Bayburt'ta genellikle yemeklere lezzet katmak için kullanılan tarhun otunun aromasıyla zenginleştirilen dondurma, lokum, çay ve macun gibi ürünler ilgi görüyor.

Kentte 1910'lu yıllardan beri üretimi yapılan tarhun, 2019'dan itibaren Tarım ve Orman İl Müdürlüğünce desteklenmeye başlandı.

Genellikle yemeklere baharat olarak katılan tarhun, kentteki bazı firmaların girişimi sonrası lokum, macun ve dondurmada aroma amaçlı kullanılıyor. Girişimcilerin tarhun otundan sabun üretimi de yapmasıyla bitkinin ekim alanı genişledi.

Bugünlerde hasadına başlanan, kurak ve soğuk havaya dayanıklı bitki, üreticinin de yüzünü güldürüyor. Erken saatlerde tarhun bahçelerine giren ve hasadı imece usulüyle gerçekleştiren üreticiler, topladıkları bitkileri kurutmak için evlerin çatı katlarını kullanıyor.

Kentte yaklaşık 150 dekar alanda ekimi yapılan bitkinin kilogramı toptan 150-200 lira, perakende ise 250-300 liradan satılıyor.

İl Tarım ve Orman Müdürü Selami Ersen, kentte hububat, bakliyat ve sebzenin yanında gelir getirici farklı ürünlerin de tarımının yapıldığını, bunların arasında tarhunun da bulunduğunu ifade etti.

Bayburt'un, anavatanı Sibirya olan tarhun ile kentin Rus işgaline uğradığı yıllarda tanıştığını belirten Ersen, "Tarhun tıbbi aromatik bitkiler sınıfında değerlendirilmektedir. İlimizde özellikle 1918'de Ruslar ilimizi terk ettiğinde birkaç fide bırakıp gitmiş. Bayburt halkı da bunu benimseyerek o zamandan bugüne ekimini sürdürmüştür." dedi.

Ersen, tarhunun bazı ülkelerde ilaç sanayisinde kullanıldığını, kentte ise yemeklere lezzet katmak amacıyla vatandaşlar tarafından tüketildiğini aktararak, "2019 yılında başlattığımız bir projeyle ilçelerimizde ve Bayburt merkezde tarhun üretiminin geliştirilmesi için çalışma yaptık. 2019'da yaklaşık 250 bin fide, 2020'de 450 bin fide ile üreticilerimize destek verdik. Nasip olursa bu sene yine 250 bin fideyle çiftçilerimize katkıda bulunacağız." ifadelerini kullandı.

"Pazar problemini ortadan kaldırdık"

Kentte tarhun üretimini yaygınlaştırırken pazar problemini de ortadan kaldırdıklarını vurgulayan Ersen, "Dolayısıyla çiftçimiz ürettiğinin pazar sıkıntısını yaşamayacak. 2021'den itibaren kurulan kadın kooperatifleri, özel müteşebbislerle bunun sadece börek ve çorbadan ziyade lokum, çay, dondurma, macun gibi ürünlerde kullanılmasına yönelik çalışmalar da devam ediyor. Tarhun otunun kullanım alanını genişleterek halkımızın beğenisine sunduk. Baharat olarak da özel hediye paketleri içinde satışa sunuluyor." diye konuştu.

Tarhun üreticisinin kuraklık, soğuk, ve pazar yönünden riske girmediğini anımsatan Ersen, şöyle devam etti:

"Tarhun bitkisi hem kurak, hem soğuğa dayanabiliyor. Bayburt'un ikliminde bunların ikisini de görebiliyoruz. Bayburt'ta üretimi yapılabilme riski olmayan bir bitki. Yüksek rakımda soğukta ve kurakta yetişebiliyor. Soğuğu gördükçe kalitesi artıyor. Aroması artıyor. O yüzden çiftçinin de bu konuda bir risk almıyor. Pazar problemi de olmadığı için şu anda çiftçi, özellikle fide konusunda talebi karşılamada zorlanıyor. Alıcı da üretici de memnun."

Aydıntepe ilçesinde ev hanımı Sevil Okumuş da devletin tarhun otu ekimi için fide desteğinde bulunduğunu duyunca hemen başvuru yaptığını söyledi.

"Ekonomimize çok güzel katkı sağladık"

Yıllarca boş kalan yaklaşık 3 dönümlük atıl araziye 2 yıl önce tarhun fidesi ektiğini ifade eden Okumuş, "Hem ev ekonomisine katkım olsun hem de sağlık açısından çok önemli bir bitki olduğunu bildiğim için insanlara faydalı olmak adına üretmeye başladım. İki yıldır üretim yapıyorum ve gerçekten ekonomimize çok güzel katkı sağladık." dedi.

Bitkinin bakım ve hasadının zahmetli olduğunu dile getiren Okumuş, "Tamamen bedenen çalışarak ekiyoruz. Bakımını yapıyoruz. Belli bir boya geldiği zaman makaslarımızla hasat ediyoruz. Daha sonra kurutmaya alıp ufalattıktan sonra paketleyip satışa sunuyoruz." diye konuştu.

Tarhunlu dondurma talep gördü

Kentte 1972'den beri yöreye özgü meyveleri kullanarak dondurma üretimi yapan Durucan Çakmak da geçen yıl tarhunlu dondurmayı denediklerini belirtti.

Yoğun taleple karşılaştıklarına işaret eden Çakmak, "Ayrıca içerisine nane kattık, yaz aylarında limonla birleşip ferahlatsın istedik. Farklı bir tat oldu. Beğendirdik, benimsettik. Zamanla üretim kapasitemizi genişleteceğiz." ifadesini kullandı.