Projenin etkilerini araştıran Bahçeşehir Üniversitesi Ekonomik ve Toplumsal Araştırmalar Merkezi'nin (BETAM) Direktörü Prof. Dr. Seyfettin Gürsel, "Projeyle birlikte bölgedeki tütün üretimi, hane geliri ve istihdam arttı, gençlerin göçü önlendi" dedi. Proje kapsamında tedarikçi firmalar aracılığıyla üreticiden garantili alım yapan Philip Morris/Sabancı'nın Kurumsal İlişkiler Direktörü Hayal Güneyman da, "Projenin Adıyaman ve Hatay ekonomisine önemli katkıları oldu. İyi tarım uygulamalarını yaygınlaştırarak, köylerimize yatırım götürmeye devam edeceğiz" diye konuştu.

Destekleme alımlarının 2000'li yılların başında sonlandırılmasıyla Güneydoğu Anadolu'da bitme noktasına gelen tütün üretimini canlandırmak ve iyi tarım uygulamalarını bölgede yaygınlaştırmak amacıyla 8 yıl önce hayata geçirilen Philip Morris/Sabancı Tütün Tarımı ve Kalkınma Projesi, Adıyaman ve Hatay'daki köylere katkıya devam ediyor. Projenin ekonomik ve sosyal etkilerini analiz eden Bahçeşehir Üniversitesi Ekonomik ve Toplumsal Araştırmalar Merkezi'nin (BETAM) raporu, bu katkıları ortaya koydu.

5 yılda 235 milyon liralık destek

Raporu basın mensuplarıyla paylaşan BETAM Direktörü Prof. Dr. Seyfettin Gürsel ve Doç. Dr. Ozan Bakış'ın verdiği bilgilere göre Philip Morris/Sabancı, proje kapsamında 2015 yılında Adıyaman ve Hatay'daki 4187 çiftçiden yaklaşık 4 bin ton tütün aldı. Philip Morris/Sabancı, 2010-2015 dönemi boyunca yaptığı tütün alımlarıyla bölge ekonomisine yaklaşık 235 milyon TL'lik katkı sağladı. 2010-2014 yılları arasında bölgeden alınan tütünün yaklaşık yüzde 70'i ihraç edilirken, projenin uygulandığı Adıyaman'da 140, Hatay'da 32 olmak üzere toplam 172 köy ihracatçı oldu.

Hane gelirlerinde artış

Projenin, çiftçilerin gelirleri üzerindeki etkisini değerlendirmek için muhtarlar ve üreticilerle yüz yüze görüşmeler yapıldı. Adıyaman'da hanelerin yüzde 79'u, Hatay'da yüzde 61'i garantili alım döneminde harcamalarının arttığını belirtti. Üreticilerin, proje öncesi dönem ile Philip Morris/Sabancı'nın garantili alım dönemi arasında yaşadıkları zorluklar, rapora şöyle yansıdı: "4-5 yıl geçim sıkıntısı yaşadılar, harcamalarını kıstılar, borçlandılar, hatta bazı köylerde bakkal, market kapandı. Bazı üreticiler başka ürünlere yöneldi, bazıları da mevsimlik işçi oldu. Kimi düğününü erteledi, kimi bankadan kredi çekerek çocuğunu evlendirdi. Toprağını satanlar da oldu". BETAM analizinde projenin uygulanmasıyla birlikte geliri artan üreticilerin, "çocuklarını daha kolay okula gönderdikleri, daha rahat doktora gittikleri, refah düzeylerinin yükseldiği, özellikle gençlerin göçünün önemli ölçüde azaldığı" vurgulandı.

Güneyman: İyi tarım uygulamalarımız benimsendi

Projenin geldiği noktayı değerlendiren Philip Morris/Sabancı Kurumsal İlişkiler Direktörü Hayal Güneyman, bölge ekonomisindeki canlanmanın mutluluk verici olduğunu belirterek, şunları söyledi: "Türkiye, tütün üretimi yapan ülkeler arasında 10'uncu, oryantal tütün üretimi yapan ülkeler arasında 1'inci sırada yer almaktadır. Philip Morris/Sabancı olarak Tütün Tarımı ve Kalkınma Projesi için yola çıkarken, hem küresel oryantal tütün talebini karşılayacak yeni bir kaynak yaratarak ihracatı artırmayı hem de iyi tarım uygulamalarını bölgede yaygınlaştırarak kaliteli ve verimli tütün üretimini teşvik etmeyi amaçlıyorduk. BETAM raporunun da gösterdiği gibi kesinlikle doğru yoldayız. Bölgedeki refah seviyesinin arttığını, iyi tarım uygulamalarının çiftçilerimiz tarafından benimsendiğini görüyoruz. Projemizi ilk günkü heyecanla sürdürmeye, bölge ve ülke ekonomisine katkıda bulunmaya devam edeceğiz."

Bilimsel veriler ışığında tarım 

Proje kapsamında çiftçilere sertifikalı yüksek kalite tohum sağlanmasından, doğru ve zamanında ilaçlama ve gübreleme tekniklerine kadar geniş bir yelpazede destek sağlandı. Çiftçiler, ekimlerini, proje sayesinde daha çok bilimsel veriler ışığında yapmaya başladılar. Gübre kullanımı ve ilaçlama gibi temel tarım uygulamalarında bile iyileşme görülürken, daha az bilinen uygulamalar olan teknik destek alımı, sera altında tütün kurutma, dizim ve dikim makineleri kullanımında çarpıcı iyileşmeler oldu. Teknik destek alan hanelerin oranı garantili alım döneminde Adıyaman'da yüzde 79, Hatay'da yüzde 80 oldu. Ayrıca, sera kullanan hane sayısı geçmiş dönemde çok daha az iken, garantili alım döneminde her iki ilde de bu oran yüzde 75'e ulaştı. Proje sayesinde iş güvenliğine yönelik tedbir alımı da yaygınlaştı ve her 5 haneden 4'ü tedbir almaya başladı.