayesinde terketmek zorunda kaldığı Bulgaristan'dan Rusya'ya, Fransa'dan Danimarka'ya arıcılarla her daim ilişkisini sürdüren ve internet üzerinden deneyim ve birikimlerini karşılıklı olarak paylaşan Hasan Cesur, basit ama etkili yöntemlerle arıcılıkta yeni yaklaşımları denemekten çekinmiyor. 50 kovanlık alanda 3 boyutlu bir kartal resmi dikkatimi çekiyor. Bu nedir diye sorduğumda, "Rüzgarda hareket ettikçe, hiç bir kuş kovanlarımı, arılarımı rahatsız etmez oldu" diyor. "Bu fikrin kaynağı diye sorduğumda ise , "Facebook'tan arkadaş olduğum bir Rus arıcının önerisiydi" yanıtını veriyor. 

Bulgaristan'dan anavatana gelen ancak emekli olana kadar arılara olan aşkına ara vermek zorunda kalan Hasan Cesur'un arı ve arıcılık hikayesini sizler için derledik. 

HASAN CESUR- 1989'da Bulgaristan'dan anavatana geldim. Geldiğim tarihe kadar Bulgaristan'da belediye otobüslerinde çalışıyordum. 8 saatin üzerinde çalışma yoktu ve zamanım çoktu. Kayınpederimin hem kendi arıları vardı. Propolis, polen, arı zehiri alırdı. Ben de orada senelik izinlerimde ona yardımcı olurdum. 25 yaşımda iki oğulla başladım, 100 oğul yaptım.

İSTEYEN ARICI OLUR DEVLET YER GÖSTERİR

HASAN CESUR- Orada isteyen arıcı olabiliyordu. Arıcılara özel izin vardı. Devlet onlara yer verirdi. Burada öyle bir yardım yok, olsa çok iyi olur. Ben 100 kovan ile tırdan kesme dorseden römork yaptım. Onları tırla ıhlamura, yoncaya, ayçiçeğine götürürdüm. 1989'da kovanları sattım. 3 gün sonra yola çıktım. İzmir e geldik. Tırcılığa başladım. Çünkü ben oradan hiçbir şeysiz geldim. Arıcılıkta başlangıçta kazan yoktur. Kazanç bir kaç sene sonra başlar. Bir sene ne yiyeceğim, hanım, çocuklar ne olacak derken emekli olana kadar arıcılık yapmadım. 7 sene önce emekli olunca burada tekrar arıcılığa başladım.

HASAN CESUR- 5 kovan aldım. Şu an 50 kovanım var. Ben orada öğrendiğim temel bilgileri yeniliklerle birleştirerek arıcılık yapıyorum. Burada arıcıların bir kısmı kovana, arıya gereken özeni göstermiyor. Oysa arıcılık aynı şekildir.

HASAN CESUR- Arılar sabah gün ağarmadan bala çıkar. Uçaklar nasıl ses yapar onlarda öyle vın vın diye uçarlar. Önceki günden nereye gideceğini bilir. Çiçekli bitkilere gider, polen getirir. Japoncadan Bulgarcaya çevrilmiş bir kitabım var. Temel bilgilerin yer aldığı. Ölçmüşler, arı 15 km' ye kadar gidip, kaybolmadan geri geliyor. O yolu gidip gelecek kadar bal(yakıt) alıyor kendine. Dönüşte ise 6cc'ye kadar nektar vs alıp getirebilir. Arı açsa, gıda bulamazsa, açlıktan saldırır, sokar. Rahatsız eden fare, böcek varsa, kovana çekirge, yılan girerse hemen öldürür. Arı hızlı hareketten hoşlanmaz. Onlarlayken ağır çekim davranmak lazım.

