BAKAN PROF. DR. VAHİT KİRİŞCİ :

"2022 YILI ÜRETİM DÖNEMİNE AİT MAZOT VE GÜBRE DESTEKLERİNİ, 2023 MART AYI YERİNE, BU YIL İÇİNDE ÖDEMEYE BAŞLAYACAĞIZ"

"ÖNE ÇEKİLEN MAZOT VE GÜBRE DESTEKLERİ İÇİN BAŞVURULAR BUGÜN İTİBARIYLA BAŞLADI"

"TAHIL KORİDORUNDAN AZ GELİŞMİŞ ÜLKELERE GİDEWN TAHIL ORANI YÜZDE 5,9'DUR"

"e-DEVLET ÜZERİNDEN 440 BİN ÇKS BELGESİ OLUŞTURULDU"

"BU YIL BİTKİSEL ÜRETİMDE REKOR KIRACAĞIZ"

"YEŞİL VATAN EKRANI OLUŞTURDUK. ORMAN YANGINLARINA İLİŞKİN GÜNCEL VERİLER ANLIK OLARAK GÖRÜLEBİLECEK"

"TARIM ORMAN GENÇLİK KONSEYİ KURACAĞIZ"

Tarım ve Orman Bakanlığı ile bağlı ve ilgili kuruluşların 2023 yılı bütçe teklifleri TBMM Plan ve Bütçe Komisyonu'nda görüşülmeye başlandı.

Bütçeyle ilgili sunum yapan Tarım ve Orman Bakanı Prof. Dr. Vahit Kirişci, tarım ve orman faaliyetlerini ulusaldan küresele taşıma çabası içinde olduklarını söyledi.

Bu çerçevede bu yıl 82 üst düzey uluslararası görüşme gerçekleştirdiklerinin altını çizen Kirişci, 10 ülke ile 13 anlaşma imzaladıklarını aktardı.

Kirişci, Rusya-Ukrayna savaşının, küresel gıda arzına olumsuz etkisinin 22 Temmuz'da İstanbul'da yapılan anlaşmayla çözüme kavuştuğuna dikkati çekerek, şöyle devam etti:

"Sayın Cumhurbaşkanı'mız bütün dünyaya örnek olacak bir diplomasi trafiği yürütmüş ve Birleşmiş Milletler (BM) ile bu darboğaz aşılmıştı. 29 Ekim itibarıyla tahıl koridorundan 9,3 milyon ton tahıl taşınmış, bunun yüzde 61'i Avrupa, yüzde 26'sı Asya, yüzde 13'ü Afrika ülkelerine ulaştırılmıştır. BM'nin en az gelişmiş ülkeler kategorisinde yer alan ülkelere giden tahılın oranı ise sadece yüzde 5,9'dur. Ukrayna tahılının alıcıları, maalesef yoksul olmayan ülkelerdir. Biz Türkiye olarak, gıda sıkıntısı çeken ülkelerin daha fazla yararlanması şartıyla ilk dönemi 19 Kasım'da sona erecek olan tahıl koridorunun ikinci dört aylık dönemde de açık tutulmasını arzu ediyorduk. Maalesef son yaşanan gelişmeyle Rusya'nın konu ile ilgili almış olduğu aksiyon, 'yeniden başa mı dönülüyor?'' sorusunu gündeme getirmiştir."

"TARIM SEKTÖRÜ SON 19 YILIN 15'İNDE BÜYÜME GÖSTERDİ"

Üretimde sürdürülebilirlik için planlamayı, planlama için ileri teknolojiyi önceleyerek tarım politikalarını geliştirdiklerine işaret eden Kirişci, politikalarla hem üretici hem de tüketicinin yanında olduklarını vurguladı.

Kirişci, tarım sektörünün son 19 yılın 15'inde büyüme gösterdiğini söyledi.

"Tarımsal hasılamız, 2002 yılında 25,1 milyar dolardan yüzde 78,1 artışla 2021 yılında 44,7 milyar dolara yükseldi." diyen Kirişçi, tarımsal ihracatta dikkate değer bir artış trendi içinde olunduğunu dile getirdi.

