Hayvan genetik kaynaklarının yerinde korunması ve geliştirilmesi

MADDE 23 – (1) Hayvan genetik kaynaklarının yerinde korunmasına ilişkin desteklemeler aşağıdaki esaslara göre yapılır.

a) Desteklemeden yararlanacaklar: Hayvansal üretimle iştigal eden, işletmesi ve hayvanları Bakanlık kayıt sistemine (Türkvet, KKKS, AKS) kayıtlı yetiştiricilere destekleme şartlarını yerine getirmeleri halinde ödeme yapılır. Yerinde koruma desteklemesinden yararlanacak yetiştirici, koruma yerinde ikamet eder ve destek aldığı türün farklı ırklarını bir arada yetiştiremez. Hayvancılıkla uğraşan yetiştiriciler arasından, çocuklarından en az birisi yanında olan, yetiştiricilik dışında bir işle uğraşmayan, tarımsal eğitim görmüş, büyükbaş ve küçükbaş hayvan yetiştiriciliğini bir arada yapmayanlar tercih edilir.

b) Müracaat yeri, şekli, zamanı ve değerlendirilmesi: Projeye katılmak isteyen yetiştiriciler Temmuz ayı sonuna kadar il/ilçe müdürlüklerine dilekçe ve ikamet belgesi ile başvurur. Destekleme kapsamına alınacak yetiştiricilerin seçimini Seçim Komisyonu yapar. Projeye seçilen yetiştiriciler proje gerekliliklerini yerine getireceğine dair, içeriği TAGEM tarafından belirlenen taahhütnameyi imzalar.

c) Koruma kapsamında aşağıdaki tabloda belirtilen illerde karşılarında gösterilen ırk ve sayıda hayvan için destekleme ödemesi yapılır.

 

Irk	İl	Toplam Desteklenecek Hayvan Sayısı (Baş/Koloni)
Boz Sığır Irkı	Edirne, Bursa, Balıkesir, Çanakkale, Kocaeli	1.500
Boz Sığır Irkı (Pedigrili Koruma Desteği)	Edirne, Bursa, Balıkesir, Çanakkale, Kocaeli	500
Yerli Kara Sığırı	Ankara, Çankırı, Konya, Karaman	1.500
Yerli Kara Sığırı (Pedigrili Koruma Desteği)	Ankara, Çankırı, Konya, Karaman	500
Yerli Güney Sarısı Sığırı	Adana, Hatay, Diyarbakır, Şanlıurfa, Mersin	1.500
Doğu Anadolu Kırmızısı Sığırı	Erzurum, Kars, Artvin	1.500
Kilis (Güney Anadolu Kırmızısı) Sığırı	Hatay, Şanlıurfa, Mersin	1.500
Zavot Sığırı	Ardahan, Kars	1.500
Anadolu Mandası	Balıkesir, Manisa,	500
Kıvırcık Koyunu	Kırklareli, Balıkesir	1.000
Sakız Koyunu	İzmir,	1.000
Gökçeada Koyunu	Çanakkale	1.000
Karagül Koyunu	Tokat	1.000
Çine Çaparı Koyunu	Aydın	1.000
Hemşin Koyunu	Artvin, Erzurum	1.000
Norduz Koyunu	Van	1.000
Dağlıç Koyunu	Afyonkarahisar, Konya	1.000
Tuj Koyunu	Ardahan, Kars	1.000
Karakaçan Koyunu	Çanakkale, İzmir, Balıkesir	1.000
Kilis Keçisi	Kilis, Hatay	1.000
Honamlı Keçisi	Konya, Antalya, Burdur, Isparta	1.000
Ankara Keçisi	Ankara, Konya	1.000
Abaza Keçisi	Artvin	1.000
Kaçkar Keçisi	Artvin, Rize	1.000
Osmanlı (Gürcü) Keçisi	Kars, Ardahan	1.000
Ankara (Tiftik) Keçisi	Siirt	1.000
Halep Keçisi	Gaziantep, Kilis, Hatay, Şanlıurfa	1.000
İspir Keçisi	Rize, Erzurum	1.000
Kafkas Arısı	Ardahan, Artvin.	10.000