ÇOK ÇİÇEĞE GİTTİKÇE BALIN DEĞERİ ARTAR 

HASAN CESUR- Günlük işim arıları kontrol etmektir. Suluklarında su olmak zorundadır. 50 kovanlık arı 2 günde 100 litreyi bitirir. Ben pis suya gitmesin isterim. O nedenle iki- üç günde bir gider kaynaktan su getiririm.

HASAN CESUR- Arıların değişik çiçeklerden öz alması lazım. Çok çeşit çiçeğe gitti mi balın değeri artar. Ama gördüğüm bu konuda çok özen gösterilmiyor. Örneğin çoban almış 10 tane kovan ama çobanlık yaparken gelip kontrol edemiyor. Oğul mu verdi? Hastalık mı oldu, varova, başka bir hastalık var mı bakmıyor. Düzgün arıcı, titiz arıcılar var. Onlara lafım yok. Ancak, benim arılarım güçlü olduğu için onlardan bal almaya gidiyor. Ama sonuçta benim kovanıma varova bulaştırıyor.

HASAN CESUR- Arıcılık güzel bir iş. Tarımda verim artacak. Dağlar uyanacak. Ağaçlar döllenecek. Arılar olmazsa hayat olmaz. Arılar bizimde yaşantımızı ayarlayan böcekler. Arılara ilkbaharda iyi bakılırsa o zaman arı güçlü ve verimli olur.

ARILARDA SADECE GELİR DEĞİL GİDERDE VAR 

HASAN CESUR- 50 kovandan aldığım bal 70 kg'dir. Giderlerini karşılamaya yetiyor mu? Bakarsan yetmiyor. Arılarda sadece gelir değil, giderde var. Bir temel petek olmuş kırk lira. İşçiliği var, ilaçların fiyatları fırlamış. Arıcılık bir hastalıktır. Herkes bu işi yapmaz. Seven, bu işe aşık olan yapar.

HASAN CESUR- Benim arılara aşık olmamın hikayesine gelince. Bulgaristan'da otobüs şoförlüğü yaparken camdan kolumuzu çıkarırdık. Ayağım kolum sızlardı. Doktora gittim. 'Arıya soktur' dedi. Dediğini yaptım. O sene rahat geçirdim. Ağrım sızım olmadı. Bu işe gönül verdim, tabir yerindeyse arılara aşık oldum. Bu işten hiç sıkılmam.Benim arılarım var burada bana arkadaş. Konuşmam mı onlar benim dilimden, ben onların dilinden anlarım.

HASAN CESUR- Arıdan korkmana gerek yok. Kadınlarda uzun saç olduğu zaman, rüzgarda onu savuruyorsa ondan zarar gelecek diye düşünüyor ve öyle sokuyor. Kuş geçiyor buradan kırlangıç, yakın geçerse kovalıyorlar arkasında. 3 boyutlu kartal resmi koydum, artık gelmiyorlar. Dış ülkelerden, Rusya, Almanya, Fransa, Romanya, Çekoslovakya hep irtibattayım. Paylaşıyoruz bilgilerimizi.

BAL GÜNEŞTE DURMAYACAK 50 DERECEYİ GÖRMEYECEK

HASAN CESUR- Bal güneşte durmayacak 50 dereceyi görmeyecek. 37- 40 derecede şekerlenmiş bal eritilir. Çam balı şekerlenmez. Neden polen yok. Vatandaş, bal şekerlendi attım çöpe diyor. İyi balı asıl çöpe atmış oluyorsun. 50 derecede polenleri çözülür. Öğle tüket. Sırf şekerden bal yaptır arılara şekerlenmez. Neden içinde polen yok. Bal bozulmaz. Balı nasıl bozarsın. Kavanozdan kaşıkla al ye ağzına soktuğun kaşığı yine kavanoza daldır o bal ekşir. Çam balı nefes darlığı çeken kişilere ilaçtır. Kimisine çiçek balı yaramaz. Şeker hastası bile güzel katkısız ise günde 1 çorba kaşığı kullanabilir. Ama bal doğal olacak.