Vahit Kirişci, sözlerini şöyle sürdürdü:

"Tarım ve gıda ürünleri ihracatımız 2002'de 3,8 milyar dolar iken 2021'de 6,5 katına çıkarak 25 milyar dolara ulaştı. Fındık, kuru üzüm, kayısı, incir, ayva ve buğday unu ihracatında dünyada birinci sıradayız. Son 20 yılda 87 milyar dolar dış ticaret fazlasıyla, tarım ve gıda ürünlerinde net ihracatçıyız. Ocak-Eylül 2022 döneminde ihracatımız 21,2 milyar dolar ile önceki yılın aynı dönemine göre yüzde 22 arttı. Aynı dönemde 17,4 milyar dolar ithalat gerçekleşmiş olup dış ticaretimiz 3,8 milyar dolar fazla verdi. Yılsonu itibarıyla tarım ve gıda ürünleri ihracatımızın 30 milyar dolara ulaşmasını bekliyoruz."

BİRKİSEL ÜRETİMDE REKOR

Bitkisel üretimimizin 2022 yılında 127,6 milyon tona ulaşmasını beklediklerini ifade eden Bakan Kirişci, bu rakamın bitkisel üretimde tüm zamanların rekoru olacağını vurguladı.

"MAZOT VE GÜBRE DESTEKLERİNİ BU YIL İÇİNDE ÖDEMEYE BAŞLAYACAĞIZ"

Çiftçilere 1 Ekim'den itibaren Çiftçi Kayıt Sistemi'ne (ÇKS) e-Devlet Kapısı'ndan erişim imkânı sağladıklarını anımsatan Kirişci, bugün itibarıyla e-Devlet üzerinden 440 binden fazla ÇKS belgesi oluşturulduğunu bildiri.

Kirişci, mazot ve gübre desteklerinin öne çekilmesiyle çiftçilerin, ekim döneminde girdi maliyetlerini düşünmeden üretim yapabileceğinin altını çizerek, şöyle konuştu:

"ÇKS'ye kayıtlı, hububat üreten çiftçilerimize, 2022 yılı üretim dönemine ait mazot ve gübre desteklerini, 2023 Mart ayı yerine bu yıl içinde ödemeye başlayacağız. Bundan böyle söz konusu destekler çiftçilerimize nakit olarak verilmeyecek, Ziraat Bankası kartlarına yüklenecek. Başvurular internet ve mobil bankacılık da dâhil olmak üzere bugün itibarıyla başladı. Çiftçilerimiz, kartlarına tanımlanan destekleme ödemelerini sadece mazot ve gübre alımında kullanabilecek. Ayrıca Ziraat Bankası ve Tarım Kredi Kooperatiflerinin verdiği 100 bin lira tutarındaki faizsiz kredi miktarını 200 bin liraya çıkardık. Bunun 100 bin liralık kısmı yine ayni olarak sadece mazot ve gübre alımında kullanılmak üzere banka kartlarına yüklenecek."

Son 20 yılda sertifikalı tohum üretiminin yüzde 813 artışla 1,3 milyon tona çıktığını belirten Kirişci, tohum ihracatının, 2002'de 17 milyon dolarken 2021'de 215 milyon dolara çıkarıldığını söyledi.

"HAYVANCILIK DESTEKLERİNİN TARIMSAL DESTEK İÇİNDEKİ PAYINI YÜZDE 25'E ÇIKARDIK"

Kirişci, büyükbaş, küçükbaş, kanatlı ve arıcılıkta yürütülen çalışmalarla hayvancılığı güçlendirdiklerini belirtti.

2002'den bugüne, hayvancılık desteklerinin tarımsal destek içindeki payını yüzde 4,4'ten yüzde 25'e çıkardıkları bilgisini veren Kirişçi, "Büyükbaş hayvan sayımızda 9,9 milyondan yüzde 81 artışla 17,9 milyon başa; küçükbaş hayvan sayımızda 32 milyondan yüzde 83 artışla 58,5 milyon başa ulaşarak Avrupa'da birinci sıraya yükseldik. Kanatlı hayvan varlığımızı 251 milyondan yüzde 59 artışla 398 milyona; arılı kovan sayımızı 4,2 milyondan yüzde 107 artışla 8,7 milyona çıkardık." dedi.

