Ayçiçeği tarlalarındaki yabancı otlar, genellikle ayçiçeği ile aynı zamanda veya sonra çimlenirler.
Zarar Şekli ve Ekonomik Önemi
Yabancı otlar, kültür bitkileri ile su, ışık ve besin maddelerinden faydalanma bakımından rekabet oluşturarak verim ve kalite kayıplarına neden olurlar. Yapılan çalışmalar, ayçiçeğinin yabancı otlardan zarar gördüğü dönemin genellikle ekimden sonraki 1-1.5 ay içinde olduğunu göstermiştir. Bu dönemde yapılacak yabancı ot mücadelesi ayçiçeğinde verim düşüklüğünün önemli oranda engellemektedir. Zamanında yabancı ot mücadelesi yapılmadığı takdirde ciddi ürün kayıpları meydana gelmektedir. Yabancı ot mücadelesi yapılmayan bir ayçiçeği tarlasında zarar oranı yabancı otun tür ve yoğunluğuna göre değişmekle beraber genellikle %15-100 arasında değişmektedir.
Mücadelesi
Kültürel Önlemler
Dışarıdan yabancı ot tohum ya da parçalarının tarlaya girişi önlenmelidir. Bu amaçla;
- Tolerant veya dayanıklı çeşitler tercih edilmeli,
- Yabancı otlarla bulaşık alanda kullanılmış olan tüm tarımsal alet ve makinalar ayçiçeği tarlalarında kullanılmadan önce temizlenmeli,
- Temiz ve sertifikalı tohumluk kullanılarak yabancı ot tohumlarının tarlaya taşınmaması için gerekli önlemler alınmalı,
- Kullanılacak çiftlik gübresinin yanmış olmasına dikkat edilmeli,
- Tarla kenarındaki yabancı otlar ile tohum bağlamadan önce mücadele edilmeli,
- Sulama suyunun temiz olmasına dikkat edilmelidir.
- İyi bir tohum yatağı hazırlayarak ayçiçeği bitkilerinin güçlü bir şekilde çıkışı sağlanmalı, dolayısıyla yabancı otlarla rekabet gücü artırılmalı,
- Ayçiçeği ekiminden önce yapılacak toprak hazırlığı sırasında toprak yüzeyine çıkan çok yıllık yabancı otların toprakaltı organları toplanarak tarladan uzaklaştırılmalı ve imha edilmeli, sürümden sonra gelişen yabancı otlar ise, kültivatör, tırmık, kazayağı gibi aletlerle toprağın işlenmesi ile yok edilmeli,
- Toprağın yapısını korumak ve belirli yabancı ot türlerinin yoğunluk kazanmasına engel
- olmak için 4-5 yıl süreli ekim nöbeti yapılmalıdır.
- Canavar otları ile mücadelede erken dönemde elle çekme, geç ekim, derin sürüm (Bir kez, 45-50cm), tuzak bitkiler (Keten, kenevir), dayanıklı çeşit kullanımı vb. kültürel önlemler alınmalıdır.
Mekanik Mücadele
- Ayçiçeği tohumları tarlaya ekilmeden önce iyi bir toprak işlemesi yapılarak hem toprak gevşetilmeli, havalandırılmalı hem de yabancı otlar yok edilmeli,
- Çıkan yabancı otlar öldürmek için ara çapa makinasıyla toprak işlenmeli,
- Ayçiçeği bitkileri 6-8 yapraklı olduğunda bitkiler teklenirken el çapası yapılarak çıkan yabancı otlar yok edilmelidir.
- Tarımsal alet ve makinalar başka bir alanda kullanılmadan önce mutlaka temizlenmelidir.
Kimyasal Mücadele
İlaçlama Zamanı
Herbisit uygulaması, kullanılacak ilaçlara bağlı olarak ekim öncesi, çıkış öncesi ve çıkış sonrası olmak üzere üç şekilde yapılır.
a) Ekim öncesi: Ayçiçeği ekiminden önce herbisit toprağa uygulandıktan sonra diskaro veya tırmıkla 5-7 cm derinliğe karıştırılır ve daha sonra ekim yapılır.
b) Çıkış öncesi: Ayçiçeği ekiminden sonra 1-2 gün içinde ilaçlama yapılır.
c) Çıkış sonrası: Çıkış sonrası kullanılan herbisitler, yabancı otlar ve ayçiçeği çıktıktan sonra, genellikle yabancı otların 2-4 yapraklı olduğu erken gelişme döneminde uygulanmakla birlikte, herbisitin etiket bilgileri dikkate alınmalıdır.
Kullanılacak Bitki Koruma Ürünleri ve Dozları
Bakanlığın "Bitki Koruma Ürünleri Veri Tabanı" ile "Bitki Koruma Ürünleri Veri Tabanı Mobil Uygulaması" nda yayınlanan ve tavsiye edilen bitki koruma ürünü kullanılır.
Kullanılacak Alet ve Makineler
Yabancı ot mücadelesi, sırt pülverizatörü (mekanik, motorlu, otomatik) veya hidrolik tarla pülverizatörü kullanılarak yapılmalıdır.
İlaçlama Tekniği
Yabancı ot mücadelesinde istenilen başarıya ulaşabilmek için, belirli bir alana verilen dozun o alana homojen dağıtılmasına ayrıca önem verilmelidir. Bunun içinde kullanılacak aletlerin kalibrasyonu yapılmalıdır.
Çıkış öncesi ilaçlarda, toprak yüzeyine iyi bir film tabakası oluşturacak şekilde yeknesak atılmalı, ilaçlanan kısımlardan ikinci kez geçilmemelidir. Bir ay süre ile ilaçlanan alanda herhangi bir toprak işlemi yapılmamalıdır.
İlaçlamalar sırasında hava sakin, yağışsız ve sıcaklık 25°C üstünde olmamalıdır. İlaçlamalar sırasında toprak yüzeyinin fazla kuru olmamasına dikkat edilmeli, toprak tavında iken ilaçlama yapılmalıdır.
tarim.gov.tr