Doğa Koruma ve Milli Parklar 5. Bölge Müdürlüğü, bin 855 hektar alanın sulanacağı barajın tamamlanmasıyla su altında kalacak bitki türlerinin korunması amacıyla "Çay Barajı Göl Aynası Altında Kalacak Bitki Türlerinin Tespiti Projesi" kapsamında çalışma başlattı.Koruma çalışmaları kapsamında, sular altında kalacak Frigya orkidesi, toprak özelliği benzerlik gösteren başka bir bölgeye taşınacak.

 Süleyman Demirel Üniversitesi Orman Fakültesi Öğretim Üyesi Doç. Dr. Hüseyin Fakir, AA muhabirine yaptığı açıklamada, "göl aynası"ndaki 59 hektarlık alanda 6 ay boyunca bitki türü taraması yaptıklarını söyledi. Alanda 100 bitki türü olduğunu belirten Fakir, bu türler arasında iki endemik bitkinin olduğunu belirlediklerini ifade etti. Bunlardan birinin sadece Türkiye'de yayılış gösteren Frigya orkidesi olduğuna işaret eden Fakir, şöyle devam etti:

"Halk arasında 'Yunus salebi' olarak da bilinen Frigya orkidesi, baraj altında kalacak. Bölgede çok az miktarda yetişen bu bitkinin baraj altında kalmaması için taşınmasına karar verdik. Orkide familyasından olan bu bitkinin gayet büyük olan yumruları salep olarak da kullanılabilir. Ekonomik değeri olduğunu da düşündüğümüz orkideler, baraj tamamlanmadan önce toprak özelliği benzerlik gösteren başka bir bölgeye taşınacak."

 Fakir, dünyada endemik türlerin korunmasına yönelik çalışmaların olduğuna dikkati çekerek, şunları kaydetti:

"Avrupa Birliği'nde 1984 yılında yürürlüğe giren Nesli Tükenmekte Olan Yabani Hayvan ve Bitki Türlerinin Uluslararası Ticaretine İlişkin Sözleşme (CITES), Türkiye tarafından 1996 yılında imzalandı. Sözleşmenin EK-1 bölümünde, ticareti yasak, nesli tehlike altındaki orkide türleri tanımlanmıştır. Frigya orkidesi CITES listesinde yer alan türlerden olmamakla birlikte, yetişme ortamında ender olarak bulunması ve ülkemiz genelinde orkide yumrularının büyük miktarlarda toplanarak salep elde edilmesi ve ihraç edilmesinden dolayı popülasyonunda ciddi azalma söz konusu." 

 Taşıma işleminin 2016 Mayıs sonunda yapılacağını anlatan Fakir, "Orkideleri taşıdıktan sonra 3 yıl boyunca bölgede gözlemleyeceğiz. Bunlar, ülkemiz için önemli bitkilerdir. Barajlar yapılırken endemik bitkiler de göz önünde bulundurulmalıdır. Çalışmamız kapsamında 100 bitki türüne ilişkin elde ettiğimiz veriler, Orman ve Su İşleri Bakanlığı'nca Nuh'un Gemisi Ulusal Biyolojik Çeşitlilik Veritabanı kapsamında kayıt altına alındı" ifadelerini kullandı.