AG Tohum A.Ş Genel Müdürü Burak Gönen ile keyifli bir röportaj gerçekleştirerek tohumculuk sektörü hakkında kendisinden bilgi aldık.
Merhaba Burak Bey, öncelikle sizi tanıyabilir miyiz?
10 Mart 1970, Antalya doğumluyum. Eğitimimi Hollanda'da tamamladıktan sonra kısa bir süre bankacılık ve finans sektöründe çalıştım. Sonrasında 1997 yılında aile geleneği olan sebze tohumculuğu sektöründe çalışmaya başladım ve aile grup şirketlerinde görevler aldım. 2007 yılında AG Tohum'u kurdum ve halen Genel Müdür olarak devam etmekteyim. Toplam çalışan sayımızın 40'a ulaştığı AG Tohum firmasında benim dışımda herhangi bir aile bireyi çalışmamaktadır.
Şirketiniz ne zaman, nasıl kuruldu, FİRMAMIZIN FAALİYET KONUSU, FİRMAMIZIN AMAÇ VE HEDEFLERİ, bugüne kadar geçirdiği gelişim sürecini anlatır mısınız?
Şirketimiz 2 Mart 2007'de örtü altında ve açıkta sebze, meyve, tohum, fide, fidan, her türlü çiçek ve süs bitkisi ve yağlı bitkilerin tohumluklarının araştırma geliştirme, üretim, ticaret, ithalat ve ihracatını yapmak üzere kuruldu.
Amacımız hibrid sebze tohumluğu alanında yeni çeşitler geliştirmek ve ıslah etmek, hibrid ve kendine döllenebilen tohumları üretmek ve pazarın bu doğrultudaki ihtiyaçlarını karşılamaktır. Ayrıca endüstriyel bitkiler, yem bitkileri ve toprak ıslah materyalleri ile ilgili araştırma ve geliştirme çalışmaları yapılarak, ihracat amaçlı üretime geçilmesi hedeflenmektedir.
Enza Zaden ile neler yapıyorsunuz?
Hollanda'lı Enza Zaden Tohumları'nın Türkiye geneli ticari distribütörlüğünü yapıyoruz. Enza'dan gelen aday çeşitlerin ülke geneli deneme ve demonstrasyonlarını yaparak en iyi adaptasyon gösterenleri ticari kayda aldıktan sonra ticaretine başlıyoruz.
AG Tohum markası İle hangi çeşit tohum üretimi yapmaktasınız? Hangi çeşitlerde ıslah çalışmaları yapmaktasınız?
. Domates
. Biber
. Hıyar
. Patlıcan
. Kavun
. Karpuz
. Kabak
. Marul ve Endive
. Aromatik Bitkiler ve Otlar
. Ispanak
. Soğan
. Kırmızı Lahana
. Brokoli
. Anaç çeşitlerinde ıslah / üretim yapmaktayız.
Yıllık üretiminiz ve yatırım planlarınız hakkında bilgi verir misiniz?
Son yıllarda AG Tohum olarak Türk Tipi sebze tohumlarının ıslahına önem veriyoruz bu bilinci gelecek yıllara taşımak adına AG Tohumu AR-GE Merkezi statüsüne kavuşturmak için alt yapı çalışmalarını başlattık.
Şirket olarak büyüme anlamında her türlü yatırıma açığız ancak; ekonomik belirsizliklerden dolayı yakın gelecekte çok büyük yatırımlara da açık olmadığımızı söyleyebiliriz.
Firmanızın ithalat ve ihracatı konusunda bilgi verir misiniz?
Yukarıda da belirtildiği üzere Hollandalı Enza Zaden firmasının tüm sebze tohumlarının ithalatını yapıyoruz, ayrıca Türkiye İstasyonlarında üretilmekte olan ebeveyn sebze hatları olmak üzere tohumların Hollanda'ya ihracatları da tarafımızdan yapılmaktadır. Ayrıca tarafımıza bağlı diğer bir pazar olan Kuzey Kıbrıs Türkiye Cumhuriyeti'ne sebze tohumları ihracatımız vardır.
2016 yılını değerlendirir misiniz ve sonraki yıllar için sektörle ilgili beklenti ve öngörüleriniz neler? 2017 yılı hedefleriniz nelerdir?
Maalesef 2016 yılı Rusya Federasyonu'nun sınırlarını Türk ürünlerine kapatması nedeniyle ülkemiz sebze yetiştiriciliği açısından beklendiği gibi gitmemiştir. Firmamız 1990 Körfez Krizi, 1994, 2000, 2001, 2008 krizlerini yaşamış ve varlığını bugünlere kadar sürdürmüştür. Bu noktada krizleri yönetme şekli olarak krizden kaçmak, korkak davranarak el-ayak çekmek yerine krizin temeline inme ve nedenleri araştırmaya yöneldik. 2017 yılında da hedeflediğimiz bütçeleri rahatlıkla gerçekleştireceğimizi öngörüyorum.
