Merhabalar. İlk olarak bize kendinizden bahseder misiniz?

2014 yılından bu yana Ege Yaş Meyve Sebze İhracatçıları Birliği Yönetim Kurulu Başkanlığı ve Türkiye İhracatçılar Meclisi Yönetim Kurulu Üyeliği görevini yürütmekteyim. Aynı zamanda Yonca Gıda Sanayi İşletmeleri İç ve Dış Ticaret A.Ş.'de İcra Kurulu Başkanlığı görevim bulunmaktadır.

Ege Yaş Meyve Sebze İhracatçıları birliği kimdir? Kuruluşundan bugüne anlatır mısınız?

Ege Yaş Meyve Sebze İhracatçıları Birliği, 1966 yılında Ege Bölgesinde yer alan taze meyve sebze ve meyve sebze mamulleri ihracatçılarını aynı çatı altında toplayarak sektörün sorunlarına çözüm üretmek ve ihracatı artırmaya yönelik çalışmalar yapmak amacıyla kurulmuştur. Birliğimiz üyeleri tarafından gerçekleştirilen ihracatın %70'i meyve sebze mamulleri, %30'unu da yaş meyve sebze ürünleri oluşturmaktadır. Birliğimizin 600'e yakın üyesi bulunmaktadır.

2017 yılı Ege Yaş Meyve Sebze İhracatçıları Birliği olarak ihracat faaliyetleriniz hakkında bilgi alabilir miyiz?

2017 yılında ihracatı artırmaya yönelik birçok faaliyette bulunduğumuzu söyleyebilirim. Bunların başında yaş meyvelerin havayolu maliyetlerinin düşürülerek uzak ülkelere ihraç edilmesi geliyor. Bu yıl Mayıs ayında Turkish Cargo ile yaptığımız anlaşma çerçevesinde birçok yurtdışı destinasyonda hava kargo maliyetlerini düşürdük ve özelikle kiraz, üzüm, incir gibi ürünlerin denizyolu veya karayolu ile ulaşmasının mümkün olamayacağı destinasyonlara düşük maliyetli hava kargo aracılığı ile ihracatının başlaması yolunda önemli adımlar attık.

Bunun yanında yeni hedef pazar çalışmaları alanında Ege İhracatçı Birlikleri olarak bir kümelenme projesini de başlattık. Ekonomi Bakanlığımızın 2010/8 sayılı Uluslararası Rekabetçiliğin Geliştirilmesinin Desteklenmesi Hakkında Tebliğ kapsamında verdiği destekler çerçevesinde biz de bölgemizin en önemli ürünlerinden kiraz ve üzümün dış pazarlarda rekabet gücünü artırabilmek için 14 firma ile Ur-Ge projesi yürütüyoruz. Bu kapsamda önce bu firmalarımızı belirli eğitimlerden geçirdik ve ilk faaliyetimizi Şili'ye bir inceleme heyeti yaparak gerçekleştirdik. Şili, bizim üçte birimiz kadar kiraz üretmesine rağmen ihracatı bizim çok üstümüzde. Ürün hasadında Kuzey Yarıküreye göre ters iklim avantajı olduğundan rakip ülke durumunda da değiliz ve gittiğimizde gördük ki gerçekten doğru ürünü doğru yere doğru yolla göndermek çok önemli. Şili ürettiği kirazın %95'ini Çin'e ihraç ediyor ve bunun tamamını hava kargo ile yapıyor. Bizim de bu örnek üzerinden giderek ürünümüzü 3-4 katı fiyatlara satıyor duruma gelmemiz gerekiyor. Ur-Ge faaliyetleri çerçevesinde Şili'den sonra dünyanın en büyük meyve sebze fuarı olan Berlin Fruit Logistica Fuarına katılım sağladık ve mevcut pazarlarımızda da var olduğumuzu gösterdik. Özellikle Hong Kong, Hindistan, Çin, Güney Kore gibi ülkelere yönelik çalışmalarımıza devam ediyoruz

Aynı zamanda sektördeki ithalat ihracatı nasıl değerlendiriyorsunuz?

