Türkiye Ziraat Odaları Birliği (TZOB) Genel Başkanı Şemsi Bayraktar, yaz ayları ve tarla üretiminin artmasıyla özellikle sebze fiyatlarında düşüş görüldüğünü bildirdi.

Bayraktar, yaptığı açıklamada, temmuzda markette 35 üründen 14'ünde fiyat artışı, 18 üründe fiyat düşüşü olurken 3 ürünün fiyatının değişmediğini belirterek, Türkiye Ziraat Odaları Birliği olarak üreticiden tüketiciye, halkın tamamını yakından ilgilendiren gıda fiyatlarındaki değişimleri takip etmeye ve kamuoyunu doğru bilgilendirme amacıyla açıklamalara devam ettiklerini ifade etti.

Temmuz ayında üretici fiyatlarında domates, sivri biber, marul, kuru fasulye, nohut, yeşil mercimek, pirinç, kuru kayısı, kuru üzüm, kuru incir, Antep fıstığı, süt ve zeytinyağı fiyatlarında değişim olmadığına dikkati çeken Bayraktar, üreticide temmuzda fiyatı en fazla düşen ürün yüzde 40,48 ile havuç olduğunu, havucu yüzde 11,11 ile karpuz, yüzde 10 ile yumurta, yüzde 8,57 ile fındık, yüzde 7 ile patates, yüzde 6,85 ile salatalık, yüzde 6,46 ile limon, yüzde 5,88 ile kiraz, yüzde 2,29 ile yeşil fasulye, yüzde 1,77 ile patlıcan, yüzde 1,56 ile kabağın izlediğini ifade etti.

Üreticide en fazla fiyat artışının ise yüzde 15,69 oran ile kuru soğanda görüldüğünü bildiren Bayraktar, fiyat artışında kuru soğanı yüzde 14,78 ile kırmızı mercimek, yüzde 5,88 ile maydanoz, yüzde 5,41 ile dana eti, yüzde 3,06 ile kuzu eti, yüzde 1,84 ile yeşil soğan, yüzde 1,62 ile çileğin takip ettiğini kaydetti.

Markette fiyat değişimleri

Bayraktar, geçen ay market fiyatlarında zeytinyağı, kuru üzüm ve kuru incir fiyatında değişim görülmediğini vurguladı ve şu bilgileri verdi:

"Markette temmuzda fiyatında en fazla düşüş olan ürün yüzde 33,06 ile patlıcan oldu. Fiyat düşüşünde patlıcanı yüzde 23,47 ile havuç, yüzde 22,30 ile marul, yüzde 12,60 ile kiraz, yüzde 11,22 ile yeşil fasulye, yüzde 10,84 ile karpuz, yüzde 10,53 ile yumurta, yüzde 10,26 ile patates, yüzde 7,13 ile Antep fıstığı takip etti. Yine temmuz ayında sivri biberde yüzde 6,54, kuru kayısıda yüzde 6,27, yeşil mercimekte yüzde 4,11, domateste yüzde 3,77, salatalıkta yüzde 3,47, kabakta yüzde 1,24, kuzu etinde yüzde 1,21, toz şekerde yüzde 0,83, dana etinde yüzde 0,20 fiyat düşüşü görüldü.

Temmuzda markette en fazla fiyat artışı yüzde 17,13 oran ile kuru soğanda meydana geldi. Kuru soğandaki fiyat artışını yüzde 9,75 ile kırmızı mercimek, yüzde 8,73 ile çilek, yüzde 7,09 ile nohut, yüzde 4,81 ile ayçiçeği yağı izledi. Bunun yanı sıra temmuz ayında markette yeşil soğanda yüzde 3,33, limonda yüzde 2,97, sütte yüzde 1,90, maydanozda yüzde 1,44, mısırözü yağında yüzde 1,31, kuru fasulyede yüzde 1,18, iç fındıkta yüzde 1,15, pirinçte yüzde 1,04, tavuk etinde yüzde 0,68 fiyat artışı oldu."

Fiyat değişimlerinin nedenleri

Üretici ve markette fiyatı en fazla artan ürün olan kuru soğanda, hasat edilen ürün miktarındaki azalmaya bağlı arzdaki daralma nedeniyle fiyatlarda artış görüldüğünü bildiren Bayraktar, kuru soğanda özellikle Çukurova bölgesinde hasadın tamamlandığını ancak İç Anadolu Bölgesi'nde henüz hasadın tam olarak başlamadığını, bunun da piyasada ürün fiyatlarını yükselttiğini belirtti.

Bayraktar, hem üreticide hem markette fiyatı artan diğer ürün kırmızı mercimekte son yıllarda üretimin azaldığını, ülke ihtiyacının tam olarak karşılanamadığına işaret etti. Bayraktar, bu ortamda ihracatın sürmesinin iç piyasada fiyat artışına neden olduğuna dikkati çekti. Bayraktar, üretici ve marketlerde fiyatı en fazla düşen ürünler arasında yer alan patlıcan, kiraz, yeşil fasulye, karpuz, salatalık, patates, sivri biber, domates, kabakta hasat edilen ürün miktarının artmasıyla, havuç, marul ve yumurtada talebin azalmasıyla birlikte fiyatların gerilediğini vurguladı.

Bayraktar, iç fındıkta yeni hasadın yaklaşmasıyla stokta yer alan fındığın piyasaya girmesinin üretici fiyatlarının gerilemesinde etkili olduğuna dikkati çekerek, genel olarak değerlendirildiğinde arz ve talepteki değişime bağlı olarak fiyat artış ve azalışlarının görüldüğünü belirtti.  

İncir ve maydanoz fiyat farkında ilk iki sırayı bırakmıyor

Üretici-market fiyat farkının temmuzda da bir türlü azalmadığını, makasın kapanmadığını bildiren Bayraktar, şunları kaydetti:

"İncir ve maydanoz üretici-market fiyat farkında ilk iki sırayı bir türlü bırakmıyor. Temmuz ayında üretici ve market arasında fiyat farkının en fazla olduğu ürün yüzde 470,91 ile kuru incir oldu. Fiyat farkında kuru inciri yüzde 446,91 ile maydanoz, yüzde 382,35 ile salatalık, yüzde 355 ile karpuz, yüzde 273,49 ile yeşil soğan, yüzde 265,57 ile sivri biber, yüzde 256,90 ile domates, yüzde 236,51 ile kabak, yüzde 235,08 ile limon, yüzde 211,67 ile kuru kayısı izledi.

Üretici ucuza üretirken, tüketici pahalı tüketiyor. Kuru incir 5,7 kat, maydanoz 5,5 kat, salatalık 4,8 kat, karpuz 4,6 kat, yeşil soğan ve sivri biber 3,7 kat, domates 3,6, kabak ve limon 3,4, kuru kayısı 3,1 kat fazlaya tüketiciye ulaşıyor. Bugün üreticide 5 lira 50 kuruş olan kuru incir markette 31 lira 40 kuruşa, 18 kuruş olan maydanoz markette 98 kuruşa, 34 kuruş olan salatalık 1 lira 64 kuruşa, 20 kuruş olan karpuz 91 kuruşa, 83 kuruş olan yeşil soğan 3 lira 10 kuruşa, 61 kuruş olan sivri biber 2 lira 23 kuruşa, 58 kuruş olan domates 2 lira 7 kuruşa, 63 kuruş olan kabak 2 lira 12 kuruşa, 2 lira 10 kuruş olan limon 7 lira 2 kuruşa, 12 lira olan kuru kayısı 37 lira 40 kuruşa satılmaktadır."