Ayrıca iş hayatımın hiçbir döneminde işimi uzaktan yönetmediğin için iş uygulamalarında ve hızlı aksiyon alabilme noktasında oldukça avantajlı konuma geldiğimizi düşünüyorum.
Hedef pazarlarınız/ markalarınız/ kalite belgeleriniz / şirketinizle ilgili beklentileriniz nelerdir?
AG Tohumu AR-GE Merkezi statüsüne kavuşturmak istiyoruz, bu bağlamda daha konsantre ve hedef odaklı ıslah yaparak ülke ekonomimize katkıda bulunmayı amaçlıyoruz...
Yeni geliştireceğimiz tohum çeşitleriyle hem yurt içinde hem de yakın coğrafyada faaliyet göstererek yolumuza devam etmeyi amaçlıyoruz.
Sizce Türkiye tohumculuk sektörünün bugün için geldiği nokta nedir? Gelinen noktada sektörün başarı ya da başarısız skalasını nasıl yorumlamak gerek?
Tohumculuk, endüstriyel bir sektör haline gelmiş olup birçok yerli tohum firması uluslararası arenada rahatlıkla rekabet edebilecek alt yapıya kavuşmuş durumdadır.
Türk tohumculuk sektöründeki niteliksel ve niceliksel büyümeyi nasıl yorumlamaktasınız? Sektörün büyümesi ARGE'ye, firmaların vizyonu, teknoloji kullanımı, ıslah ve pazarlama gücüne de yansıyor mu?
Geldiğimiz noktada özel sektörün rolü küçümsenmeyecek ölçüde büyüktür. Buralara gelinceye kadarki süreçte Gıda Tarım ve Hayvancılık Bakanlığı, Bilim Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı, Tarım ve Kırsal Kalkınmayı Destekleme Kurumu ve TÜBİTAK gibi kuruluşların vermiş olduğu destekler yadsınamaz. Bu büyümenin merkezinde kesinlikle AR-GE yer almış olup, gelecekte de aynı ivmeyi yakalayabilmemizin yegane yolu AR-GE yatırımlarından geçiyor olacaktır.
Tarım ve gıda sektörleri tüketicilere kendilerini anlatamamaktan şikâyetçi. Öyle ki tarım ve gıda konu başlığında yaşanan kimi gelişmelerde konunun uzmanı olmayan çok sayıda insanın konunun uzmanlarından çok daha fazla görünür olduğunu gözlüyoruz. Buradaki sorunun esas kaynağı nedir?
Tarımsal gıdanın insan beslenmesinde temel bir yerinin olması ve insanların bu konuyu önemsemesidir. Maalesef önemli bir konuda işin ehli olmayan her ağızdan çıkan yorumlar kamuoyunda soru işareti oluşturmakta ve üreticilerin emekleri bazen bu yüzden heba olmaktadır. Bu sorunları gidermenin tek yolu, sektör temsilcilerinin işin içerisine bizzat girerek doğru ağızlardan bu bilgilerin kamuoyuna nakledilmesidir.
Türkiye'de ziraat eğitimi veren kurumlarımızla sektör arasında yeterince İletişim ve işbirliği mevcut mu? Dünyadaki örneklerine bakarak neler söyleyebiliriz?
Maalesef, üniversitelerle istenilen birlik ve beraberlik hâlâ tam olarak kurulabilmiş değildir. Özellikle yurt dışında, AR-GE faaliyetlerinin çok büyük bölümü üniversiteler üzerinden sürdürülmektedir.
Türkiye hem ülke olarak hem de tüm sektörleri ile 2023 yılına hazırlanıyor. Tohumculuk sektörümüzün 2023 yılında hangi hedefleri önüne koyması gerekiyor?
Sebze tohumculuğunun diğer tohumculuk faaliyet alanlarından en büyük farkı, dinamikliğinin yanı sıra sektörün uluslararası tohum arenasına entegre olmasıdır. Nitekim, şu anda AR-GE faaliyetinde bulunan dış ve iç pazara ıslah ettikleri, ürettikleri çeşitleri pazarlayan kuruluşların sayısı her geçen gün artmaktadır. Bunun yanı sıra güçlü bir AR-GE alt yapısına sahip olan veya oldukça cazip gen havuzu bulunan bazı ıslahçı kuruluşlar uluslararası sebze tohum pazarında faaliyet gösteren büyük şirketler tarafından satın alınmaktadır. Mevcut yasanın bu haliyle sektörün ihtiyacına cevap verecek hale getirilmesi için mevcut sorunların iyi analiz edilmesi gereklidir.
