Sebzelerde Kök Çürüklüğü Hastalığı

Hastalık Tanımı :
Pyhium spp. bölmesiz miselli sporangiumlara sahip, eşeyli devresinde anteridium ve oogonyumlan olan bir fungustur. Toprakta yaşar. Rhizoctonia spp. bölmeli düzgün dik dallanan miselli, eşeyli devresinde nadiren basidiospor oluşturan, toprakta yaşayan ve tohumla da taşınabilen bir fungustur. Fusarium spp. bölmeli miselli, tek hücreli mikrokonodilere, çok hücreli (bölmeli) makrokonidilere ve dayanıklı klamidosporlara sahip toprak ve tohumla taşınabilen bir fungustur. Alternaria spp. bölmeli miselli, enine ve boyuna bölmeli saplı lobut tipi sporlara sahip, hastalıklı bitki artıklarıyla ve tohumla taşınan bir fungustur. Sclerotinia spp. bölmeli miselli, sclerotiler oluşturan , eşeyli devrede apothesium veren, toprakta yaşayan bir fungustur. Phytophthora spp. bölmesiz miselli ,toprakta zoosporları ile yayılan , kışı hastalıklı bitki artıkları üzerinde ve toprakta geçiren bir fungustur.

Yaşayış :
Kök çürüklüğü fide devresinde görülen bir hastalıktır. Aynı zamanda çıkıştan önce de zarar meydana gelebilir (pre-emergence). Fidelik devresinde fidelerin toprakla temas eden kök boğazlarından itibaren yattıkları görülür (Post-emergence). Gerek çıkış öncesi, gerek çıkış sonrası meydana gelen ölümler sonucu fidelikte ocaklar halinde boşluklar meydana gelir. Fidelik koşullan uygun olduğu takdirde, hastalık, fidelerin tamamen tahrip olmasına sebep olabilir. Hastalık yurdumuzda fide üretilen bütün alanlara yayılmış durumdadır.

Kültürel Önlemler :
Zarar görülen fideliklerin harç toprağı boşaltılıp içerisi temizlendikten sonra yeniden fidelik toprağı hazırlanıp konmalı
Tohum ekimi sık olmamalı
Hastalıklı fideler ayıklanmalı
Fideler uygun hava koşullarında açılıp sık sık havalandırılmalı
Fazla sulamadan kaçınılmalı
Gereksiz yere fazla azotlu gübre verilmemeli
Erken ekim yapmaktan kaçınılmalı
Fidelikler bol güneş alan, soğuk rüzgarları tutmayan yerlerde kurulmalıdır.

Kimyasal Mücadele :
Toprak İlaçlaması (ekimden önce)

İlaçlama Zamanı :
İlaçlamalar, tohum ilaçlaması, toprak ilaçlaması ( ekimden önce, ekimden sonra) ve fidelerin toprak yüzüne çıkışından sonra yapılabilir.

Sebzelerde Beyaz Çürüklüğü Hastalığı

Hastalık Tanımı :
Fungus bol miktarda misel verir ve sonunda bu miseller yumaklar halinde bir araya toplanarak sklerotlar oluşturur. Fungus, değişik irilikte (0.5-3.0 cm) ve düzensiz şekillerde, koyu kahve veya siyah renkte, çevre koşullarına dayanıklı sert sklerotları ile kolayca tanınmaktadır. Sklerotlar bulaşmış oldukları toprakta uzun yıllar kalabilmekte ve yıldan yıla bitkileri hastalandırmayı sürdürmektedir.

Yaşayış :
Hastalık genel olarak kök ve kök boğazında ıslak çürümeler ve gelişmiş bitkilerde yaprak ve sürgünlerde solgunluk şeklinde kendini gösterir. Özellikle nemli ortamlarda genç fidelerin tamamen çürümesine neden olabilir. Gelişmiş bitkilerde simptomlar önce kök boğazı ve toprağa yakın olan alt yapraklarda ortaya çıkar. Hastalığın ilerlemesi ile kök boğazında bol miktarda pamuk beyazlığında misel tabakası oluşur. Zamanla yumaklar şeklinde toplanan misel tabakaları önceleri kirli beyaz renkte ve yapışkan bir şekildedir. Sonra havanın etkisi ile koyu kahverengiden siyaha kadar değişen renkler alarak sert bir tohum şekline dönüşürler. Kuruyan bitki artıkları ile birlikte toprağa karışırlar. Hastalığa yakalanan bitkilerde çok tahripkar olduğu için önemli ürün kayıpları meydana gelebilir.

Kültürel Önlemler :
Hasattan sonra bitki artıkları yok edilmeli,
Çok bulaşık olan alanlarda en az 5 yıllık ekim nöbeti uygulanmalı
Sklerotların tohuma ve toprağa karışması önlenmeli
Hastalığın görülmediği yerlerde sera tesis edilmeli
Seralar iyi havalandırılarak yüksek nem önlenmeli
Sık ekimden kaçınmalıdır.

Kimyasal Mücadele :
Toprak ilaçlaması verilen dozda ekimden 5-6 gün önce nemli tarla toprağına serpilir ve tırmıkla karıştırılır. Yeşil aksam ilaçlamalarında ise fideler şaşırtıldıktan 20 gün sonra ilk ilaçlama yapılır ve 10 gün aralıklarla bir ilaçlama yapılır. Eğer hastalık görülmüyorsa ilaçlama durdurulmalıdır. Son ilaçlama ile hasat arasında l hafta olmalıdır.

