Dünya gazetesinden Evrim Küçük'ün haberine göre, dünyanın önde gelen süt üreticilerinde üretimin gerilemesi ve hızla artan talep, bilim adamları tarafından yıllar önce aklanan ve artık vücudumuz için faydalı kabul edilen tereyağ fiyatlarının yükselmesine neden oldu.  BM Tarım ve Gıda Örgütü (FAO) verilerine göre tereyağ fiyatları büyük bir hızla artıyor. Fiyatlardaki artış  Avrupa'da tereyağı krizi baş göstermesine yol açtı. Talebin giderek arttığı  Avrupa'da gıda şirketleri gelecek aylarda piyasada yeterli tereyağı olmayacağı ve fiyat artışlarının sürebileceği uyarısı yapıyor.

FİYATLAR BU YIL İKİYE KATLANDI

Temmuz ayı başında gıda devi Arla'nın CEO'su Peder Tuborgh, yeterli süt tedarik edilemediğini ve tereyağ sıkıntısı yaşanabileceğini belirterek tüketiciler arasında bir panik oluşmasına neden olmuştu. Arla CEO'sunun tahminleri doğru çıktı.  Avrupa'da haziran ayında tereyağ fiyatları yüzde 14 artarken, yılbaşından bu yana fiyatlardaki artış yüzde 100'ü buldu. 2016'da 200 olan FAO tereyağı fiyat endeksi bu yıl 400'ü aştı. Kâr marjlarının giderek baskı altına girmesiyle fiyat artışlarının yakında pastane ürünlerine yansımaya başlaması bekleniyor.

TALEP GÜÇLENİYOR

Analistlere göre bir taraftan  Avrupa'da talep güçleniyor. Rabobank küresel süt ürünleri stratejisti Kevin Bellamy, tereyağ talebinde yapısal bir değişim yaşandığını söylüyor. 2014 ve 2015 yıllarında arz fazla olmasına rağmen, talebin fiyatlarda düşüşü engellediğini belirten Bellamy, insanların tereyağına daha fazla yöneldiğini hatta tereyağın işlenmiş gıdalarda kullanımının da arttığını ifade ediyor.

Son araştırmalar da tereyağ ve kalp-damar hastalıkları arasında güçlü bir bağlantı olmadığına ortaya koyması tüketimi destekledi. Bazı nebati yağların sağlığa olumsuz etkilerinin olduğuna dair tartışmalar da tereyağına yönelimi artırdı. Eurominotor gıda analisti Raphael Moreau, insanların margarini terk ederek doğal ürünleri tercih etme eğiliminin tereyağ satışlarını artırdığını söylüyor.

AB'DE TEREYAĞI STOKU YÜZDE 99 AZALDI

Ancak talebin desteğiyle artan fiyatlara rağmen birçok üreticinin üretimini artırmayı başaramadığı görülüyor. Sütün aynı zamanda taze süt, krema ve peynir üretiminde kullanılıyor olması nedeniyle tereyağ üretimine yönlendirilen süt miktarında önemli bir artış yaşanmadığına dikkat çekiliyor.

Analistler küresel stoklardaki gerilemeye de işaret ediyor.  Avrupa Birliği'nde mayıs sonu itibariyle tereyağ stoku 1.396 tona indi. Bu rakam, Mayıs 2016'daki 92 bin 548 tona göre stokların yüzde 9 azaldığı anlamına geliyor.  ABD Tarım Bakanlığı verilerine göre, küresel stoklar da bu yıl 300 bin tonun altına indi.  Çin gibi büyük bir pazarın süt ürünleri piyasasında yaptığı alımları artırıyor olması stokların artmasının önüne geçiyor.

Dünyanın en büyük süt üreticileri arasında  Avrupa Birliği,  ABD,  Yeni Zelanda,  Avustralya ve  Arjantin bulunuyor. Technavio analistleri, 2014-2019 yılları arasında küresel tereyağ pazarında yıllık ortalama büyüme hızının yüzde 4.84 olacağı tahmininde bulunuyor. Geçtiğimiz yıl küresel pazarın büyüklüğü de 5.6 milyon ton olarak hesaplanıyor.

TÜRKİYE TEREYAĞDA İTHALATÇI

Dünyada tereyağı ihracatının büyüklüğü yılda 9 milyar dolara yakın. En büyük ihracatçılar arasında  Yeni Zelanda,  Hollanda, İrlanda,  Almanya,  Belçika,  Fransa,  Belarus,  ABD,  Avustralya bulunuyor.  Türkiye 2015 yılında 2 milyon 462 milyon dolarlık ihracat yaparken, 72.5 milyon dolarlık ithalat gerçekleştirdi.  Türkiye'nin en fazla ithalat yaptığı ülkeler arasında  ABD,  Almanya,  Fransa,  Yeni Zelanda yer alıyor.