Bu olumsuz etkileri en aza indirmek için her türlü zeytin bakımı; budama, gübreleme, bitkinin hırpalanmadan hasat edilmesi, bitki sağlığı uygulamaları gibi işlemler ile ağaçlarımızın güçlü-sağlıklı tutulması önemlidir.

Zeytinin ana hastalık etmeni olan zeytin halkalı leke hastalığı mücadelesinin doğru bir şekilde uygulanması bitki sağlığı ve verimi açısından önemli olup diğer bakteriyel ve mantari hastalıklar içinde koruyucu olmaktadır. Bu nedenle zeytin halkalı leke hastalığı mücadelesi çok önemlidir.

Zeytinde halkalı leke hastalığı, özellikle ilkbaharda yaprakların üst yüzeylerinde görülen siyahımsı- gri renkte yuvarlak lekeler şeklinde ilk belirtilerini gösterir. Halka şeklindeki bu görüntüden dolayı 'halkalı leke hastalığı' denilmektedir. Hastalık ilerlediğinde bu lekeler bütün yaprağı kaplayıp, zamanla yaprağın sararmasına ve dökülmesine neden olmaktadır. Hastalık epidemi (şiddetli bulaşma-salgın) yaptığı zaman yapraklarda şiddetli dökülmeler ve ağaçlarda çıplaklaşma meydana getirmektedir. Yaprak kaybıyla birlikte yeterince fotosentez yapamayan bitki kendini besleyemediği için verimden düşmektedir.

Mantari bir hastalık olan zeytin halkalı leke hastalığının en iyi (optimum) gelişme sıcaklığı 18-20°C'dir. Hastalık 9°C'nin altında ve 30°C'nin üzerinde gelişemez. İlkbahar ve sonbaharı genellikle yağışlı geçen bölgeler hastalığın gelişmesine uygundur. Özellikle taban arazilerde, iyi havalanamayan, güneş almayan, su tutan yerlerde sık dikilmiş ve budanmamış zeytinlikler hastalık daha şiddetli kendini göstermektedir.

            Kültürel önlem olarak dikkat edilmesi gereken hususlar;  

• Taban arazide, ağır ve su tutan topraklarda, hava sirkülâsyonu iyi olmayan ve nemli olan yerlerde zeytinlik tesis edilmemelidir.
• Su tutan arazilerde tesis edilen zeytinliklerde drenaj kanalları açılmalıdır.
• Gübreleme ve sulama tekniğine uygun yapılmalıdır. Fazla azotlu gübre kullanılmamalıdır.
• Ağaçlar havalanacak ve ışık alacak şekilde budanmalı, kuru dal ve dalcıklar budanarak temizlenmelidir.
• Yere dökülen lekeli yapraklar toplanıp yakılmalı veya sürülerek gömülmelidir
   

Zeytin halkalı leke hastalığının kimyasal mücadelesinde; geçmiş yıllarda, Tarım ve Orman Bakanlığı teknik talimatlarına göre Ege bölgesi için 2 ilaç uygulaması (1. ilaçlama: İlkbahar sürgünleri görülmeden hemen önce ve 2. ilaçlama: Çiçek somakları belirginleştikten sonra, çiçekler açmadan önce) önerilmekteydi.

Ancak son yıllarda iklim değişikliklerinin etkisiyle 2 ilaçlamanın Ege bölgesinde yeterli olmadığı tespit edilmiş ve araştırmacıların yaptığı çalışmalarda zirai mücadele teknik talimatı güncellenmiştir.  Güncellenen talimatlar ile (2017 yılı Zeytin Entegre Mücadele Teknik Talimatı ve 2019 Bitki Hastalıkları ve Yabancı Ot Zirai Mücadele Teknik Talimatı) 3 ilaçlama tavsiyesi getirilmiştir. Bu ilaçlama önerileri şu şekildedir;

Ege Bölgesi:

1. ilaçlama: Sonbahar sürgünleri görülmeden hemen önce

2. ilaçlama: İlkbahar sürgünleri görülmeden hemen önce.

3. ilaçlama: Çiçek somakları belirginleştikten sonra, çiçekler açmadan önce.

Üreticiler genellikle ilkbaharda ve hasat sonrası şeklinde ilaçlama alışkanlığınsa sahip olup bu tavsiye edilen bir mücadele zamanı değildir. Özellikle her yıl yaprak dökülmesi-halkalı leke problemi görülen, iyi rüzgâr almayan, taban arazilerdeki zeytinliklerde etkili mücadele önem arz etmekte olup 3 ilaçlamanın yapılması gerekmektedir.

Sonbahardaki ilaçlamaların hasat sonrası değil, sonbahar sürgünleri görülmeden hemen önce uygulanması gerekmektedir. Üzerinde meyve olduğu için üreticiler şüpheyle yaklaşmakta olup, kullanılan bitki koruma ürünün 'ilaçlama ve hasat arasındaki' uyulması gereken süreye dikkat edilmesi durumunda sorun olmayacaktır.

Bitki koruma ürünü etiketinde ilaçlama ve hasat arasındaki süre ilaca göre değişmekle birlikte 2 veya 3 hafta olmaktadır. Ekim ayında yapılan ilaç uygulaması, hasada en az 1 ay süre olması sebebiyle sorun teşkil etmeyecektir.

İlaçlamalarda Tarım ve Orman Bakanlığı'nca ruhsatlı bütün bitki koruma ürünleri kullanabilmektedir. İlaç uygulamalarında dikkat edilmesi gereken en önemli şey, uygulama zamanıdır. İlaçlamaların mutlaka yağışlardan önce yapılması gerekmektedir. Çünkü hastalık uygun sıcaklık ve nemi-yağışı bulduğunda hızla gelişmektedir.

Zeytin halkalı leke hastalığında ruhsatlı bitki koruma ürünleri genellikle koruyucu özellikte olup, yağmurdan önce uygulanması gerekmektedir. Eğer yağış öncesi ilaçlama kaçırılmış ise yağmurdan sonraki ilk 48 saat içerisinde ilaçlamanın yapılması konu uzmanlarımızca tavsiye edilmektedir. İlaçlar ağacın tüm aksamını kaplayacak şekilde uygulanmalıdır.

 
DİPNOT: Hastalık için ruhsatlı olan bitki koruma ürünleri bakır içerikli olup, 30°C'nin üzerindeki sıcaklıklarda fitotoksite-bitkiyi yakma riski olup 30°C'nin üzerindeki hava sıcaklıklarında uygulanmamalıdır. 

Kaynak: Tarım ve Orman Bakanlığı Muğla İl Tarım ve Orman Müdürlüğü