İklim koşulları nedeniyle neredeyse Türkiye'nin tamamında görülebilecek bir hastalık olan patates mildiyösü, ürün ve verim kaybına, dolayısıyla da ciddi ekonomik zarara yol açabilen bir hastalık. Özellikle nemli havalarda hızla yayıldığı için üreticilerin ekstra dikkatli olması gerekiyor. Önemli bir endüstri bitkisi olan patateste gerekli önlemler alınmadığı takdirde verim ve kalite kaybına neden olan patates mildiyösü (Phytophthora infestans), oldukça eski ve bilinen bir hastalık. 19. yüzyılda Avrupa'da ve İrlanda'da kıtlığa ve zorunlu göçe neden olan hastalığın yayılmasında en belirleyici faktör ise iklim koşulları.

UYGUN SICAKLIK VE NEMLE YAYILIYOR 

Geç yanıklık hastalığı olarak da bilinen patates mildiyösünün etmeni olan fungus, hem depo koşullarında hem de tarlada enfekteli yumrularda ve bitki artıklarında kışlayabiliyor. Bahar aylarında artan sıcaklık ve nem koşullarında yumrularda gelişmeye başlayan misel sürgünlere geçerek yapraklara ulaşabiliyor. Tarlada başlangıçta ocaklar halinde birkaç bitkide görülebilen patates mildiyösü nemin yüzde 80, sıcaklığın ise 19-22°C olduğu koşullarda hem tüm tarlaya hem de etraftaki tarlalara hızla yayılabiliyor. Yayılmada bu iklim koşullarının yeterli olması hastalığın tüm Türkiye'de yaygın olarak görülebilmesine de neden oluyor. Hastalığın yapraktan yaprağa ya da bitkiden bitkiye taşınması ise rüzgar, sulama suyu, yağmur ve tarım aletleriyle oluyor.

YAPRAKTAKİ SARI LEKELERE DİKKAT EDİLMELİ 

Hastalığın belirtileri yaprakta leke olarak ortaya çıkıyor. Öncelikle yaprak ucu ve kenarlarında küçük, soluk yeşil veya sarımsı renkte yuvarlak ya da düzensiz şekilde lekeler halinde görülen belirtiler daha sonra lekeli kısımların kahverengiye ya da morumsu siyaha dönüşmesiyle seyrediyor. Hastalığın ilerlemesinin işareti olan bu renk değişiminden sonra da kahverengileşmiş kısımda bitki dokusunun tamamen ölmesi ve nem ile sıcaklığın uygun olduğu koşullarda hastalığın tüm bitkiye yayılması başlıyor. Ayrıca uygun nem ve sıcaklık koşullarında yaprağın alt yüzeyinde pamuk benzeri, beyaz kül renginde bir küf tabakasının oluşması da patates mildiyösünde gözlemlenebilecek bir başka belirti. Patates mildiyösünün yumrularda ortaya çıkan belirtileri ise yüzeysel, eflatun, kuru çürüklük şeklindeki çökük yaralar olarak görülüyor. Bu yaralar yumrunun yüzeyine düzenli olarak yayılmadığı gibi sağlam dokularla arasındaki hat da keskin olmayabiliyor. Yumrular serin koşullarda depolandığında belirtilerin gelişmesi gecikebiliyor ancak depolama süresi uzadığında, sıcaklık ve nem koşulları uygun olduğunda çürükçül bakterilerin ortaya çıkması ve yaş çürüklüğe dönüşen kısımlarda başka fungusların gelişmesi başlıyor. Bu koşullar altında da mildiyö hastalığı belirtisi taşıyan yumrulardan diğer sağlıklı yumrulara hastalık geçebiliyor.

ETKİN ÇÖZÜM KİMYASAL MÜCADELE 

Patates mildiyösü ile mücadelede kültürel önlemler ve kimyasal mücadele kullanılabiliyor. Kültürel önlemlerin başında temiz ve sertifikalı tohum kullanmak, hastalıklı bitki artıklarını ve yumruları tarladan uzaklaştırmak ve çiğ tutmayan, güneye bakan yerlerde ekim yapmak geliyor. Ancak en etkili sonuç kimyasal mücadele ile alınıyor. Hastalığın her yıl görüldüğü ve ürün kaybına yol açtığı üretim alanlarında hastalık henüz görülmeden ve ortalama sıcaklığın 16°C ya da en düşük sıcaklığın 10°C olduğu durumlarda koruyucu ilaçlamaya başlanması gerekiyor. Hastalığın her yıl görülmediği alanlarda ise çevrede ya da tarlada ilk belirtiler göründüğü anda hemen ilaçlama yapılması gerekiyor. Patateste sık görülen ve ürün kaybına neden olan bir hastalık olan patates mildiyösüne karşı tarım bakanlığının önerdiği kimyasal ileçlerle mücadele edilmelidir.