İlaçlama Zamanı :
Toprak ilaçlaması ekimden 5-6 gün önce uygulanmalı , yeşil aksam ilaçlamasına ise fidelerin şaşırtılmasından 20 gün sonra başlanır ve 10 gün arayla sürdürülmeli

Sebzelerde Kurşuni Küf Hastalığı

Latincesi :
(Botrytis cinerea Pers.)

Hastalık Tanımı :
Fungus, zayıflık paraziti olarak bilinir. Ancak uygun koşullarda konukçuyu hastalandırır. Böyle elverişli koşullar (20-25°C sıcaklık ve % 90-95 orantılı nem) özellikle havalandırması iyi olmayan örtü altı yetiştiriciliğinde, doğada ve depolarda çoğu zaman bulunmaktadır. Fungusun sporları renksizdir; kurşuni renkteki görünüşü koyu renkli sporofor'dan ileri gelmektedir. Fungus, kış mevsimini sklerot halinde geçirir. İlkbahar gelince sklerotlar çimlenerek miselyum ve konidi verir. Çok ender durumlarda apotesyum oluşturabilir. Bu organlardan doğaya yayılan askosporlar ve konidiler, konukçuları bularak gelişme ve üremelerine devam ederler. Uygun konukçu bulamayan sporlar kurak şartlarda 2 saatten fazla yaşayamazlar.

Yaşayış :
Çok geniş bir konukçu dizisine sahip olan kurşuni küf etmeni, her konukçuda değişik görünüşte hastalık tablosu meydana getirir. Gövde ve meyve enfeksiyonları yapar. Önce toplu iğne başı kadar küçük olan lezyonlar, epidermis altında gelişerek genişler ve dokulara yayılır. Epidermis çatlar ve konukçunun su kaybına neden olur. Bu lezyonlarda sklerotlar da oluşabilir. Gövde ve meyve sapı lezyonları meyve dökümüne neden olabilir. Konukçunun çiçek zamanında taç yaprakları hastalığa çok duyarlıdır. Fungus bu kısımlardan girerek meyveye geçer ve meyve çürüklüğünü başlatır. Yumrulu bitkilerde lezyonlar büyüdükçe yumuşak çürüklük oluşur. Hastalık tarlada başlar, depoda devam edebilir. Soğan yumruları üzerinde kurşuni renkli küf tabakası dikkati çeker.

Kültürel Önlemler :
Seralarda iyi havalandırma yapılarak sıcaklık ve orantılı nemin yükselmesi önlenmeli,
Bitkiler arasında hava akımının olabilmesi için sık dikimden kaçınılmalı
Hastalıktan zarar görmüş bitkiler sökülerek imha edilmeli
Dengeli gübreleme ve iyi bakım yapılarak bitkilerin sağlıklı gelişmeleri sağlanmalı
Çiğ olasılığına karşı güneş batımından 2 saat önce sera ısıtılmalı
Hasattan sonra sklerotların toprağa karışmasını önlemek için bütün bitki artıkları toplanarak yakılmalıdır.

Kimyasal Mücadele :
İlaçlamalar 10 gün arayla yapılmalı, son ilaçlama ile hasat arasında 15 gün olmalıdır.

İlaçlama Zamanı :
Çevrede hastalığın ilk belirtileri görüldüğünde veya bitkiler çiçeklenme devresinde iken başlanır.

Sebzelerde Septerio Leke Hastalığı

Hastalık Tanımı :
Hastalık etmeninin meydana getirmiş olduğu lekeler küçük ve kahverengidir. Bu lekelerin ortasında çok küçük siyah veya kahverengi noktalar halinde piknitler oluşur.

Hastalık etmeninin bir yıldan diğer yıla geçişi hastalıklı tohum ve bitki artıkları üzerindeki piknitlerle olur. Fideler üzerindeki lekelerde veya hastalıklı bitki artıkları üzerinde oluşan sporlar genç bitkilere yağmur, rüzgar ve böceklerle bulaşır. Hastalık genellikle yaprakta zararlı olduğu gibi yaprak sapında ve tohumda da zararlı olur. Sporlar iplik şeklinde olup; 5-9 hücrelidir. Etmenin gelişmesi 13-30°C' de meydana gelir. Optimal gelişme ısısı 25° C'dir. Sporulasyon 15° C' nin üstünde olur.

Yaşayış :
Hastalık yapraklarda ve yaprak saplarında çok küçük, yuvarlak, kesin hudutlarla ayrılmış kahverengi lekeler halinde ve bitkinin önce alt yaşlı yapraklarında görülür. Bu lekeler büyür (3 mm çapına kadar) ve merkezlerinin rengi açık kahverengi olur. Üzerlerinde oluşan piknitler koyu kahverengi veya siyahtır. Zamanla lekeler bütün yaprağı kaplayacak şekilde çok sayıda olur. Hastalık şiddetli olduğu zaman meyvelerde ve yumrularda küçülmeler ve kalite bozuklukları meydana getirir. Hastalığın şiddeti yağışlı ve rutubetli yıllarda daha da artar.

Kültürel Önlemler :
Temiz tohum kullanılması, ekim nöbeti yapılması, hastalıklı bitkiler ve hasat artıklarının toplanıp yok edilmesi gerekmektedir.Kimyasal Mücadele :
İlaçlamalar genellikle rüzgarsız ve erken saatte yapılmalıdır ve yaprakların ilaçla ıslanması sağlanmalıdır. Son ilaçlama ile hasat arasında 15-20 günlük bir süre bırakılmalıdır.

İlaçlama Zamanı :
İlk hastalık belirtileri görülür görülmez ilaçlamaya başlanılmalıdır.