Geçen yıl başlanan “Zeytin Gen Kaynaklarının Kendi Ekolojisinde Çeşit Özelliklere Korunarak Değerlendirme Olanaklarının Geliştirilmesi” projesi kapsamında Hatay, Antalya, Manisa, Mersin ve Mardin’de yetişen yerel zeytinin çeşitleri bahçede en hızlı şekilde yağı çıkarılıp, yapılan analizlerle de çeşit özellikleri belirleniyor. Son olarak Mersin’in Erdemli ilçesindeki Alata Bahçe Kültürleri Araştırma İstasyonu bünyesindeki zeytin genetik kaynak parselinden toplanan zeytinlerin mobil zeytin yağı TIR'ında analizi yapılmak üzere sıkılarak yağı çıkarıldı.

Bilim Teknoloji ve Sanayi Bakanlığı, Ankara Üniversitesi ve Hacettepe Üniversitesi işbirliği ile firmaların da desteğiyle yapılan proje ve çalışmalarla ilgili bilgi veren proje yürütücüsü Ankara Üniversitesi Ziraat Fakültesi Bahçe Bitkileri Bölümü Öğretim Üyesi Dr. Mücahit Taha Özkaya, “Zeytin gen kaynakları bakımından zengin olan ülkemizde birçok minör çeşidimiz var, değeri bilinmiyor. Bunların gerçek değerini bilmek için de mobil zeytinyağı fabrikası yaptık. Bir firma ile Ankara Üniversitesi, Hacettepe Üniversitesi ve Sanayi Bakanlığı’nın desteğiyle. Zeytinleri bulunduğu yerde, bahçesinde gerçek değerinde olacak şekilde zeytin yağı üretiyoruz” dedi.

Bu şekildeki üretimin sağlık açısından önemine değinen Özkaya, “Sağlık açısından en iyi şekilde üretmeyi sağlıyoruz. Böylelikle değerli bir ürün elde ediyoruz. 2’inci yılda 5 ilde 5 farklı çeşidi dikkate alarak yapıyoruz. Daha sonra firma bu TIR'ı kullanarak ‘Anadolu Koleksiyonu’ adı altında üretim yapacak” diye konuştu.

Türkiye’deki zeytincilikle ilgili bilgiler de aktaran Özkaya, “Türkiye’de 167 milyon zeytin ağacı var. Bundan 180-200 bin ton zeytin yağı, yaklaşık 400-500 bin ton civarında sofralık zeytin üretimimiz var. Dünyada 3 milyon ton zeytin yağı üretimi, bunun da yaklaşık yüzde 50’sinden fazla İspanya tek başına üretiyor. Zeytin yağı üretiminde dünya da 5. sıradayız. Sofralık zeytin üretiminde 2. sıradayız. Siyah sofralıkta dünya birincisi konumundayız” şeklinde konuştu.

“GERÇEK DEĞERİ ORTAYA ÇIKARILACAK”

Proje sorumlusu gıda mühendisi Feyza Üstünel ise, “Türkiye’de yer alan minör çeşitlerden, daha az bilinen çeşitlerden en kaliteli ve en hızlı şekilde zeytin yağını üretip gerçek değerlerini ortaya çıkarmak, böylelikle gerçek değerlerini ortaya çıkardığımız zeytinlerin bilinmesini, değerinin farkedilmesini ve ekonomik olarak değerlendirilmesini sağlamak asıl amacımız” diye konuştu.

Üstünel, “Zeytinyağının minör bileşenler dediğimiz aslında yüzde 1-2’sini oluşturan bileşenler bizim sağlık bileşenleri dediğimiz bileşenler. Zeytinyağı natürel sızma şeklinde, sadece mekanik yöntemlerle elde edilen bir yağ olduğu için bu minör bileşenlere soğuk sıkım yaptığımızda zarar vermemiş oluyoruz. Böylece çok ciddi sağlık yararları sağlamış oluyoruz. Kalp damar hastalıkları olsun, diyabet gibi rahatsızlıklar olsun, bazı kanser türlerini önleyici etkisi olsun, çok önemli sağlık etkileri mevcut” dedi.

ISLAH ÇALIŞMASI YAPILDI

Alata Bahçe Kültürleri Araştırma İstasyonu Müdürü Dr. Davut Keleş de, “Bölgemizde en önemli çeşitlerden birisi Silifke yağlık. Zeytinin ömrü çok uzun. Bölgelere adaptasyonları da önemli. Her çeşit her yere adapte olamıyor. Bizde bu bölgedeki önemli olan zeytin çeşidinin seleksiyon yolu ile ıslahını yaptık. Bu ıslah sırasında bazı klonlar geliştirildi. Bu klonlarında şuan yerinde yağ kalitesine bakılacak. Zeytin yağı insan sağlığı açısından önemli ve zeytin insanlık tarihi kadar eski olan bir bitki” diye konuştu.

Gün içinde işçiler ile gazete ve dergilerin gurme yazarları tarafından toplanan zeytinlerin analizinin yapılması amacıyla yağı çıkarıldı.