Karadeniz insanının da vazgeçilmezleri arasında bulunan ve her türlü peynirin ana maddesi olan sütün fiyat yaşam eğrisini takip ettik ve Damızlık Sığır Yetiştiricileri Birliği ve Trabzon Tarım ve Hayvancılık İl Müdürlüğü ile konuyu görüştük. Üreticinin elinden eski fiyatı ile alınan, ancak market raflarına zamlı fiyatlarla konulan işlenmiş süt ve türevlerine yansıyan zammın üreticiye yansımadığını öğrendiğimiz araştırmamızda konunun muhataplarından Damızlık Sığır Yetiştiricileri Birliği Başkanı Ali Altınbaş, üreticinin sıkıntı içinde olduğunu ifade ederek, “İki yıl önce yine bugün yaşanan krize benzer bir kriz yaşanmıştı. Sanayici o zaman da zam vermemişti. Ancak marketlerde fiyatlar yükselmişti. Damızlık hayvan sahibi süt üreticileri de ‘Ben bu zararı bir defa çekerim’ diyerek hayvanını kasaba veriyordu ki günümüzde etin değeri de aşikâr. Vatandaş, üretiminin karşılığını alamadıkça hayvanını kasaba vermek zorunda kalacaktır.” dedi.

Altınbaş, 2002 yılında 8,5 milyon ton olan kayıtlı süt üretiminin günümüzde 19,8 milyon tona çıktığını vurgulayarak, “İthal süt şimdilik söz konusu değil, ancak üretici dediğini yapar ve toplu olarak süt hayvanlarını kasaba verirse süt sıkıntısı yaşanması kaçınılmaz olur. Bu noktada ithal süt mecburi gündeme gelir.” ifadelerinde bulundu.

“SANAYİCİNİN KEYFİNE ÜRÜNLER SATIN ALINILIYOR”

“Ulusal Süt Konseyi şu an toplandı ancak bize yeni fiyat daha ulaşmadı.” diyen Altınbaş, “ Ancak şu anki fiyat litre başına 1,15 kuruştur. Ulusal Süt Konseyi’nin belirlediği fiyat ile Türkiye’de hiçbir sanayi kuruluşu sütü almadı. Sanayiciler taban fiyat olan 1,15 kuruş yerine daha düşük fiyatlarla üreticiden ürünlerini alıyor. Trabzon için olaya bakacak olursak,  75 kuruştan başlayarak, yağlılık, protein gibi özellikler göz önüne alınarak, sütün kalitesine göre 85, 95 ve tavan fiyat olarak 1 liraya sütü satın alıyor sanayiciler.  Hâlbuki taban fiyat olan 1,15 kuruşun üzerinden süt kalitesine göre fiyatlanır. Bu satış rakamları ile süt üreticisi maliyetin altında bir fiyatla sütünü zarar ederek satmak zorunda kalıyor. Sanayicinin keyfine ürünler satın alınılıyor.” şeklinde konuştu.

Fiyatlara 10-15 kuruşluk nakliye ücretinin de eklendiğini belirten Altınbaş, “Süt sanayisi vatandaş aydınlanmasın diye üretim fiyatlarını söylemiyor, ancak ben de eski süt sanayicisiyim, fiyatları bilirim. Sanayici, 15 kuruş nakliye ve 10 kuruşluk bir kâr marjı ile 1 liraya aldığı sütü 1,25 kuruşa kazanına döküyor. 10 kilogram sütten 1 kilogram kaşar peyniri çıkıyor. 1 kilo kaşar peyniri marketlerde 20 ila 25 TL arasında satılıyor. 10 kilo süt 12,50 TL’ye geldiğine göre işçiliği, ambalajı vs. masrafları da eklediğimizde sanayiciye 7-8 TL net kâr kalıyor. Bu fiyatlar ile imalat yapıyor ve işlenmiş süt kaşar peyniri, lor veya beyaz peynir olarak karşımıza çıkıyor. Kazanan yine aracılar oluyor, kaybeden her zamanki gibi üretici oluyor. ” ifadelerinde bulundu.

Sütün satış fiyatı ile yem fiyatı arasında pariteyeye de (değer eşitliği)  değinen Altınbaş, paritede de dengesizlik olduğunu ve bu paritenin ABD ve AB’de en az 1,50 olduğunu ifade ederek, “Yani üretici 1 kilogram süt ile 1,50 kilogram, 18-20 proteinli, kaliteli yem satın alabiliyor. Ancak Türkiye’de Ulusal Süt Konseyi’nin koyduğu fiyat ile Bakanlığın açıklamasına göre 1 onda 30’luk bir değer eşitliği var ki gerçek alım fiyatları göz önüne alındığında bu durumun gerçeği kat’i suretle yansıtmadığı görülecektir. Açık bir dengesizlik var.” şeklinde konuştu.

 “SÜT SANAYİCİSİ AĞIR BASIYOR”

“Ulusal Süt Konseyi’ni Sanayici Temsilcileri, Bakanlığın Temsilcileri, Damızlık Sığır Birliği’nin temsilcileri, Süt Merkez Birliği’nin temsilcileri, Et Üreticileri Merkez Birliği oluşturmaktadır.” diyen Altınbaş, “Burada alınan kararlarda süt sanayicisi ağır basıyor, konuşulan konular masada kalıyor. Devletin Bakanlık aracılığı ile yaptırım uygulaması gerekir. Bu yaptırım uygulamasıyla ilgili de kuruluş çalışmaları vardı. Ancak bu çalışmalar sonlandırılamadı. Süt sanayicisi için yaptırım kararı var, ancak bu kurul hayata daha geçmediği için müdahale edemiyor.” diye konuştu. Altınbaş, Süt Üreticileri Birliği’ni kurma aşamasında olduklarını da ifade etti.

Altınbaş, “Yakında kamuoyuna duyurumuzu yapacağız. Süt Üreticileri Birliği’ni kuracağız.” dedi.

Trabzon Gıda, Tarım ve Hayvancılık İl Müdürlüğü’nden görüştüğümüz üst düzey bir yetkili konuya binaen bazı dönemler spekülasyonlar yapıldığına vurgu yaparak, “Ulusal Süt Konseyi çok kısa bir süre önce süt taban fiyatlarını belirledi ki bu konsey de bağımsızdır. Belirtmek gerekir ki şu an için bu konuda Bakanlığımıza gelen bir şikâyet ya da bildiri de yoktur. Bu tip konuların oluşumunda Bakanlığımız hemen harekete geçerek spekülasyonlar oluşturulmaması adına gerekli tüm önlemleri alıyor. Bizim için asıl olan fiyatta denge politikasını takip etmektir. Üreticiyi mağdur etmemektir. Bizim için öncelik üreticinin üretiminin karşılığını almasıdır. Ancak serbest piyasada ufak oynamalar da olabiliyor.” şeklinde açıklamalarda bulundu.