Su ürünleri üretimini 2002'ye kısayla yılsonu itibarıyla 8,5 katına çıkararak 515 bin tona yükselttiklerine işaret eden Kirişci, "Levrek ve çipura üretiminde dünyada birinci, gökkuşağı alabalığında ikinciyiz. Su ürünlerinde 2021 yılında 1,4 milyar dolar ihracat gerçekleştirdik. Türk somonunda 2021 ihracatı 130 milyon dolar iken, bu yılın sadece ilk dokuz ayında 230 milyon dolar ihracata ulaştık." diye konuştu.

SON 20 YILDA ÇİFTÇİMİZE CARİ DEĞERLE YAKLAŞIK 500 MİLYAR LİRAYA YAKIN TARIMSAL DESTEK SAĞLADIK"

Desteklemelerin, yönlendirici ve teşvik edici nitelikteki rolüyle tarımsal üretimin halen en güçlü enstrümanlarından biri olduğunu vurgulayan Kirişci, "Tarımsal destek miktarını 2002'de 1,8 milyar lira iken, 2022'de 22 katına çıkararak 39,2 milyar liraya yükselttik. Son 20 yılda çiftçimize cari değerle yaklaşık 500 milyar liraya yakın tarımsal destek sağladık." diye konuştu.

Kirişci, tarımın her zaman için sel, don, kuraklık gibi doğal afetlere maruz kalma ihtimali bulunduğuna dikkati çekerek, tarım sigortası düzenlemelerini 2006'da hayata geçirerek Cumhuriyet tarihinde bir ilke imza attıklarını söyledi.

Yeni riskler ve ürünler ilave edilmek suretiyle TARSİM'in kapsamını genişlettiklerini anlatan Kirişci, bugüne kadar 19,5 milyon poliçe düzenlenerek 13 milyar lira devlet prim desteği ve 13,2 milyar lira hasar tazminatı ödediklerini bildirdi.

Tarım sigortası ile sigorta poliçe bedelinin yüzde 67'sine kadarını karşıladıklarını dile getiren Kirişci, "Konya'da başladığımız Gelir Koruma Sigortası'nı ülke geneline yaygınlaştırıyoruz. Buna göre buğdayda verim kaybı ve fiyat dalgalanmalarına bağlı olarak çiftçinin gelir kaybı riskini teminat altına alıyoruz." ifadesini kullandı.

KIRSAL KALKINMA PROJELERİNE 27,3 MİLYAR LİRA HİBE

Vahit Kirişci, kırsal kalkınma desteklerinin, çiftçilerin teknik gelişimine büyük katkı verdiğini anlatarak, Kırsal Kalkınma Yatırımları Destekleme Programı, IPARD ve Kırsalda Uzman Eller Projesi kapsamında 86 bin 500 projeye toplam 27,3 milyar lira hibe verdiklerini ve 253 bin kişiye istihdam sağladıklarını aktardı.

Gelecek yıl IPARD 3 programına başlayacaklarını belirten Kirişci, bugüne dek 42 ilde uygulanan programı, 81 ile yaygınlaştıracaklarını ifade etti.

Kent tarımı vizyonlarının en önemli enstrümanı olan Tarıma Dayalı İhtisas Organize Sanayi Bölgesi proje sayısını 57'ye çıkardıklarını aktaran Kirişci, "Bu bölgelerimize günümüz fiyatlarıyla 750 milyon lira altyapı kredisi sağladık. İzmir Dikili'de Avrupa'nın en büyük jeotermal ısıtmalı Tarıma Dayalı İhtisas OSB'sinin inşaatı devam etmektedir. Şimdi de Balıkesir'de dünyanın en büyük jeotermal ısıtmalı Tarıma Dayalı İhtisas OSB'sini kuracağız. Sadece İzmir'de en az yüzde 75'i kadın emekçi olmak üzere 3 bin 500 yeni istihdam sağlayacağız." diye konuştu.

