Bayraktar, yaptığı açıklamada, Temmuz ayında market fiyatlarında 4 üründe fiyat değişimi görülmediğini, 16 üründe azalma, 17 üründe ise fiyat artışı olduğunu belirtti. 

Market fiyatlarındaki değişim

Patlıcan, süt, mısırözü yağı ve toz şeker fiyatında değişim görülmezken, fiyat düşüşü yüzde 25,07 ile en fazla yeşil soğanda meydana geldiğini bildiren Bayraktar, şunları kaydetti:

"Yeşil soğandaki fiyat düşüşünü yüzde 12,48 ile kuru incir, yüzde 12,32 ile çilek, yüzde 11,78 ile nohut, yüzde 10,62 ile kiraz, yüzde 8,42 ile kırmızı mercimek, yüzde 7,99 ile marul, yüzde 7,61 ile yeşil mercimek, yüzde 5,16 ile dana eti, yüzde 4,24 ile şeftali, yüzde 3,86 ile pirinç, yüzde 3,84 ile zeytinyağı, yüzde 2,06 ile Antep fıstığı, yüzde 1,43 ile kabak, yüzde 0,89 ile kuru üzüm, yüzde 0,13 ile tavuk eti izledi. 

Markette en fazla fiyat artışı ise yüzde 24,74 ile yeşil fasulyede görüldü. Yeşil fasulyedeki fiyat artışını yüzde 17,69 ile salatalık, yüzde 15,93 ile domates, yüzde 9,91 ile elma, yüzde 9,77 ile fındık, yüzde 9,02 ile karpuz, yüzde 8,74 ile havuç, yüzde 8,51 ile limon, yüzde 7,50 ile kuru soğan, yüzde 5,71 ile yumurta yüzde 5,64 ile maydanoz, yüzde 4,85 ile kuru kayısı, yüzde 2,27 ile sivri biber, yüzde 1,49 ile patates, yüzde 1,41 ile ayçiçeği yağı, yüzde 0,81 ile kuru fasulye, yüzde 0,15 kuzu eti takip etti."

Üretici fiyatlarındaki değişim

Temmuz ayı üretici fiyatlarında, 10 üründe fiyat değişimi görülmezken, 7 üründe azalma, 16 üründe ise fiyat artışı meydana geldiğini belirten Bayraktar, şu bilgileri verdi:

"Zeytinyağı, pirinç, nohut, kuru fasulye, çilek, elma, limon, patates, maydanoz ve kabak fiyatlarında değişim görülmezken, fiyatı en fazla düşen ürün yüzde 14,29 ile kuru incir oldu. Kuru incirdeki fiyat düşüşünü yüzde 11,11 ile kuru kayısı, yüzde 9,84 ile Antep fıstığı, yüzde 3,47 ile yeşil soğan, yüzde 3,16 ile kiraz, yüzde 2,56 ile kuru üzüm, yüzde 0,94 ile süt izledi. 

Üreticide en fazla fiyat artışı yüzde 29,63 ile domateste görüldü. Bunu,  yüzde 25,11 ile kuru soğan, yüzde 21,75 ile yeşil fasulye, yüzde 18,90 ile iç fındık, yüzde 16,31 ile sivri biber, yüzde 15 ile salatalık, yüzde 12,16 ile kırmızı mercimek, yüzde 11,20 ile havuç, yüzde 9,82 ile karpuz, yüzde 8,33 ile şeftali, yüzde 6,49 ile yumurta, yüzde 4,58 ile patlıcan, yüzde 3,18 ile kuzu eti, yüzde 2,03 ile yeşil mercimek, yüzde 1,25 ile marul, yüzde 0,39 ile dana eti takip etti."

Üretici market fiyat farkı

Temmuz ayında üretici ve market fiyatları arasındaki farkın devam ettiğine, TZOB tarafından izlenen 33 üründe ortalama yüzde 186,5 fiyat farkı görüldüğüne dikkati çeken Bayraktar, şunları kaydetti:

"Temmuz ayında üretici-market fiyat farkı en fazla elma, salatalık, patates, kuru incir ve kuru kayısıda yaşandı. Üretici ve market arasındaki fiyat farkı yüzde 421,76 ile en fazla elmada görüldü. Elmadan sonra fiyat farkı sırasıyla salatalıkta yüzde 385,91, patateste yüzde 380,67, kuru incirde 307,42, kuru kayısıda 305, patlıcanda yüzde 282,19, kabakta yüzde 258,72, karpuzda yüzde 252,68, maydanozda yüzde 241,56, sütte yüzde 231,75, yeşil fasulyede yüzde 231,47, kuru üzümde yüzde 223,42, sivri biberde yüzde 214,15, domateste yüzde 211,3'ü buldu.

