Türkiye'de yılbaşından bu yana yüzde 22,5 artış yaşanırken dünyada ortalama yüzde 11 gibi ciddi bir düşüş görüldü. Günü kurtarma planlarının bir işe yaramadığını kaydeden uzmanlar, mera alanlarının da 50 yıl evvelki hacme dönmesi gerektiğini söylüyor.

Ulusal Kırmızı Et Konseyi'ne göre ‘dana kesim yağsız' et fiyatı, Kurban Bayramı'ndan sonra 11 kuruş daha yükselerek 25 lira 23 kuruşa ulaştı. Son zamla et fiyatları yılbaşından bu yana yüzde 22,5 artmış oldu. Türkiye'de bu gelişmeler yaşanırken dünyadaki fiyatlar ciddi şekilde geriledi. Birleşmiş Milletler Gıda ve Tarım Örgütü'ne (FAO) göre dünya genelindeki et fiyatları bu yıl, 2014'e göre yüzde 2,1 düştü. Küçükbaş et fiyatlarında ise yüzde 19,6'ya varan bir gerileme yaşandı. Bu iki gıda kalemindeki gerileme ortalama yüzde 11. Türkiye'deki kırmızı et fiyatlarının dünyadaki gerilemeye meydan okuyacak şekilde artması kafaları karıştırdı. Konuyu Zaman'a değerlendiren eski CHP Genel Başkan Yardımcısı Doç. Dr. Gökhan Günaydın, “Türkiye'de kırmızı et fiyatları belirli mevsimlerde artıp sonra düşmüyor. Tersine, yüksek fiyat düzeyi bir eğilim olarak devam ediyor.” dedi. Günaydın, fiyat artışlarının arz yetersizliğinden kaynaklandığını söyledi.

Hayvancılıkta çok ciddi yapısal sorunlar bulunduğuna vurgu yapan Günaydın, “Uzun yıllar için kurgulanmış, amaç ve araç uyumu sağlanmış hayvancılık politikalarının olmayışı, günü kurtarmaya yönelik yaklaşımlar sorunu daha da ağırlaştırmaktadır.” dedi. Günaydın'ın verdiği bilgilere göre Türkiye'nin kaba ve karma yem üretimi, gereksinimin çok altına indi. Mera alanları 50 yıl evvelki hacminin yarısına yani 14 milyon hektara düştü. Başta soya, mısır, arpa, buğday olmak üzere yem hammaddeleri dışarıdan ithal edilmesi de maliyetleri döviz kuru etkilerine açık hale getirmiş oldu. Günaydın, “Üretim için gerekli girdiler pahalılaşırken et ve süt fiyatları aşağı doğru kötü sürprizlere açık olmakta, destekler etkin ve doğru biçimde kullanılamamaktadır. Diğer taraftan büyük sürü oluşumunu teşvik edici-küçük çiftçiyi cezalandırıcı politikalar olumsuz sonuçlar doğurmakta, canlı hayvan popülasyonu ve et üretiminde istenilen artışlar yakalanamamaktadır. Nüfusun sürekli artışı, et açığını da düzenli olarak yükseltmektedir.” dedi.

Türkiye, et fiyatlarındaki artışı dizginlemek için yeniden ithalat silahına sarıldı. 2014'ün ilk 8 ayında 81 milyon dolarlık canlı büyükbaş ve küçükbaş ithal edilirken bu rakam 2015'in aynı döneminde yüzde 55 artarak 125,1 milyon dolara ulaştı. Ancak ithalattaki yüzde 55'lik artış da fiyatları dizginlemek için yeterli olmadı. Canlı hayvan ithalatı, fiyatları kısa süre aşağı çekebildi. Temmuz sonunda 25,85 lirayı gören ‘dana kesim yağsız' et fiyatı, 24,10 liraya kadar geriledikten sonra yeniden 25 liranın üzerine çıktı. Ekim ayının ilk günündeki et fiyatı ise 25 lira 23 kuruş. Türkiye'de et fiyatları yıllık yüzde 20'nin üzerinde artış kaydederken dünyada tam tersi bir rüzgâr esmeye başladı. Dünyada fiyatlar 2014'ten bu yana küçükbaşta yüzde 19,6, büyükbaşta ise yüzde 2,1 geriledi.

Avrupa standardına erişmek için 4,8 milyon ton daha et üretimi şart

Türkiye'deki insanların Avrupa standardında et tüketmesi için, 5,8 milyon ton et üretilmesi gerekiyor. Türkiye'nin sadece 1 milyon ton et üretebildiğini belirten Eski CHP Genel Başkan Yardımcısı Günaydın,  4,8 milyon ton daha üretim yapılması gerektiğini kaydetti. Günaydın, “2014 yılında Türkiye, 1 milyon ton kırmızı et üretmiş görünmektedir. 77 milyon nüfus için bu veri, kişi başına ortalama 12,9 kg tüketim ifade etmektedir. Kuşkusuz bu ortalamayı yansıtan bir veridir. Başka bir deyişle, lüks bir et restoranında 400 gram ‘steak' için 100 liraya yakın ödeme yapabilen ve yıl içinde Avrupa standardının üzerinde et tüketebilen bir kesimin yanında, ancak kurban bayramlarında evine et girebilen milyonlarca yurttaşımız bulunmaktadır.” dedi.