Toprak Mahsulleri Ofisi (TMO) Genel Müdürü Ahmet Güldal, hububat piyasalarında beklenenin üzerindeki fiyat oluşumları nedeniyle piyasaya müdahale çalışmalarını başlattıklarını belirterek, "Piyasayı anlık olarak yakından takip ediyoruz, gerekmesi halinde hızlı kararlar alıyoruz. Olağan dışı dönemlerde olağanüstü kararlar alınabilmektedir. Bu gereklilik dolayısıyla piyasa düzeni ve istikrarı için bütün müdahale yöntemlerini gündemimizde tutuyoruz." dedi.

Güldal, hububat piyasalarında yaşanan fiyat hareketliliğine ilişkin aldıkları önlemlere yönelik bilgi verdi.

Bazı ülkelerde kuraklık nedeniyle rekolte eksiklikleri olsa da dünyanın toplam buğday üretiminin bu sezon 790 milyon tonla rekor kırmasının beklendiğini aktaran Güldal, küresel buğday tüketiminin 787 milyon olmasının tahmin edildiğini ve tüketimin üzerinde bir üretimin söz konusu olduğunu bildirdi. Güldal, yağışların iyi gittiği Rusya ve Ukrayna gibi ülkelerde de yeni mahsul buğday fiyatının düşmeye başladığına ve ilerleyen süreçte daha da düşeceğine işaret etti.

Güldal, dünyada bu gelişmeler yaşanırken, Türkiye'de TÜİK tarafından buğday rekolte tahmininin 19 milyon ton, arpa rekolte tahmininin ise 7,8 milyon ton olarak açıklandığına dikkati çekerek, TMO'nun hububat alım fiyatlarını hasat döneminden önce açıkladığını anımsattı.

Ancak hasat döneminin başında olunmasına rağmen kuraklık ve dış piyasa fiyatlarına bağlı oluşan spekülasyonlar nedeniyle yem ham maddeleri başta olmak üzere hububat fiyatlarında beklenin üzerinde artışların söz konusu olduğunu belirten Güldal, "Bu durumun piyasa gelişmeleri için olumsuz değerlendirilmesi nedeniyle TMO piyasaya müdahale çalışmalarını başlattı. Bu yıl hububat piyasalarındaki olağanüstü şartlar dikkate alındığında, TMO da dinamik bir piyasa takibi yaparak normal dönemlere göre daha etkili ve erken müdahalelerde bulunuyor. Piyasayı anlık olarak yakından takip ediyoruz, gerekmesi halinde hızlı kararlar alıyoruz. Olağan dışı dönemlerde olağanüstü kararlar alınabilmektedir. Bu gereklilik dolayısıyla piyasa düzeni ve istikrarı için bütün müdahale yöntemlerini gündemimizde tutuyoruz. Tarım ve Orman Bakanlığımızla birlikte ilgili bakanlıklarla da eş güdüm içinde hareket ederek, piyasa düzeni ve istikrarı için alınması gereken tedbirleri alıyoruz." diye konuştu.

"Yurt içindeki ekmeklik buğdaya yönelik baskıyı azaltıyoruz"

Güldal, bu süreçte normal dönemlerde sonbaharda açıklanan TMO'nun hasat sonu hububat satış fiyatlarını piyasanın önünü görmesi için geçen hafta açıkladıklarını anımsatarak, alınan önlemlere ilişkin şu bilgileri paylaştı:

"Ayrıca özellikle ekmeklik buğday üzerindeki baskıyı azaltmak için makarna ihracatında yurt içinden ekmeklik buğday kullanımı sınırlandırıldı. Bugünden itibaren yurt içinden ekmeklik buğdayla makarna imal edilip ihracatı yapılamayacak.

Bir diğer tedbir olarak, özellikle Afrika, Güney Amerika ve Yakın Doğu ülkelerine dahilde işleme rejimi (DİR) kapsamında yapılan makarna ihracatlarında daha önce yüzde 30 olan ekmeklik buğday kullanım oranı 31 Mayıs'tan itibaren yüzde 100'e çıkarıldı. Amaç, yurt içindeki ekmeklik buğdaya olan talep baskısının azaltılmasıdır.

DİR kapsamında yapılanlar hariç, makarna, bulgur ve buğday irmiği ihracatı Ticaret Bakanlığımızca kayda bağlandı ve bu ürünlerin kati ihracatında uygun görüş yetkisi TMO'ya verildi.

Bu doğrultuda, kuruluşumuzca Ocak 2022'den itibaren makarnalık buğdaydan elde edilen makarna kati ihracatının da sınırlandırılması planlanıyor. Yani yurt içinde üretilen makarnalık buğdaydan makarna yapıp yurt dışına satılması ocak ayından sonra mümkün olmayacak. "

"Yem piyasaları da yakından takip ediliyor"

Yem ham madde fiyatlarının yüksek seyrettiğini ve bu piyasadaki fiyat değişikliklerini de yakından takip ettiklerini vurgulayan Güldal, şöyle konuştu:

"TMO olarak 2021-2022 sezonunda yem ham maddelerinin regülasyonu noktasında da aktif şekilde görev yapacağız. Özellikle yem maliyetlerine tesir eden ve TMO görev alanındaki arpa ve mısır gibi ürünleri, başta besici ve yetiştiriciler olmak üzere bütün kullanıcılara ihtiyaçlarını karşılayacak şekilde vermeyi planlıyoruz. Hasat dönemi bitimiyle birlikte besiciler ve yem sanayicileri dahil tüm ilgili kullanıcılara ilan edilen ton başına 1950 lira fiyat üzerinden arpa satışı yapacağız. TMO, piyasa dengesi ve istikrarı için önceki yıllardan farklı olarak stoklarını yetiştiricilerimizin ve sektörün ihtiyaçlarını karşılayacak şekilde kullanacak ve makul fiyatlarla piyasaya ürün arz edecektir. Burada hiçbir şekilde tedarik ürün tedarik sorunu söz konusu değildir. TMO'nun devir stokları, yetkileri ve müdahale kabiliyeti yeterlidir."

"Tüketici aleyhine fiyat yükselmeleri kabul edilemez"

TMO Genel Müdürü Güldal, hububat piyasalarının denge ve istikrarı için her türlü iç ve dış ticaret tedbirini gündemde tutacaklarına işaret ederek, şunları kaydetti:

"Piyasa gelişmelerine göre hareket edeceğiz. Üreticimizin açıkladığımız alım fiyatlarından dolayı mağduriyeti olmayacağını biliyoruz ama tüketici aleyhine fiyat yükselmeleri de kabul edilemez. Hububat ve yem piyasalarına çok daha yüksek tonajda ürünü açıkladığımız fiyatlardan arz etmeyi planlıyoruz. Bunun yanında her türlü iç ve dış ticaret tedbiri de masamızda bulunmakta. Şunu biliyoruz ki dünyada ve Türkiye'de kıtlık söz konusu değildir. Geçmiş dönemlerde de ürün rekoltelerinde rekolte kayıpları yaşandı ancak devletin imkanları ve TMO yetkileri piyasa istikrarı ve yönetimi için yeterli oldu. Hububat piyasalarında tüketim döneminde TMO'nun belirlediği satış fiyatları referans fiyat olarak uygulanacak. Başta besici ve yetiştiricilerimiz olmak üzere tüm paydaşlarımız müsterih olsun, herhangi bir tedirginliğe gerek yok."