"BU YIL 1 MİLYON GIDA DENETİMİ YAPILDI"

Tarım ve Orman Bakanı Kirişci, güvenilir gıdaya erişimi en temel insan haklarından birisi olarak gördüklerini vurgulayarak, bu kapsamda, tarladan sofraya bütün süreçleri titizlikle denetlediklerini anımsattı.

Ekim itibarıyla 7 bin 500 denetçiyle yaklaşık 1 milyon gıda denetimi yaptıklarını anlatan Kirişci, ürün kayıplarını önlemek, verim ve kaliteyi artırmak amacıyla, bitki hastalık ve zararlılarına karşı mücadeleyi aralıksız sürdürdüklerini dile getirdi.

Çevre dostu biyolojik ve biyoteknik mücadeleye önem verdiklerinin altını çizen Kirişci, "Hayvanlarımızı bulaşıcı hastalıklara karşı korumak için aşılama ve eradikasyon programları uyguluyoruz. Şap, bruselloz, şarbon gibi hastalıklara karşı koruyucu aşılamaların büyük bir kısmını aşı bedeli almadan yapıyoruz. Ev hayvanlarını mikroçip ile kimliklendirerek PETVET sistemimize kaydediyoruz. Bugüne kadar 438 bin ev hayvanını kayıt altına aldık." bilgisini paylaştı.

"TARIMSAL DEĞERLER KORUMAMIZ ALTINDA"

Kirişci, gıda arz güvenliği probleminin Ar-Ge ve yenilikçilik temelli verimlilik artışlarıyla çözülebileceğini belirtti.

Bu çerçevede 60 araştırma enstitüsü, 27 ileri Ar-Ge merkezi ve 2 binden fazla araştırmacıyla çalıştıklarını aktaran Kirişci, "Hiç kimse merak etmesin. Başta tohum olmak üzere, bu ülkenin kendine has her bir tarımsal değeri korumamız altındadır." dedi.

Çıkardıkları Yeni Bitki Çeşitlerine Ait Islahçı Haklarının Korunmasına İlişkin Kanun ile yüksek verimli ve kaliteli tohum ıslah çalışmalarını hızlandırdıklarını hatırlatan Kirişci, şöyle devam etti:

"Tarla bitkilerinde 911, bahçe bitkilerinde 989 yerli ve milli tohumluk çeşidi geliştirdik. Ülkemizde 2021'de üretilen sertifikalı tohumluk çeşit sayısının yüzde 40'ını bakanlık olarak biz geliştirdik. Yerel (Ata) Tohum Projesi kapsamında, farklı türlerde 37 yerel çeşidi araştırma enstitülerimiz adına tescil ettirdik. Islah ettiğimiz çeşitler sadece ülkemizde değil, Orta Asya, Balkanlar, Orta Doğu ve Afrika'da da üretilmektedir. Ayrıca üstün vasıflı hayvan ırkları geliştiriyoruz. Et tavukçuluğunda 1, yumurta tavukçuluğunda 4 adet damızlık hat geliştirerek tescil ettirdik. Halk Elinde Islah Projesi'ni küçükbaşta 2005, mandada 2011'den beri başarıyla uyguluyoruz. Küçükbaş ıslah projesiyle yıllık 500 bin baş üstün vasıflı damızlık materyali sektöre kazandırdık. Manda ıslah ve destekleme politikalarımızla manda sayısını 85 bin baştan, yüzde 118 artışla 185 bin başa çıkardık."

"32 GEN BANKAMIZDA 318 BİN GENETİK MATERYALİ KORUYORUZ"

Vahit Kirişci, araştırma enstitüleri bünyesindeki 32 gen bankasında 318 bin genetik materyali, Tohum Gen Bankası'nda 4 bin 294 türe ait 119 bin 175 tohum örneğini, Arazi Gen Bankası'nda 107 türe ait 10 bin 55 canlı örneğini koruduklarını ifade ederek, dünyada ender rastlanan bir çalışma örneği olarak 1000 türde soğanlı ve yumrulu doğal süs bitkisini (geofit) muhafaza altına aldıklarını söyledi.

