Türkiye’de son haftalarda en büyük tartışma konularından biri enfl asyondaki artış. Bu artışın temelinde ise gıda fiyatlarının hızla yükselmesi var. Ağustos ayında ülkemizde gıda enfl asyonu yıllık yüzde 14.4 ile son 4 yılın zirvesine çıkarken, dünyada gıda fiyatları son 4 yılın en düşük seviyesine indi. Mirleşmiş Milletler Tarım Örgütü (FAO) gıda fiyat endeksi ağustos ayında 2010’dan bu yana en düşük seviyesini gördü.

Küresel gıda üretiminde artış ve buna olarak stokların çoğalması fiyatları aşağı çekiyor. Süt, peynir, nebati yağ gibi ürünlerde üretimin artmasıyla maliyetlerin düşmesi fiyatları da düşürdü. 55 ürünün fiyatının takip edildiği FAO Gıda Fiyat Endeksi (FFPI) ağustosta yüzde 3.6 gerileyerek 196.6 puanla Eylül 2010’dan bu yana en düşük seviyeye indi. Aylık bazda gerileme 7.3 puan olarak gerçekleşti. Süt ürünleri endeksi yüzde 11, nebati yağ endeksi ise yüzde 8 gerileyerek Kasım 2009’dan beri en düşük değeri aldı. FAO Süt Ürünleri Endeksi belirtilen ayda 25.3 puan gerileyerek 200.8 puan olurken, Nebati Yağ Endeksi 181.1 puandan 166.6 puana indi.

Süt ürünleri ve yağda sert düşüş

FAO’dan yapılan açıklamaya göre, ağustosta tüm süt ürünlerini fiyatında düşüş meydana geldi. Fiyatlardaki bu değişimin, ihracat ürünleri fazlası ve ithalatta talebin azalmasından kaynaklandığı ifade edildi. Dünyanın önde gelen süt üreticilerinden Hollanda’da süt tozu fiyatı ağustosta yüzde 22 ile 2004’ten bu yana en büyük aylık düşüşünü gösterdi. Fransız tereyağının fiyatındaki düşüş ise yüzde 19 oldu. Rusya’nın AB süt ürünlerine uygulamaya başladığı yaptırımlar da fiyatlardaki düşüşte etkili oldu.

Nebati yağ endeksindeki gerilemede en büyük rol Güneydoğu Asya ülkelerinde palm yağı üretiminin artmasının oldu. Hindistan ve Çin’in ithalat talebinin beklentilerin altında kalması fiyat düşüşlerini besledi. Malezya’da palm yağı fiyatları yılbaşından bu yana yaklaşık yüzde 22 değer kaybetmiş durumda.

FAO Tahıl Fiyat Endeksi 2.8 puan gerileyerek 182.5 puana geriledi. Dünyanın en büyük tahıl üreticisi ABD’de çiftçilerin bu yıl rekor ürün elde edeceği beklentisiyle pamuk, soya fasulyesi, mısır ve buğday fiyatları yurtdışı piyasalarda düşerek ayı piyasasına girdi. Yani bu ürünlerin fiyatı, yıl içinde gördüğü en yüksek seviyelerin yüzde 20 altında indi. Son üç yılda Bloomberg Emtia Endeksi’nde sığır ve kütük fiyatları hariç tüm emtia ürünlerinin fiyatında gerileme yaşandı. Düşüşlerin başını mısır, soya yağı ve şeker çekti. Mısır fiyatları Chicago’da 2010'dan beri en düşük seviyeden işlem görüyor.

Sadece et fiyatları yükseldi

FAO Şeker Fiyat Endeksi 14.8 puan gerileyerek 244,3 puan seviyesinde gerçekleşti. Hindistan’da üretime ilişkin beklentilerin yüksek olması fiyatları yüzde 5.7 zayıfl attı. FAO Et Fiyat Endeksi ise ağustos ayında temmuz ayına göre 2.5 puan artarak 207.3 puan oldu. FAO’nun raporuna göre Avustralya’da et fiyatlarındaki artış endeksi yükseltti.

Elverişli hava dünya tahıl üretimini artırıyor

FAO, 2014-15 dönemi küresel tahıl üretim tahminini 2.498,1 milyon tondan 2.512,2 milyon tona yükseltti. Aynı dönem için küresel tahıl stoku tahmini de 604.1 milyon tondan 616.0 milyon tona yükseltildi. Elverişli hava koşullarının üretimi desteklediğini bildiren FAO, özellikle buğday üretimine ilişkin tahminlerini yukarı çekti. FAO, buğday üretiminin 716.5 milyon tonu bulacağı tahmini yaptı. Buğday üretiminin Arjantin, Brezilya, Çin, AB, Hindistan ve Rusya’da artacağı öngörüldü. Dünya tahıl üretimi ve stoklarında artış bekleyen FAO, küresel tahıl ticaretinde ise daralma bekliyor. FAO raporunda, “2014/2015 döneminde dünya tahıl ticareti yüzde 6 (22 milyon ton)küçülecek. Sert düşüş, çin’in talebindeki azalmanın bir yansıması” denildi.