Temmuz sonunda üreticide 60 kuruş olan elma, markette 3 lira 13 kuruşa, 38 kuruş olan salatalık 1 lira 86 kuruşa, 25 kuruş olan patates 1 lira 20 kuruşa, 6 lira olan kuru incir 24 lira 45 kuruşa, 8 lira olan kuru kayısı 32 lira 40 kuruşa, 53 kuruş olan patlıcan 2 lira 4 kuruşa, 58 kuruş olan kabak 2 lira 6 kuruşa, 41 kuruş olan karpuz 1 lira 45 kuruşa, 30 kuruş olan maydanoz 1 lira 2 kuruşa, 1 lira 5 kuruş olan süt 3 lira 48 kuruşa, 1 lira 25 kuruş olan yeşil fasulye 4 lira 14 kuruşa, 3 lira 80 kuruş olan kuru üzüm 12 lira 29 kuruşa, 92 kuruş olan sivri biber 2 lira 87 kuruşa, 1 lira 5 kuruş olan domates 3 lira 28 kuruşa satıldı. 

Üreticiden markete fiyatların elmada 5,2, patateste 4,8, kuru incir ve kuru kayısıda 4,1 kata çıktığı görülmektedir. Üreticide 60 kuruş olan elma halde 1 lira 19 kuruşa satılırken, pazarda 2 lira 37 kuruşa, markette 3 lira 13 kuruşa üreticiye sunulmaktadır."

Fiyat değişimlerinin nedenleri

Üretici ve market fiyatlarında domates, yeşil fasulye, sivri biber, salatalık, karpuz, havuç, kuru soğan gibi sebzelerde son bir ayda fiyat artışı olduğunu vurgulayan Bayraktar, şu bilgileri verdi:

"Bu ürünlerin en fazla üretiminin yapıldığı Akdeniz Bölgesi'nde sera üretiminin tamamlanmasının ardından yayla üretiminde hasat başlamaktadır. Ancak sera üretiminin yoğun olduğu dönemde Rusya'ya yapılan ihracattaki kısıtlama nedeniyle fiyatların gerilemesi, domates, sivri biber ve salatalık ürünlerinin yayla ekimini azaltmıştır. Ekim alanının Akdeniz Bölgesi'nde daralması, İç Anadolu Bölgesi'nde ise hasadın henüz yeterince yoğunlaşmaması, domates, sivri biber ve salatalıkta fiyat artışına yol açtı. 

Yeşil fasulyedeki fiyat artışında, üretimde ilk sırada bulunan Samsun'da yaşanan sel afeti nedeniyle gerçekleşen verim kaybı etkili oldu. 

Kuru soğanda hasat edilen ürün miktarındaki azalmaya bağlı arzdaki daralma nedeniyle fiyatlarda artış görüldü. Kuru soğanda özellikle Çukurova'da hasadın tamamlanması ve İç Anadolu Bölgesi'nde hasadın yeni başlamış olması nedeniyle piyasadaki ürün azlığı fiyatların yükselmesine neden oldu. 

Kırmızı mercimekte hasat tamamlandı. Hasadın yoğun olduğu dönemde fiyatlar gerilerken, yerli ürün miktarının, ihracatın da sürmesi nedeniyle yetersiz kalınca son bir ayda üretici fiyatları arttı. Temmuz ayı içinde gerçekleştirilen kırmızı mercimek ithalatı ile artan arz, market fiyatlarında gerilemeye neden oldu. 

Fındıkta ise hasadın başlamamış olması ve bu yıl rekoltenin düşük tahmin edilmesi yüzünden üretici ve market fiyatları arttı.

Havuç fiyatlarının Temmuz ayında üretici ve markette arttığı görülmektedir. Havuçta hasadın henüz başlamamış olması aynı piyasada arzı karşılayacak düzeyde ürün bulunmaması fiyatların artmasında etkili oldu. 

Üretici ve marketlerde karpuz fiyatlarının artmasının nedeni ise yaz aylarında karpuza olan talebin artmasına karşın hasadın azalmasıdır.

Üreticide fiyatı düşen ürünlere baktığımızda, fiyatı en fazla düşen ürünler arasında kuru incir, kuru kayısı, Antep fıstığı, yeşil soğan ve kiraz yer almaktadır.

Yeni sezon başlamamış olmasına rağmen üreticinin elinde geçen sezondan incir bulunmaktadır. Yaz aylarında kuru incire talebin olmaması ve elde ürün bulunması fiyatlarının gerilemesine neden olmuştur. 

Kuru kayısı ve Antep fıstığında hasadın başlaması, kirazda hasat edilen ürün miktarının artmasıyla birlikte fiyatlar gerilemiştir. 

Yeşil soğan üretiminde artan hava sıcaklıklarının ürünün kalitesini olumsuz etkilemesiyle birlikte talepte yaşanan daralma, fiyatlarda düşüşe yol açtı."