 

ç) Yerinde koruma esasları; destekleme, (c) bendinde geçen illerde seçim komisyonunca uygun görülen ve son beş yılda ihbarı mecburi hayvan hastalıkları çıkmamış işletmelerde uygulanacaktır. Ana yollardan ve yerleşim yerlerinden (il/ilçe merkezlerinden) en az 10 km uzakta olan, koruma altına alınan ırk dışında ırklar ve melezleri bulunmayan işletmelerin aynı yerleşim yerinde olması tercih sebebidir.

Yerinde koruma desteklemesinden yararlanan yetiştirici, enstitü/istasyon ile işbirliği halinde Bakanlık tarafından istenen kayıtları tutar. Yetiştirici, ölüm ve zorunlu kesime ait belgeleri muhafaza eder. Doğan yavrulardan proje liderinin onayladığı ırk özelliklerine sahip ve sağlıklı olanlar sürü yenilemesinde kullanılır. Korumaya alınan sürüde damızlıkta kullanılacak asgari erkek hayvan sayısı 16 baştan, dişi hayvan sayısı ise 56 baştan az olamaz. Bu sürü birden fazla yetiştiricinin iştiraki ile de oluşturulabilir. En az yetiştirici ile bu hayvan sayısının temin edilebileceği işletmelere öncelik verilir. Kafkas arı ırkı için sadece önceden belirlenmiş tam izole bölgelerde yetiştiricilik yapanlardan en az 20 ve üzeri koloniye sahip yetiştiriciler projeye müracaat edebilir.

Koruma sürüsünde, ayıklama dışında ıslaha yönelik hiçbir uygulama yapılamaz ve her hayvan/kovan numaralandırılarak kayıt altına alınır.

Yetiştirici, dişi ve erkek hayvan sayısını sözleşmede belirtilen sayının altına düşüremez, sözleşmede belirtilen sebeplerden dolayı eksilen hayvan sayısı proje liderinin önerisi doğrultusunda tamamlanır. Yetiştiricinin hayvan sayısında artırım söz konusu ise, güncel sayı üzerinden sözleşme yenilenebilir. Koruma altına alınan hayvanların bakım, besleme ve sağlık giderleri yetiştiriciye aittir. İl/İlçe müdürlüklerince proje kapsamındaki hayvanlara koruyucu sağlık hizmetlerinde öncelik verilir.

Pedigrili koruma desteği; koruma sürülerinde ana-baba bilgileri, doğum ağırlığı, sütten kesim ağırlığı, 1 yaş ağırlığına ilişkin verileri kayıt altına alınan Yerli Kara ve Boz Irk sığırlar için ödenir.

d) Sözleşme, hakediş ve ödemeler;

Enstitü/istasyon müdürlüğü ile yetiştirici/yetiştirici birliği arasında bir yıl süreli sözleşme imzalanır. Sözleşme şartlarını yerine getirmeyen yetiştiriciye ödeme yapılmaz. Yetiştirici her ne amaçla olursa olsun, kültür ırkı ve melezleri ile ırk özelliklerini göstermeyen hayvanların 1 (bir) yaşı aşkın erkek materyalini işletmesinde bulundurmayacağını taahhüt eder. Desteklenecek hayvan miktarı yetiştirici ile yapılan sözleşmede belirtilen hayvan sayısını geçemez. Sözleşme süresi sona ermeden; doğal afet, salgın hastalık, yetiştiricinin ölümü, tedavisi mümkün olmayan hastalığı, tutukluluğu, arılarda kış kayıpları, yabani hayvan saldırılarından kaynaklanan kayıplar hariç her ne sebeple olursa olsun projeden ayrılan yetiştiriciden, sözleşme süresince ödenen destek yasal faizi ile geri alınır. Sözleşme süresi sona erdiğinde sözleşme yenilenmediği/yenilenemediği takdirde mevcut sürü, seçim komisyonunun belirleyeceği esaslar doğrultusunda o günkü rayiç bedeli üzerinden sözleşme yapılarak başka bir yetiştiriciye veya enstitü/istasyona devredilebilir.

