Geçen yıl ciddi oranda fiyat artışı yaşanan pirinçte, bu yıl da yeni mahsuller rafl arda yerini almasına rağmen fiyatlar 1 Eylül’den beri yüzde 16-20 arasında arttı. Ağustos ayında toptancı piyasalarda kilosu 4 lira 80 kuruştan işlem gören ve hasadın başlamasıyla 4 lira 20 kuruşa kadar gerileyen Gönen baldo pirincin kilosu tekrar 5 liraya dayandı. Fiyat dalgalanmaları Trakya baldo ve Osmancık pirinçte de var. Ağustosta 4 lira 50 kuruş olan eylülde 4 liraya kadar gerileyen Trakya baldo pirincin kilosu da kasım başında 4 lira 80 kuruşa yükseldi. Toptanda 5 liradan işlem gören Gönen baldo pirincin semt ve satış noktalarında ise KDV artı yüzde 15 kâr marjı dahil fiyatı 6 lira 90 kuruş, Osmancık baldo ise 5 lira 20 kuruşa satılmakta. Fiyat artışının rekoltede yaşanan düşüşten kaynaklandığını ifade eden yetkililer, fiyatların semtlere göre değişkenlik gösterdiğini söylediler.

Fiyat artışının bu yıl üretimde yaşanan yüzde 20’lik düşüşten kaynaklandığını belirten Sezon Pirinç Yönetim Kurulu Başkanı Mehmet Erdoğan, TMO’nun yurtdışından 200 bin ton pirinç ithal etme yetkisinin fiyatlardaki artışın önüne geçtiğini söyledi. Ancak, bunun da uzun vadede üreticiler için sorun olduğunu belirten Erdoğan, “Fiyatlar geçen yıl ile aynı seviyede. Bunu gören üretici kazanamadığı için üretimden vazgeçecek” değerlendirmesinde bulundu.

İthalat yerine yerli üretim desteklenmeli

Kırmızı mercimek, fasulye, buğday ve nohutta da hasat başından bu yana fiyatların yükseldiğini hatırlatan Mehmet Erdoğan, her birinde en az yüzde 20’lik bir fiyat artışı olduğunu dile getirerek, “Bu ürünlerdeki fiyat artışı ile kıyaslandığında pirinç olması gereken seviyenin altında. Şu anda pirincin içinde bulunduğu seviye geçen yıl ile aynı. Üretici açısından rahatsızlık veren bir durum” değerlendirmesinde bulundu. Bu noktada TMO’nun fiyatlara müdahelesini de yanlış bulan Erdoğan, sözlerini şöyle sürdürdü: “TMO’nun müdahelesini doğru bulmuyorum. İthalat ile gıda fiyatlarını terbiye etmeye baştan karşıyım, yanlış buluyorum. Gıda ithal ettiğiniz zaman ithal ettiğiniz ülkenin üretimini destekliyorsunuz demektir. Yapılması gereken şey kendi üreticinizi uzun vadeli program ile desteklemek. Bu şekilde üretim artırılarak fiyatlar dengelenir. Aksi durumda üretici de rahatsız oluyor ve ekimi bırakıyor.”

Çeltik fiyatlarında yüzde 100’e yakın artış var

Üretimdeki düşüşün yanı sıra çeltik fiyatlarının seyrine de dikkat edilmesi gerektiğini söyleyen Reis Gıda Yönetim Kurulu Başkanı Mehmet Reis de “Artışın nedenlerine bakarken çeltik fiyatlarını da iyi incelemek lazım. Yapılan açıklamalarda ‘tarlada pirincin fiyatı 2 TL, markette 4.5 TL’ diyorlar. Tarlada 2 TL’ye pirinç yok. Oradaki 2 TL çeltiğin fiyatı ve çeltikten randıman hesabı yaparsanız, yüzde 55 randıman alırsanız fiyat 3.35 TL olur. Çeltik fabrikalarından çıkışıdır bu fiyat. Henüz market rafına gitmemiş yüzde 8 KDV’siz halidir” dedi. “Kamuoyu yanlış bilgilendiriliyor” diyen Reis, şunları söyledi: “Tarlada şu fiyat, rafta bu fiyat gibi yanlış bilgiler veriliyor. Osmancık çeltiğinin fiyatı 1.8 ile 2 TL arasında, baldo çeltiği de 3 TL. Osmancıkta 55-60 randıman vardır.

Yani bir kilo çeltikten en fazla 600 gram pirinç elde edersiniz. Burada önemli olan nokta çeltik fiyatı neden artıyor, ona bakmak lazım.” Türkiye İstatistik Kurumu (TUİK) tarafından açıklanan 2013 yılı Bitkisel Ürün Fiyatları ve Üretim Değeri verisine göre, çeltik fiyatı 2013’te bir önceki yıla göre yüzde 11.8 artarak 1.08 TL olarak gerçekleşmişti. Şimdi en düşük çeltik fiyatının 1.8 TL.”