Son zamanlarda dağlarda, bayırlarda toplanıp yenen ve ölümlü sonuçlar doğuran zehirli mantarlar hakkında genel bilgiler.
Zehirli mantarların toksinleri yapısal açıdan iki gruba ayrılmaktadır. Bu iki grup içinde çok sayıda zehirleyici madde çeşitleri bulunur. Bu maddeler değişik türlerde zehirlenmelere yol açar. Bugüne kadar yapılan çalışmalara göre mantar zehirlenmeleri 9 Grup altında toplanmıştır.
Azot içeren bileşikler
tuaranımsı mantar.
Antrakinonlar
Azotsuz bileşikler
Oksolanlar
Azot heterosiklik bileşikler
Amid ve peptidler
N-N bağlı bileşikler
Zehirlenme Belirtileri
Mantar zehirlenmelerinde ciddi belirtiler daima mantarı yedikten hemen sonra başlar, toksin böbreklere bir saat sonra ulaşır. Bazı hastalarda belirtiler günler sonra ortaya çıkmaya başlar.
Tipik belirtiler şunlardır:
Yorgunluk
Şiddetli ağrı
Baş dönmesi
Soğuk terleme
Kusma
Sarılık
Şiddetli ishal
Hayal görme
Ciddi durumlarda ise karaciğer yetmezliği, yüksek ateş ve koma gibi ağır semptomlar görülebilir ve ölüm yenildikten sonra 2-4 gün sonra gerçekleşir.
Bir mantarın zehirli olup olmadığının teşhisi için genel bir kural yoktur. Halk arasında zehirli mantarların tanınması ile ilgili söylenen kurallar ise yanıltıcı olabilir.
Örneğin:
Parlak ve canlı renklidirler: Yanlış. Ölümcül derecede zehirli olan Amanita virosa beyazdır.
Zehirli mantarlar böceklenmez: Yanlış. Omurgasızlar için zehirli olmayan bazı mantarlar insanlar için tehlikeli olabilir. Örneğin Amanita phalloides en çok ölüme neden olan mantar olmasına karşın sıklıkla böcek larvaları da barındırır.
Gümüş veya soğana temas edince kararır: Yanlış. Tüm yaşlanan mantarlar genelde kararmaya meyillidir.
Kokuları ve tatları çok kötüdür: Yanlış. Çoğu zehirli mantar lezzetli ve hoş kokuludur.
Yeterince pişirilince zehiri geçer: Yanlış. Bazı zehirlerin kimyasal yapısı ısıya dayanıklıdır. pişse bile etkilerini kaybetmez.
Sirkeye Yatırılınca zehiri gider: Yanlış, zehiri gitmez
Dolayısıyla mantar zehirlenmelerinden belirli bir kuralı yoktur, bu yüzden kesin olarak teşhis edilmemiş olan veya şüpheli mantarların yenmemesi gerekir.
Kırıkkale Üniversitesi Fen-Edebiyat Fakültesi Biyoloji Bölümü Öğretim Üyesi Perihan Güler, zehirli ve yenen mantarları ayırt etmek ise dış görünüşüne bakarak ve her zaman toplandığı yöre dikkate alınarak toplanmasının yanlış olduğunu ifade etmiştir. Mantarların zehirli ya da yenebilir olduğunun ayırt edilmesinin yalnızca uzman kişiler ve laboratuvar ortamında ayırt edilebileceğini söyleyen Güler, ' Mantarın koparıldıktan sonra iç kısmının mavileşmesi mantarın zehirli olduğunu gösterir, ağaç üzerinde yetişen mantarlar zehirsizdir yada gümüş bir kaşık veya para ile kaynatılınca zehri kaybolur gibi inanışlarında hiçbir bilimsel dayanağı olmadığı yok. ' şeklinde basına bilgi vermiştir.
Önemli Uyarı: Burada verilen bilgiler sadece bilgilendirme amaçlıdır. Buradaki bilgileri kullanarak mantar toplamayın. Zehirli ve yenilebilen mantarları birbirinden ayırt etmek bazen çok zor olduğundan yabani mantarlar sadece uzmanların ayırt edebileceği bir konudur.
TarımsalPazarlama