Bu sıradan bir olay değil. Tarım ürünlerinin ilk kez elektronik ortamda spot olarak satışının gerçekleştirilebileceği entegre bir sistem söz konusu. Katkısı olan herkesi yürekten kutluyorum. Türk tarım ve gıda sektörü için dev bir adım atılmış oldu. ELİDAŞ Yönetim Kurulu Başkanı Barış Kocagöz ile sistemin nasıl işleyeceğini konuştuk.

Barış Kocagöz, “Türkiye’de tarım zor şartlarda yapılıyor. Bu yatırımla pamuktan başlayarak tarım sektörüne nefes aldırmayı amaçlıyoruz. Bu sistem üreticiye kendi ürünlerini teminat vererek uygun finansman imkânı sağlayacak. Aynı zamanda ürünlerini 12 ay boyunca şeffaf bir piyasada satabilme özgürlüğü de verecek. Bütün bunların yanında, ürünlerin kalite standardında özlenen disiplinin gelmesi mümkün olacak. Bugüne kadar söz konusu ürünlere yatırım yapmayan üreticilerin şevklenmesi ve nihayet Türk sanayicisinin doğru hammaddeyi yıl boyunca sağlıklı bir şekilde temin edebilmesi sağlanacak. Bu büyük bir adım” diyor.

Yeni bir dönem
Kocagöz, “Bildiğiniz gibi İzmir Ticaret Borsası girişimiyle bir araya gelen Türkiye genelindeki 19 ticaret borsası, ticaret odası, banka ve birliğin oluşturduğu ELİDAŞ tarafından Selçuk ilçesinde kurulan Ege Tarım Ürünleri Pamuk Lisanslı Deposu’nun açılışını gerçekleştirdik. Lisanslı depoculuk sistemiyle bundan böyle pamuk ticareti çok daha iyi şartlarda yapılacak. Aslına bakarsanız artık tarım ürünleri ticaretinde yeni bir dönem başlıyor. Lisanslı depolar sayesinde çiftçilerimiz ürünlerini sağlıklı, güvenli ve sigortalı ortamda tutabilecekler. Bu depolarda tutulan ürünler karşılığı aldıkları ürün senetlerini teminat göstererek uygun koşullarda kredi kullanabilecekler. Ayrıca ürün senetleri yatırımcı açısından bir yatırım aracı olarak değerlendirilebilecek, sonuçta devlet tarım ürünleri ticaretini kayıt altına alabilecek. Yani bu sistem kayıtlı ekonomiyi de teşvik etmekte” diye konuşuyor.

Elektronik ürün senedi
Kocagöz son olarak şu değerlendirmeyi yapıyor: “Halen Türkiye’de faaliyet gösteren 3 lisanslı depo var. Ancak ELİDAŞ’ın farkı, fiziki olarak depoya teslim edilen pamuk için verilen ‘Elektronik Ürün Senedi (ELÜS)’nin, İzmir Ticaret Borsası’nda kurulan elektronik işlem platformunda (İZBEP) da rahatlıkla alınıp satılabilecek olması... Başka bir ifadeyle fiziki olarak depoya alınan pamuk, elektronik sistemde kaydedilerek ürün sahibinin herhangi bir bankada bulunan yatırım hesabı altında otomatik olarak görünecek. ELÜS sahibi bu aşamadan sonra isterse pamuğunu İZBEP’te satabilecek, isterse de bankaya teminat olarak sunarak kredi kullanabilecek. Pamuğu temsil eden ELÜS’ler internet ortamında işlem görebilecek. Alıcı ve satıcılar aracılar vasıtasıyla işlem emirlerini verebilecek. İZBEP’te işlemler, elektronik ortamda girilen emirlerin eşleştirilmesi yöntemiyle yapılacak. Emirler, fiyat ve zaman önceliğine göre eşleşecek. Alım emirlerinde en yüksek, satım emirlerinde ise en düşük fiyattan başlayarak fiyat önceliği sistem tarafından tesis edilecek.
 
İZBEP işlem ekranlarında ELÜS’ün temsil ettiği ürünün cinsi, satış fiyatı ve miktarı, alış fiyatı ve miktarı bilgileri yer alacak. Alıcı ve satıcının ya da aracının kim olduğu ise bilinmeyecek. Seans sonunda gerçekleşen işlemlerin takası işlemi yapılacak, ELÜS ve ürün bedeli alıcı ve satıcı arasında el değiştirmiş olacak. Şimdi bu örneği pamuk için verdim ama sistem oturduktan sonra standardı belirlenmiş ve kalitesi garantili diğer tarım ürünleri için de aynı süreç işleyebilecek. Tabii bunun için biraz zamana ihtiyacımız var.”