Marakeş yakınlarında bulunan Al Haouz'da yer alan bazı çiftlikler, Fas hükumetinin bitkiler için gerekli su miktarını azaltan yeraltı damla sulama sistemleri geliştirme politikalarından yararlanıyor.

Uygulamalara Uluslararası Tarımsal Kalkınma Fonu (FIDA) tarafından teknik destek sağlanıyor ve çiftçiler ürünlerini sürdürülebilir bir şekilde nasıl çeşitlendirip eksiltmeyecekleri hakkında bilgilendiriliyor.

1987'den beri bu topraklarda çalışan Abdeslam Batrah son yıllarda yaşadıklarından bahsetti:

"Zor zamanlar yaşadık. Bu zor zamanlarda Saquia nehrinden su çektik ama çok zaman alıyordu ve yüksek maliyetlere gebe bir prosedür olduğundan yeteri kadar su alamadık. Şimdi, kuyu açıldığından beri hayatımız olumlu yönde değişti. Zeytinler sayesinde gelir kaynağımız arttı ve ekinlerimiz fava, fasulye, yeşil bezelye sayesinde daha rahatız. 2000 yılına kadar yaşanan kuraklık hayatımızı derinden etkiliyordu."

Fas hükumeti, toprakların erozyona karşı korunması amacıyla çiftçilerin iklim değişikliğine karşı direncini güçlendirmek için uluslararası kuruluşlarla bir araya geldi.

Sağanak yağışın bitki örtüsünü yok etmesine karşı dağlara binlerce ağaç dikildi. Çabalar elbette sonuçsuz kalmadı.

Abdeslem El Fouzi, projede çalışan bir ziraat mühendisi olarak konuyu açıkladı:

"Burada yapılacak ağaçlandırma çok önemliydi çünkü sağanak yağış nedeniyle toprak kaybediyoruz. Toprağı tutmak için meyve ağaçları dikildi. Burada gördüğünüz restorasyon, teras alanları ve meyve ağaçları aracılığıyla gerçekleştirilen tarımsal bir kalkınma projesidir."

Fas nüfusunun yüzde 60'ından fazlası kentsel alanlarda yaşamını sürdürüyor. Ancak köyden kente göç de ülkenin içinden çıkamadığı sorunlardan biri. Bu durumun önlenmesi adına Uluslararası Tarımsal Kalkınma Fonu IFAD, çiftçileri ürünlerini daha iyi pazarlamak için kooperatif kurmaları yönünde destekliyor.

Bu zeytinyağı kooperatifinde çiftçiler kendi zeytinyağını ve sabunlarını üretiyor.

Kadın tarım kooperatifi başkanı Najia El Ghouet yaşanan değişimin olumlu etkilerinden bahsetti:

"Bölgeye yeni teknolojik araçların getirilmesi ile zeytinyağı üretimi açısından kolaylıklar sağladı, yağ çıkarma metotlarımız gelişti ve yeni mahsullerin pazarda iyi sattığını gördük. Kadınlar şu anda bir gelir kaynağına sahip. Kadınlar artık kocalarının eve ekmek getirmesini beklemek zorunda değil. Zeytinyağı, sabun üretimi bal ve et satışlarıyla bu günleri görebiliyoruz. Artık kadınlar çocuklarının okul parasını ya da ilaç parasını kocalarından beklemeyecek kendi kazançları var."

Marakeş'teki iklim değişikliği konferansı COP 22'ye katılan ülkeler iki hafta boyunca fikir alışverişinde bulundu. Geçen Perşembe günü açıklanan bildiride, iklim değişikliğiyle mücadelenin acil bir görev ve geri döndürülemez olduğu konusunda anlaşmaya varıldı. Paris Antlaşması bugüne kadar 111 ülke tarafından onaylandı.