AG Tohum A.Ş olarak sosyal sorumluluk projeleriniz nedir?
Hollanda Büyükelçiliği Tarım Ataşeliği ile ortak köy okulu yenileme projeleri, Kumluca/Mavikent bölgesinde dolmuş durakları yenileme çalışması, farklı şehirlerde tarımsal eğitim programları, Triathlon Federasyonu sponsorluğu, Halspor futbol takımı sponsorluğu gibi sosyal projelerde yer alıyoruz.
AG Tohum A.Ş Vodafone Akıllı Köyün Örtüaltında ve açıkta sebze, meyve, tohum, fide, fidan, her türlü çiçek ve süs bitkisi ve yağlı bitkilerin tohumlukları sponsoru. Proje ye neden dahil oldunuz, projeden neler bekliyorsunuz?
Öncelikle projeye tahsisini yaptığımız tohumların en ideal ortamda yetiştiriciliği ve bakımlarının yapılarak potansiyellerini tam olarak göstermelerini istiyoruz. Bu sayede çeşitlerimizin üretici beklentilerini karşılayıp, talep göreceğini düşünüyoruz.
AG Tohum markasının ulusal basında yer alması ve çeşitlerimizin başta Vodafone Akıllı Köy sonrada gelen ziyaretçilerden tam not almasını işimizin gelişimi ve yücelmesi açısından önemli görmekteyiz.
Üreticilere özel çalışmalarınız hakkında bilgi almak istiyoruz?
Aktif olarak 2017 yılı başında başladığımız süreçte profesyonel danışmanlık kapsamında Facebook, Youtube, Instagram, WhatsApp, LinkedIn ve benzeri sosyal medya platformlarını daha aktif kullanarak müşterilerimize ulaşma hedefini seçmiş bulunmaktayız. Bu çalışmalarımızı ''Mutlu Çiftçiler Yaratıyoruz'' sloganı kullanarak başlattık. Şu an aktif olarak "Mutlu Çiftçiler Topluluğu", "Mutlu Çiftçiler Yaratıyoruz" ve "Sevindiren Meyveler" konseptleriyle hem üreticilerimizi hem de tohumlarımızdan üretilen ürünlerin tüketici geri bildirim ve memnuniyetlerini almaya çalışıyoruz.
Hibrid sebze tohumluğu alanında yeni çeşitler geliştirmeyi amaçlayan bir şirketsiniz. AG Tohum A.Ş olarak bu konudaki çalışmalarınız nelerdir?
Daha önce de belirtiğimiz üzere son yıllarda AG Tohum olarak Türk tipi sebze tohumlarının ıslahına önem veriyoruz. Bu bilinci gelecek yıllara taşımak adına AG Tohumu AR-GE Merkezi statüsüne kavuşturmak için alt yapı çalışmalarını başlattık.
AG Tohum A.Ş olarak kendi çeşitlerinizle yapmış olduklarınız hasat şenlikleri ve tarla günleri hakkında bilgi alabilir miyiz?
Tüm coğrafi bölgelerde üreticiler gibi düşünüp, üreticinin benimsemiş olduğu tarım uygulamaları kapsamında hareket etmeyi önceliğimiz olarak benimsemiş durumdayız. Yanlış uygulamalara rastladığımızda üreticileri uyarıp olması gereken doğru uygulamaları kendilerine öğretiyoruz. "Görmek inanmaktır!" mottosuyla hareket etmemiz sebebiyle bölgelere kurulan deneme demonstrasyon sayılarını her yıl artırarak canlı uygulamalar ile üreticilere doğru uygulamaları benimsetiyoruz.
Son olarak eklemek istedikleriniz var mıdır?
Değişime inanıyor ve her alanda değişim içerisinde olmaya çalışıyoruz. Değişime karşı toleransımız son derece yüksek ve yeni nesil Y kuşağı ile iletişim seviyemiz gayet iyi olup şirket kültürümüzün de bu değişen yapıya ayak uydurması maksadıyla, eğitim kurumlarından ''Y Kuşağını Anlamak'' konulu eğitimleri önümüzdeki günlerde tüm çalışanlarımızı dahil ederek yapacağız. Böylelikle hem şirket içi hem de şirket dışı, iç-dış müşteri iletişimini istenilen seviyelere çıkartmayı hedeflemekteyiz...