Kirişci, Hayvancılık Gen Bankası'nda ise 18 küçükbaş, 7 büyükbaş ve 5 at ırkına ait 88 bin genetik materyali sakladıklarını hatırlattı.

İnsanı korumak için suyu ve toprağı muhafaza politikaları gereği tarım arazilerinin korunmasının ve üretime kazandırılmasının öncelikleri olduğunu belirten Kirişci, mevzuatta yaptıkları değişiklikle Yeter Gelirli Arazi Büyüklüğü altında satış ve miras yoluyla tarım arazilerinin bölünmesinin önüne geçtiklerini ve ülke genelinde toplam 9,2 milyon hektarlık 429 büyük tarımsal ovayı sit alanı ilan ettiklerini dile getirdi.

"TÜRKİYE YÜZYILNA NEFES"

Kirişci, ormanların, tarıma ve ekonomiye katkıları dolayısıyla milli servet olduğunu söyledi.

Ormanları korumanın yanı sıra toprakları yeni fidanlarla buluşturmak için yoğun çaba sarf ettiklerini dile getiren Kirişci, ağaçlandırma çalışmalarıyla, 1970'li yıllarda 500 milyon ton olan erozyonla taşınan toprak miktarını 154 milyon tona düşürdüklerine dikkati çekti.

Kirişci, son 20 yılda 5,7 milyon hektar alanda 5,9 milyar fidanı toprakla buluşturduklarını aktararak, "İklim değişikliğinin etkilerine karşı karbon yutak alanı olan ormanlarımızı, 2002'de 20,8 milyon hektardan, 2021'de 23,1 milyon hektara ulaştırdık. Bu alan, ülke yüzölçümünün yüzde 29,6'sına tekabül etmektedir. En çok ağaçlandırma yapan ülkeler sıralamasında Avrupa'da ilk, dünyada dördüncü sıramızı koruyoruz. Bu yılki 11 Kasım Milli Ağaçlandırma Günü etkinliklerimizi 'Türkiye Yüzyılına Nefes' teması kapsamında icra edeceğiz." diye konuştu.

Orman ürünleri ihracatının, 2002'de 515 milyon dolar iken 2021'de 5,7 milyar dolara ulaştığına dikkati çeken Kirişci, ahşap ve ahşap ürünleri sektöründe 2018'den sonra dış ticaret fazlası vermeye başladıklarını ve geçen yıl 1 milyar dolar dış ticaret fazlası verdiklerini ifade etti.

Kirişci, orman köylüsünün refahını artırmak için yüzde 20'si hibe, kalanı faizsiz ORKÖY kredisi vermeyi sürdürdüklerini vurgulayarak, odun dışı ürün miktarını 2002'de 31 bin tondan, 2021'de 930 bin tona çıkardıklarını anımsattı.

ORMAN YANGINLARI

Ormanları yangınlardan ve kanun dışı müdahalelerden korumak için 776 kuleden 24 saat gözetlediklerini hatırlatan Kirişci, şöyle devam etti:

"İHA'larımızı orman yangınlarıyla mücadelede kullanan Avrupa'da ilk ülke olduk. Bu yıl 10'u gece görev yapabilen 55 helikopter, 20 uçak, 8 İHA, 1350 arazöz, 692 iş makinesi, 2 bin 270 ilk müdahale aracı ve en önemlisi 25 bin personel ve 110 bin gönüllüyle yangınla cansiperane mücadele ettik. Bu yıl ekibimize dâhil ettiğimiz 8 bin mesai arkadaşımızla daha da güçlüyüz. Bu yıl ilk defa özel eğitim almış 462 personelden oluşan ORKUT timleri kurarak yangınla mücadelede görevlendirdik. Ayrıca Milli Savunma Bakanlığı ve İçişleri Bakanlığından 2 uçak, 25 helikopter ve 2 İHA'yı ihtiyaç halinde rezerv güç olarak kullanmaktayız. Yangına ilk müdahale süremizi son 20 yılda 40 dakikadan 11 dakikaya düşürdük. Yeşil Vatan ekranı oluşturduk. Orman yangınlarına ait güncel verileri, herkesin görebileceği şekilde, anlık olarak bu ekranlardan paylaşıyoruz. Anayasamız orman alanlarını güvence altına almıştır. Yanan alanları ağaçlandırarak yeniden ormanlaştırıyoruz. Başkaca bir amaçla kullanılamaz."

