Ziraat Yüksek Mühendisi Ümran ATAY tarafından yürütülen TÜBİTAK-1001 110O541 No'lu proje kapsamında imal edilen Mobil Güneş Pili Sulama Makinemize Türk Patent Enstitüsü Patent Dairesi Başkanlığı tarafından patent verilmiştir.
Makine ulusal ve uluslararası literatürlerde
Mobil özelliği,
Güneşi iki eksende otomatik takip etmesi ve Diğer özelliklerinin (güneşi takip için hidrolik güç kullanılması, panel temizleme ünitesi olması vs) tek bir sistemde mevcut olması sebebiyle ilk durumundadır.
GAP Tarımsal Araştırma Enstitüsü Müdürlüğü (GAPTAEM)? 2007 yılından beri Güneş pili sulama sistemiyle ilgili olarak birçok çalışma yapmıştır. Bunların en önemlisi TÜBİTAK-TOVAG 1001 destekli olup 110O541 No'lu ve ''Seyyar Güneş Pili Sulama Sistemli Prototip Bir Makinenin Kurulumu ve Diğer Enerji Kaynaklı Sulama Sistemleriyle Uygulamaya Dönük Etkinliğinin Araştırılması'' adlı projedir.
Bu proje kapsamında özgün olarak tasarlanan ve imalatı yapılan Mobil Güneş Pili (Fotovoltaik, PV) Sulama Sistemli Prototip Makinede;
Makinenin mobil özellikte olması ve değişik konumdaki arazilere kolaylıkla transfer edilebilmesi,
PV platformunun güneşi 2 düzlemde (doğu-batı ve kuzey-güney yönünde) otomatik takip ederek güneş ışıklarını dik alabilmesi,
Yan destek kolları, alt destek ayakları ile PV platform rüzgâr yüküne karşı dayanıklı olacak şekilde tasarlanmış olması,
Panellerin olduğu platform tek düzlemde olduğu için panellerin üzerinde tüm gün gölge oluşmaması.
Makinede hem doğru akım (DC) hemde alternatif akım (AC) mevcut olması gibi özelikler makinenin üstün yanları olup bu anlamda ilk olmasından dolayı patent başvurusu yapılmış ve alınmıştır.?
Makine üzerindeki paneller sulama için 32 adet (170 W'lık) ve hareket için olanlar ise 4 adet (160W'lık) monokristal panelden ve 2 adet aküden (200Ah) oluşmaktadır. Sulama ünitesinde 1 adet DC Motor ve değişik derinliklerde çalışmak üzere 6 adet pompa başlığı (0-170 metre dikey derinlik ve 3-70 ton/saat debi aralığında çalışmaktadırlar) mevcuttur.
Sonuç olarak; bu proje kapsamında geliştirilen benzersiz tasarımı ve bazı özellikleriyle Mobil (Seyyar) Güneş Pili Sulama Makinası ulusal ve uluslararası literatürlerde bir ilk durumundadır. Bu özelliğiyle güneş pilinin tarımsal alanda kullanımı kolaylaştırmakta ve diğer tarımsal alanda kullanılan enerji kaynaklarına alternatif olmaktadır. Elektrik şebekesinin olmadığı herhangi bir araziye, örneğin 1 km'den daha uzaktan yeni elektrik hattı çekmektense mobil güneş pili sulama sistemi kurulduğunda kendini ilk yılda amorti etmektedir.
Mobil güneş pili sulama sistemi sistem ile GAPTAEM Koruklu Talat Demirören araştırma istasyonunun arazide gerçekleştirilen denemelerden alınan sonuçlar;
Sistemin teknik ve ekonomik yönden önemli avantajlara sahip olduğunu göstermiştir.
Bu tip sistemlerin yaygınlaşması ile kırsal alanlara enerji transferi rahatlıkla sağlanabilecek,
Sabit PV sistemlerin çakılı olmasından kaynaklanan sorunlar (yer işgal etme, randıman eksikliği gibi sorunlar) çözümlenebilecektir.
Prototip makinanın değişik pompa başlıkları ve seyyar özelliğinden dolayı birden fazla farklı yerlerdeki araziler sulanabilecektir.
Ayrıca bu makine ile özellikle açık arazide güneş pillerinin hırsızlık, kırılma gibi sorunları önüne de geçilmiş olunacaktır.
Ülkemizde özellikle kırsal alanlarda elektrik ve su sıkıntısının olduğu bu dönemde PV sistemlerin kullanımının yaygınlaşmasıyla üreticilerin vazgeçilmezi olmaları kaçınılmazdır.
Mobil Güneş Pili Sulama Makinasının Potansiyeli
Atatürk barajının kıyı kesiminde bulunan arazilere,
Atatürk barajının suladığı/sulayacağı Harran, Suruç ve Mardin ovasındaki gibi özellikle sulama kanalından hemen yüksekte kalan arazilere,
Sulama döneminde sulama suyu artığıyla oluşan gölet ve tahliye kanalının hemen yükseğinde kalan arazilere
Mardin ovasında oluşturulacak yapay göletlere komşu olan arazilere,
Tarlaları farklı yerlerde olan üreticilerin arazilerine kapalı sulama sistemlerine entegre edilmesiyle rahatlıkla ihtiyacı karşılayabilecektir.
Son Dakika