Proje lideri, desteklemeye esas müracaat formunu düzenleyerek il müdürlüğüne teslim eder. İl müdürlüğü tarafından işletmeler ve hayvanlara ait bilgiler yerinde ve Bakanlık kayıt sisteminde (Türkvet, KKKS, AKS) ulusal küpe/kovan numarası bazında kontrol edilerek hazırlanan proje destekleme il icmali, elektronik ortamda ve yazılı olarak TAGEM’e gönderilir.

e) Ekler:

1) Hayvan Genetik Kaynakları Koruma Desteği Başvuru Dilekçesi (Ek-31).

2) Hayvan Genetik Kaynakları Koruma Projesi Destekleme Müracaat Formu (Ek-32).

3) Hayvan Genetik Kaynakları Koruma Projesi Destekleme İl İcmali (Ek-33).

(2) Hayvan genetik kaynaklarının yerinde geliştirilmesine ilişkin desteklemeler aşağıdaki esaslara göre yapılır;

a) Desteklemeden yararlanacaklar; Halk Elinde Hayvan Islahı Ülkesel Projesine dahil olan ve proje yükümlülüklerini yerine getiren yetiştiricilerin hayvanları için destekleme ödenir. Bu hayvanların proje gereği olan kayıtlarının küçükbaş hayvanlarda DAKBİS’e girilmesi zorunludur.

b) Müracaat yeri, şekli, zamanı, değerlendirilmesi ve sözleşme;

1) Yeni programa alınacak alt projelerin uygulanacağı illerde, yetiştirici temsilcisinin uygulama esasları talimatı doğrultusunda istenilen belgelerle yapılan yazılı başvurusu il müdürlüklerince TAGEM’e iletilir. Yapılacak teknik ve mali değerlendirmeler sonucu uygun görülen projeler için Halk Elinde Hayvan Islahı Ülkesel Projesi Uygulama Esasları Talimatı ekinde yer alan sözleşme imzalanır ve destekleme kapsamına alınır.

2) Yeni programa alınacak alt projelere ait müracaatlar ve devam eden projelere dahil olacak yetiştiriciler, Uygulama Esasları Talimatında belirtilen şekilde il/ilçe müdürlüklerine en geç Temmuz ayı sonuna kadar müracaat eder. Proje yürütme kurulunda uygun görülen yetiştiriciler projeye dahil edilir. İl/İlçe müdürlüklerince proje kapsamındaki hayvanlara koruyucu sağlık hizmetleri ve ulusal küpeleme işlemlerinde öncelik verilir.

3) Projeye dahil olacak her bir yetiştirici sürüsünde en az bulunması gereken 1 (bir) yaş ve üzeri anaç koyun/keçi sayısı; Maltız, Türk Saaneni keçileri ve Sakız koyunu için 40 baş, diğer ırklar için ise 80 baştır.

4) Seçilecek sürülerde, TAGEM tarafından hazırlanan saf yetiştirme, seleksiyon ve döl kontrolü esasına göre yetiştirme yapılır. Geliştirme amaçlı desteklenecek küçükbaş hayvan ırklarında, her alt proje en fazla 6.300 baş hayvandan oluşur ve kontrollü çiftleştirilen yeterli miktarda elit anaç koyun/keçi bulundurulması hedeflenir. Anadolu mandasında ise, her alt proje, manda boğası dahil en az 800 baş hayvandan oluşur. Devam eden projelerde bu sayı aranmaz.

c) Proje yürütülen il, ırk, proje ve hayvan sayıları;

 