Kirişci, 'Yeşil Vatan' ekranı oluşturduklarını bildirerek, orman yangınlarına ait güncel verileri, herkesin görebileceği şekilde, anlık olarak bu ekranlardan paylaştıklarını söyledi.

Vahit Kirişci, iklim değişikliğine bağlı ani sel ve taşkınlarla mücadele etmek için yeni ve etkin bir bilgi yönetim sistemine geçtiklerini anlattı.

Bu kapsamda, Taşkın Tahmin Erken Uyarı Merkezini (TATUM) kurduklarını belirten Kirişci, orman yangınlarıyla mücadelede aldıkları yeni tedbirlerin karşılığını bu yıl başarı olarak nasıl gördülerse, gelecek dönemde de sel ve taşkınlarla mücadelede bu sistemlerin karşılığını göreceklerini dile getirdi.

"DSİ SULANAN ARAZİSİ 69,6 MİLYON DEKARA ÇIKTI"

Vahit Kirişci, Devlet Su İşleri Genel Müdürlüğü (DSİ) faaliyetleri kapsamında, 2003-2022 döneminde 9 bin 561 tesisin hizmete alındığını ve 450 milyar liralık yatırım gerçekleştirildiğini anlatarak, "DSİ olarak son 20 yılda, sulanan arazimizi 21,7 milyon dekar artırarak 69,6 milyon dekara, yıllık sağlanan içme suyu miktarını 2 milyar metreküpten 5 milyar metreküpe, toplulaştırdığımız araziyi 4,5 milyon dekardan 68 milyon dekara çıkardık." ifadesini kullandı.

"Yerinde üretim-yerinde tüketim" anlayışıyla tüketicilerin taze, ucuz ve en az fireyle sebze ve meyveye ulaşımını sağlamak amacıyla Kent Tarımı uygulamalarını yaygınlaştıracaklarının altını çizen Kirişci, "Bu kapsamda, jeotermal kaynaklarımızın yanı sıra, rüzgar, güneş ve biyokütle gibi yenilenebilir enerji kaynaklarının da kullanılacağı Tarıma Dayalı İhtisas Organize Sanayi Bölgelerini hızla yaygınlaştırıyoruz. Böylelikle kent tarımı uygulamalarımıza da önemli bir ivme kazandırmış olacağız." bilgisini paylaştı.

Bütçe rakamlarına ilişkin bilgi veren Kirişci, "2023 yılı bütçesi, geçtiğimiz yıla göre yüzde 106,9 artışla 133,7 milyar lira olarak teklif edilmiştir. Bu yıl, tarımsal desteklemeler bütçemizin yüzde 40,4'ünü oluşturmaktadır. Geçen yıla göre yüzde 109 artışla 54 milyar liraya ulaşacaktır. Yatırımcı kuruluşlarımızdan, DSİ'nin bütçesi yüzde 104,4 artışla 51,1 milyar lira, Orman Genel Müdürlüğü bütçesi yüzde 109 artışla 13 milyar lira olarak teklif edilmiştir." açıklamasında bulundu.

"TARIM ORMAN GENÇLİK KONSEYİ KURACAĞIZ"

Bakan Kirişci, üretimde ve yönetimde gençliğin dinamizmi ve vizyonundan faydalanmak amacıyla Tarım Orman Gençlik Konseyi kuracaklarını kaydetti.

Tarim.gov.tr