Gıda Tarım ve Hayvancılık Bakanlığı'nın Tarım Sektörü Entegre Yönetim Bilgi Sistemi (Tarsey) projesinin bu yıl devreye girmesi bekleniyor. Projeyle birlikte, ekilen ve hasılatı yapılan ürünlerin tek bir veri merkezinde toplanması ve rekoltenin çok fazla artarak çiftçinin mağdur olmasının önüne geçilmesi hedefleniyor. 

Projenin alt yapı üstlenici şirketi Huawei yetkililerinden alınan bilgiye göre, Tarım Bakanlığı'nın Tarsey projesi tarım istatistikleri konusuna kalıcı bir çözüm getirebilmek için, dönemsel tahmin çalışmaları yerine gerçek zamanlı verilerle bir bilgi sistemi kurulması üzerine kurulu. Uydu görüntüleri, 10,000 kişilik saha ekibi, zirai meteoroloji sensörleri gibi çeşitli yollarla toplanan veriler 5 yıllık geçmişe ulaştı.

Elde edilen beş yıllık istatistiki verilerin çiftçilere proje kapsamında üç ay içinde e-devlet üzerinden paylaşılmaya başlanması planlanıyor.

Tarsey projesinin teknolojik altyapısını üstlenen Huawei Technologies'in lokal iş ortaklarından Infoline Yönetim Kurulu Başkanı Coşkun Soniş, proje ile ilgili olarak Reuters'a yaptığı açıklamada, projenin amacı rekolte ve verim artışı, doğru alana yatırım yapılması" dedi ve ekledi:

"Bu projelerin tamamen hayata geçirilmesi ile birlikte Türkiye ekonomisine yıllık 4 milyar TL yıllık katkı hesaplıyoruz."

Tanıtımı geçen yıl Başbakan Ahmet Davutoğlu ile dönemin Gıda, Tarım ve Hayvancılık Bakanı Mehdi Eker tarafından yapılan projede Kalkınma Bakanlığı, Orman ve Su İşleri Bakanlığı İstanbul Teknik Üniversitesi de yer alıyor.

'Hangi ürünü ekmeli?'

Projenin internet sitesinde yer alan bilgilere göre Türkiye'deki 81 il ile yaklaşık 900 ilçenin tarımsal ve hayvansal verilerine bakanlık tarafından sistem üzerinden ulaşılabiliyor. Her parsele kimlik numarası verilerek bilgisayar ortamında numara girildiğinde o parsele ait bütün topografya bilgileri, denizden yüksekliği, eğimi, yönü, toprak yapısı gibi bilgileri görülebiliyor.

Soniş, sözlerini, "Çiftçi hangi ürünü ekmeli? Hangi sulama tipini seçmeli? Bu seçimleri yapması halinde ne kadar gelir elde edileceği, arsalarının birbirine uzaklıkları da göz önüne alınarak traktörü kiralık mı satın alarak mı kullanmalı, gübre ve ilacın ne kadar kullanılması gerektiği, hasatta ne kadar gelir elde edebileceği gibi tüm bilgilere e-devlet sisteminde çiftçiler üç ay sonra görmeye başlayabilecek" diye sürdürdü.

Projede beş yıllık bekleme süresinin sebebinin veri kalitesinin yükseltilmesi olduğuna da dikkat çeken Soniş, "Uydu görüntüsü indirme alanında dünyanın en büyük sistemlerinden biri İstanbul Teknik Üniversitesi içerisinde kuruldu. Yabancıların bu görüntüleri indirip bize göndermesi yerine, artık verileri Türkiye'de doğrudan indirilebiliyor. Projenin birinci aşaması buydu. Sadece bu sistemle yurtdışına 190 milyon dolarlık ödeme yapılmasını engellemiş olduk" dedi ve şunları söyledi:

"Ürün verim modellemesi çıkartarak, Türkiye çapında bir bölgeye 'Artık siz sadece patates ekin, veriminiz iki kat olacak' diyebiliyoruz. Aynı bölgedeki farklı arazilere eğim konum toprak analizi bilgilerine göre farklı öneriler sunulacak. Ürün yaprağındaki buharlaşma verilerini analiz ederek hangi gün ürünün ne kadar sulaması gerektiğini söyleyebiliyoruz. Bitkinin tohumdan olgunlaşma anına kadar tüm evrelerini takip edebiliyoruz. Gerekli ürün olgunlaşmasına ulaşılamadığında çiftçimizi uyarabiliyoruz."

Bazı durumlarda çiftçi uyarılacak

Olası ağır yağış veya ürüne zarar verebilecek diğer faktörlerin oluşma aşamasında çiftçilerin uyarılabildiğini belirten Soniş, "Zarar verecek şartların oluşmaya yaklaşma ihtimaliyle birlikte ilgili ürünü üreten çiftçiye uyarı veren altyapıyı kurduk" dedi.

Proje aynı zamanda ilgili bakanlıkların da makro düzeyde daha kapsamlı veriye ulaşmasına destek olacak. Çiftçilere sağlanan desteklemelerde beyanlara uygun üretimin gerçekten var olup olmadığına ilişkin çapraz kontrol sağlayabilecek.

Projenin detayları ve beklenti konusunda Tarım Bakanlığı yetkilisi şu an bir açıklama yapılmayacağını belirtti.

Bu yıl insansız hava araçlarını da ürün rekoltesi ölçme, afet alanlarının tespiti çalışmalarına da başlayacaklarını belirten Soniş, "Aldığımız geri dönüşler Tarım Bakanlığı'nı ziyaret eden bir çok ülkenin de projeyi kendi ülkelerine taşımak istediklerini gösteriyor. Genelde komşu ülkeler ve Türki cumhuriyetleri projeyle ilgileniyor  Avrupa'dan Afrika'dan da bir kaç ülke ile görüşmeler yapıyoruz. Projenin bazı ülkelere ihracatı da gerçekleşir diye düşünüyoruz" dedi.