Irk ve Proje Sayısı		İl ve Proje Sayısı	Hayvan sayısı (Baş)
Akkaraman Koyunu (33)		Aksaray   (2), Ankara  (1), Bingöl   (2) , Çankırı  (3), Çorum  (2), Kayseri (3), Karaman  (2), Kars (1), Kırıkkale  (2), Kırşehir  (2), Konya  (3), Malatya  (2), Osmaniye (1), Niğde (4), Yozgat (3),	207.900
Şavak Akkaraman Koyunu (7)		Elazığ (4), Erzincan  (2), Tunceli (1)	44.100
Ankara (Tiftik) Keçisi (6)		Ankara (5), Siirt (1)	37.800
Dağlıç Koyunu  (1)		Afyonkarahisar (1)	6.300
Eşme Koyunu  (1)		Uşak (1)	6.300
Güney Karaman Koyunu  (3) (Kara Koyun)		Mersin (3)	18.900
Hemşin Koyunu (4)		Ardahan (1), Artvin (3)	25.200
Honamlı Keçisi  (3)		Antalya (1), Burdur (1), Konya (1)	18.900
İvesi Koyunu (10)		Adana (1), Adıyaman (1), Gaziantep (2), Kilis (1), Mersin  (2), Osmaniye (1), Şanlıurfa  (2)	63.000
Kangal Akkaraman Koyunu (8)		Sivas(8)	50.400
Karacabey Merinosu Koyunu (6)		Balıkesir  (2), Bursa (1), Edirne (1), Kocaeli (1), Tekirdağ (1)	37.800
Karayaka Koyunu (9)		Amasya  (2), Giresun (1), Ordu  (2), Samsun (1), Sinop (1), Tokat  (2)	56.700
Karakaş Koyunu   (2)		Diyarbakır  (2)	12.600
Karya Koyunu  (3)		Aydın (1), Denizli  (2)	18.900
Kıl Keçisi (29)		Adana (1), Adıyaman (1), Amasya (1), Antalya (1), Aydın (1), Balıkesir (1), Bitlis (1), Burdur (1), Bursa (1), Çanakkale  (2), Çorum (1),  Denizli (1), Diyarbakır (1), Isparta (1), İzmir (1), Kahramanmaraş (1), Karaman  (2), Konya  (2), Mersin  (2), Muğla (1), Niğde (1), Osmaniye (1), Rize (1), Tokat (1), Yozgat (1)	182.700
Kıvırcık Koyunu (11)		Aydın (1), Balıkesir  (2), Bilecik (1), Bursa (2), İzmir (1), Kırklareli (1), Manisa (1), Uşak (1), Yalova (1),	69.300
Kilis Keçisi (5)		Gaziantep  (2), Kilis (3)	31.500
Koçeri Koyunu  (1)		Batman (1)	6.300
Maltız Keçisi  (1)		İzmir (1)	6.300
Morkaraman Koyunu (12)		Ağrı  (2), Bingöl(5), Erzurum (3), Elazığ (1), Iğdır (1)	75.600
Orta Anadolu Merinosu Koyunu (7)		Ankara  (2), Eskişehir  (2), Karaman  (2), Konya (1)	44.100
Ramlıç Koyunu  (3)		Afyonkarahisar (1), Eskişehir  (2)	18.900
Pırlak Koyunu (7)		Afyonkarahisar  (2), Antalya (1), Eskişehir (1), Kütahya  (2), Uşak (1),	44.100
Pırıt Koyunu (2)		Isparta  (2)	12.600
Sakız Koyunu  (3)		Çanakkale (1), İzmir  (2)	18.900
Zom Koyunu  (3)		Diyarbakır (3)	18.900
Türk Saanen Keçisi (2)		Çanakkale (1), İzmir (1)	12.600
Tahirova Koyunu  (1)		Çanakkale (1)	6.300
TOPLAM			1.152.900
Anadolu Mandası (19)	İstanbul, Tokat, Amasya, Afyonkarahisar, Balıkesir, Samsun, Düzce, Bitlis, Sivas, Diyarbakır, Muş, Kayseri, Kütahya, Çorum, Giresun, Bartın, Kocaeli, Yozgat, Tekirdağ		28.000

 

ç) Destekler;

1) Yavru desteği:

Verim ve doğum kaydı tutulan sürülerde; doğum ağırlığı dışında en az bir tartım verisi alınan yavru başına ödenir. Doğum kayıtları taban sürülerde; ana-yavru (doğan yavrunun doğum tarihi, cinsiyeti, ana-yavru kulak numaraları), elit sürülerde; ana-baba-yavru (doğan yavrunun doğum tarihi, cinsiyeti, ana-baba-yavru kulak numaraları ve benzeri) şeklinde olacaktır. Proje gereği verileri alınan hayvanlar için ödeme yapılır. Irklara ve bölgelere göre doğumların bir sonraki yıla sarkması durumunda verilerin alınması tamamlandıktan sonra 2015 yılı bütçesinden ödenir.

Projeye 2015 yılı içinde girecek işletmelerde projeye giren anaçlardan doğmuş ve halen işletmede bulunan yavru başına taban sürü yavru desteği ödenir.

2) Damızlık erkek materyal (Koç/Teke) desteği:

a) Projeli işletmelerde 25 anaç materyale 1 damızlık erkek materyal oranını geçmemek üzere halen kullanılan damızlık erkek materyale, yılı içinde yavru desteği ile birlikte ödenir (Ek-36).

b) Halen kullanılan damızlık erkek materyal sayısının % 50’sini geçmemek şartıyla doğan yavrulardan koç/teke adayı olarak kendi ihtiyacı için ayrılanlara ödenir. Belgelendirilmesi koşuluyla damızlık olarak başka işletmelere satılan hayvanlar için yapılacak ödemeler, müracaatların 31 Aralık 2015 tarihine kadar il müdürlüklerine yapılması halinde ödenir (Ek-37).

Bu kapsamda; desteklenecek hayvan miktarı, proje lideri tarafından damızlık değerine göre sıralanmış damızlık erkek materyalden işletmenin ihtiyacı ayrıldıktan sonra kalan hayvanlar için elit sürülerde %20’sini, taban sürülerde %10’unu geçemez. Satışın belgelendirilmesine ilişkin hükümler TAGEM tarafından talimatla belirlenir. Hayvan sayısı oranlarındaki küsuratlar en yakın rakama tamamlanır.

3) Manda desteği; Anadolu Mandası ırkında, proje gerekliliklerinin yerine getirmek koşuluyla anaç manda, manda boğası ve 15/8/2015 tarihi itibariyle bir yaşını dolduran ve tüm tartımları alınan manda yavruları için yapılır. Gerçek ve tüzel kişiliğe ait işletmelerde en fazla 500 baş mandaya kadar destekleme ödemesi yapılır. Damızlıkta kullanılacak dişi hayvanlar aşım mevsiminde 2 (iki) yaş ve üzeri olmalıdır.

d) Hakediş ve ödemeler; Proje lideri, desteklemeye esas müracaat formunu düzenleyerek il müdürlüğüne teslim eder. İl müdürlükleri tarafından işletmeler ve hayvanlara ait bilgiler yerinde ve Bakanlık kayıt sisteminde (Türkvet, KKKS, DAKBİS) ulusal küpe bazında kontrol edilerek hazırlanan proje destekleme il icmali, elektronik ortamda ve yazılı olarak TAGEM’e gönderilir.

e) Ekler;

1) Halk Elinde Hayvan Islahı Ülkesel Projesi Taban/Elit Sürü Destekleme Müracaat Formu (Ek-34).

2) Halk Elinde Hayvan Islahı Ülkesel Projesi Damızlık Erkek Materyal Destekleme Müracaat Formu (Ek-35).

3) Halk Elinde Hayvan Islahı Ülkesel Projesi Taban/Elit Sürü Destekleme İl İcmali (Ek-36).

4) Halk Elinde Hayvan Islahı Ülkesel Projesi Damızlık Erkek Materyal Destekleme İl İcmali (Ek-37).

5) Halk Elinde Hayvan Islahı Ülkesel Projesi Anadolu Mandası Destekleme Müracaat Formu (Ek-38).

6) Halk Elinde Hayvan Islahı Ülkesel Projesi Anadolu Mandası Destekleme İl İcmali (Ek-39).