Batı Akdeniz Ekonomisini Geliştirme Vakfı (BAGEV) Başkanı Ali Çandır, Türkiye’de yaşanan olumsuz ‘şok’lara karşı üreticinin desteklenmesini isteyerek, "Aksi takdirde patatesi 5 liraya yemeyelim’’ uyarısında bulundu. BAGEV ve Antalya Ticaret Borsası Başkanı Ali Çandır, Ağustos ayı enfl asyon verilerini değerlendirdi. Türkiye’nin, 2015’e ekonomiyi olumlu yönde etkileyecek avantajlarla başladığını, petrol fiyatlarındaki düşüş ve iyimserliğin enfl asyonu yüzde 6’lar seviyelerine çekebileceği beklentisini anımsatan Çandır, kış ve bahar aylarındaki soğuk ve yağışlı havanın tarım alanlarına zarar verdiğini ve rekoltenin düştüğünü belirtti. Çandır, “Türk Lirası’nın euro ve dolar karşısında sene başından bu yana yüzde 27 ve yüzde 16 değer kaybetmesi eklendiğinde üreticinin maliyetleri olumsuz etkilendi ve üreticiler de bu maliyet artışını tüketicilere yansıttı” dedi.

Zamların habercisi

Siyasetteki belirsizliğin ve artan şiddet olaylarının ekonomideki havayı ağırlaştırdığına dikkati çeken Çandır, şunları kaydetti: ‘’2015 başlarında enfl asyonda düşüş beklememize karşın, TÜİK’in verilerine göre bu beklentimiz tersine döndü ve ekonominin tedirgin yapısı ile birlikte tüketici ve üretici fiyat endeksleri adeta yüzde 7-8’ler seviyelerinde asılı kaldı. Ağustos ayında ülke genelinde tüketici fiyat endeksinde (TÜFE) yüzde 0.40, yurt içi üretici fiyat endeksinde (Yİ-ÜFE) ise yüzde 0.98 artış gerçekleşti. Enflasyon yıllık bazda değerlendirildiğinde TÜ- FE yüzde 7.14, Yİ-ÜFE yüzde 6.21 oranında artış olduğu görüldü. Çekirdek göstergelerde yukarı yönlü değişim ise ileriye dönük beklentilerin bozulmasına neden oldu. Ayrıca özellikle aylık bazda üretici fiyat artışının tüketici fiyat artışının üzerinde olması ise önümüzdeki günlerde karşımıza çıkacak zamların habercisi.”

Tarımsal reform ihtiyacı

Geçen ay fiyat artışlarında tarım ürünlerinin yine ilk sırada yer aldığını belirten Çandır, şöyle devam etti; ‘’Dünyada tarım ve gıda fiyatları, düşme eğilimindeyken, Türkiye’de tarla ürünlerinin bile yüksek seyirli olması “tarımsal reform ihtiyacını” ortaya çıkardı. Limonun tanesinin 1 lira, zeytinyağının litresinin 20 lira olduğu günümüzde bu desteklerin hem üreticilere hem de tüketicilere nefes aldıracağına inanıyoruz. Ayrıca başta alt gelir gruplarının başlıca besin kaynağı olan patateste olmak üzere, tarlalarda görülen hastalıkların da önüne geçilmeli ki rekolte düşmesin ve patatesi 5 liraya yemeyelim.”

Dövizin yükselişi maliyetleri arttırdı

2015 yılının kayıp yıl olduğunu, 2016 yılının ise kurtarılması için siyasi çözümsüzlük tavrının bir an evvel terk edilmesi gerektiğini kaydeden BAGEV Başkanı Ali Çandır, sözlerini şöyle sürdürdü. ‘’Çözümsüzlük tavrı ekonomideki tüm aktörleri tedirgin etmekle, yatırımları ve dolayısıyla da büyümeyi yavaşlatmakta. Üretim maliyetlerinin %42’sinin hammadde giderleri oluşturuyor. Siyasi ve terör olayları nedeniyle yaşanan sermaye çıkışı ve kur artışı firmaları olumsuz etkiliyor. Bizler tüm çekişmelerin bir yana bırakılmasını ve üreticiye destek, tüketiciye güven verilmesi gerektiğini düşünüyoruz. Bu nedenle bir an evvel ekonomiye odaklanmalı, gerekli reçeteler vakit kaybetmeden uygulanmalı. Potansiyel büyüme yakalanmalı. Ancak bu sayede yapay tartışmaların önüne geçilebilir, fiyat artışları en aza indirilebilir, enfl asyon düşük rakamlı seyreder.”

FİYAT ARTIŞI VE DALGALANMASI NORMAL DEĞİL

Döviz kurundaki hızlı artışın, iç piyasada ve ihracattaki durgunluğa rağmen, girdi maliyetleri kanalıyla enfl asyona yansıdığını ifade eden Antalya Ticaret ve Sanayi Odası (ATSO) Başkanı Davut Çetin de, ‘’Petrol fiyatlarındaki düşüşe, giyimde mevsimlik indirimlerin devam etmesine rağmen, gıda, ulaşım, elektrik ve gaz, elektronik ürünlerdeki fiyat artışları enfl asyonda yeni bir yükseliş trendi başlatmıştır. Gıda grubunda fiyat artışı et, yumurta, şeker gibi ürünlerden kaynaklandı. Gıda grubunda fiyat artışı sebze ve meyveden daha çok büyük oranda et, yumurta, şeker gibi ürünlerden kaynaklanmıştır. Temel gıdalarda bu denli fiyat artışı ve dalgalanması kesinlikle normal değildir. Üretim politikalarımızın yeniden gözden geçirilmesi gerekiyor. Temel girdilerde ve gıda piyasalarında rekabeti ve verimliliği artıracak, arz-talep dengesini düzenleyecek, üretici-market fiyat makasını daraltacak politikalar geciktikçe, halkın beslenme ve geçim sorunu, reel sektörün maliyet problemi ağırlaşmaktadır.’’