Hem yaş meyve sebze, hem de meyve sebze mamulleri sektörü ülkemize net döviz girdisi sağlayan, hammadde ithalatının yok seviyesinde olduğu sektörlerdir. Özellikle meyve sebze mamulleri sektöründe neredeyse sıfır hammadde ithalatıyla üretimin yapılması, sektörün temel amacının ihracat olması, önemli düzeyde direkt ve endirekt istihdam sağlaması gibi özellikleri bakımından tarım sektörü içinde ayrıcalıklı bir yere sahiptir.

Türkiye'nin ihracat konusunda ki seyri hakkında bilgi verebilir misiniz?

2016 yılının özellikle yaş meyve sebze sektörü için zor bir yıl olduğunu söyleyebiliriz. Özellikle Rusya'ya birçok üründe ihracatın yasaklanması sektörü son derece olumsuz etkiledi. 2015 yılının Kasım ayında uçak krizinin patlak vermesinin ardından narenciye başta olmak üzere, yaş meyve sebze meyve sektörü zor bir döneme girdi. Rusya, özellikle narenciye ihracatımızda bir numaralı pazarımız durumunda. Dolayısıyla 2016 yılında Rusya'ya yaş meyve sebze ihracatımız miktarda %56, değerde ise %62 oranında azaldı. Buna rağmen, Türkiye genelinde en fazla yaş meyve sebze ihracatı yine de Rusya Federasyonu'na gerçekleşmiştir. 2016 yılında ihracatı gerçekleşen toplam 3,6 milyon ton yaş meyve sebzenin %15'i Rusya'ya ihraç edilmiştir.  Değer olarak ise 330 milyon dolarlık bir ihracat söz konusudur. 2017 yılındaki rakamlar da Rusya'ya kriz öncesi ihracat rakamların yakalanacağını hatta geride bırakılacağının sinyallerini veriyor.

Yıllık ihracata bakıldığında Türkiye genelinde miktarda bir önceki yıla oranla %8'lik artış ile 3,6 milyon tonluk ihracat gerçekleşse de, dolar bazında bir önceki yıl yakalanan 2 milyar dolar barajının bu yıl tutturulamadığını ve %5'lik düşüş ile 1 milyar 978 milyon dolarlık yaş meyve sebze ihracatının gerçekleştiğini görüyoruz. 2016 yılında en fazla ihracatı gerçekleştirilen ilk 3 ürün mandarin, limon ve domates olurken ilk 3 pazar Rusya, Irak ve Almanya olmuştur.

2017 yılının ilk 7 ayında Rusya pazarının açılmasının da verdiği ivme ile yaş meyve sebze ihracatı miktarda %17, dolar bazında ise %10'luk artış göstermiştir. İlk 7 ayda, miktarda 1,9 milyon ton ve 1 milyar dolar değerinde ihracat kayıt altına alınmıştır.

Türkiye Geneli Meyve Sebze Mamulleri ihracatına baktığımızda, 2015 yılına göre miktarda %6'lık artış ile 1.45 milyon ton, değerde de %1'lik artış ile 1 milyar 323 milyon dolarlık ihracatın gerçekleştiğini görüyoruz. En fazla ihracatı gerçekleştirilen ürün grupları turşular, domates salçası ve meyve suları olmuştur. İhracatın en fazla yapıldığı ülkeler ise Almanya, Irak ve ABD'dir.

2017 yılının ilk 7 ayındaki Meyve Sebze Mamulleri ihracatına bakıldığında, 2016 yılının ilk 7 aylık dönemine göre miktar bazında %15 artışla 803 bin tonluk ihracat gerçekleşmiştir. Değer bazında ise %8 oranında artış yaşanmış, 768 milyon dolarlık ihracat gerçekleşmiştir.

Son olarak Ege İhracatçı Birlikleri kayıtlarına baktığımızda 2016 yılında bir önceki yıla göre %18'lik artış ile toplam 693 milyon dolarlık yaş meyve sebze ve mamulleri ihracatının gerçekleştiğini görüyoruz. İhracatın %76'sı meyve sebze mamulleri ürün gruplarından oluşmaktadır. Ege Bölgesi, mamul ürün ihracatında lider bölge konumuna sahiptir ve mamul ürün ihracatının %40'ı Ege İhracatçı Birlikleri tarafından kayda alınmaktadır.

Röportaj : Münevver Rabia AKILLI