Türkiye Ziraat Odaları Birliği (TZOB) Genel Başkanı Şemsi Bayraktar, Kasım ayında maydanozda 5,1, patateste 4, mandalina, kabak ve kuru incirde 3,6, salatalıkta, kuru kayısıda 3,2, elmada 3,1 kat üretici market fiyat farkı olduğunu bildirdi.

 Bayraktar, yaptığı açıklamada, Kasım ayında, üreticiden markete maydanozda yüzde 409,17, patateste yüzde 304,78, mandalinada yüzde 262,74, kabakta yüzde 259,57, kuru incirde yüzde 255,71, kuru kayısıda yüzde 224, salatalıkta yüzde 221,86, elmada yüzde 212,61 fiyat artışı görüldüğünü belirtti.

 Şemsi Bayraktar, “Fiyat farkı maydanozda 5,1, patateste 4, mandalina, kabak ve kuru incirde 3,6, salatalıkta, kuru kayısıda 3,2, elmada 3,1 kata çıkıyor. Bugün üreticide 20 kuruş olan maydanoz markette 1 lira 2 kuruşa, 42 kuruş olan patates 1 lira 68 kuruşa, 58 kuruş olan mandalina 2 lira 10 kuruşa, 78 kuruş olan kabak 2 lira 82 kuruşa, 7 lira olan kuru incir 24 lira 90 kuruşa, 10 lira olan kuru kayısı 32 lira 40 kuruşa, 86 kuruş olan salatalık 2 lira 77 kuruşa, 96 kuruş olan elma 3 lira 1 kuruşa satılıyor” dedi.

 Kasım ayında market fiyatlarında patates ve kuru üzüm fiyatında değişim görülmediğini, fiyat düşüşünün yüzde 24,32 ile en fazla kuru incirde gerçekleştiğini belirten Bayraktar, şu bilgileri verdi:

“Kuru incirdeki fiyat düşüşünü yüzde 13,48 ile tavuk eti, yüzde 13,37 kuru kayısı, yüzde 10,38 ile limon yüzde 10,23 ile elma, yüzde 1,99 ile toz şeker, yüzde 1,89 ile maydanoz, yüzde 1,63 ile nohut, yüzde 1,17 ile Antep fıstığı izledi.

 Markette en fazla fiyat artışı ise yüzde 37,04 ile yeşil soğanda görüldü. Yeşil soğandaki fiyat artışını yüzde 20,78 ile marul, yüzde 19,99 ile kuru soğan, yüzde 16,08 ile domates, yüzde 15,39 ile lahana, yüzde 13,43 ile fındık, yüzde 12,33 ile yeşil mercimek takip etti. Kasım ayında patlıcan yüzde 9,16, pırasa yüzde 8,63, salatalık yüzde 7,73, ayçiçeği yağı yüzde 6,92, kırmızı mercimek yüzde 6,36, mandalina yüzde 5,19, havuç yüzde 5,05, ıspanak yüzde 5,01 arttı. Fiyat artışı, kabakta yüzde 4,81, sivri biberde yüzde 4,50, pirinçte yüzde 3,83, kuru fasulyede yüzde 3,78, mısırözü yağında yüzde 2,91, yumurtada yüzde 1,35, zeytinyağında yüzde 1,15, dana etinde yüzde 1,10, karnabaharda yüzde 0,97, kuzu etinde yüzde 0,73, sütte yüzde 0,40 oldu.”

Üretici fiyatlarındaki değişim

 Bayraktar, Kasım ayında üretici fiyatlarında marul, kuru üzüm, kuru incir ve süt fiyatlarında değişim olmadığını bildirdi. Kasım’da fiyatı en fazla düşen ürünün yüzde 27,63 oran ile elma olduğuna, elmadaki fiyat düşüşünü yüzde 24,82 ile patates, yüzde 20 ile maydanozun takip ettiğine dikkati çeken Bayraktar, şunları kaydetti:

“Geçen ay, pirinçte yüzde 6,90, fındıkta yüzde 4,97, nohutta yüzde 4,92, dana etinde yüzde 4,51, mandalinada yüzde 3,33, kabakta yüzde 2,99, yeşil mercimekte yüzde 2,64, kırmızı mercimekte yüzde 1,08 fiyat düşüşü oldu.

 Üreticide en fazla fiyat artışı yüzde 75,25 ile yeşil soğanda görüldü. Yeşil soğandaki fiyat artışını yüzde 63,87 ile domates, yüzde 26,40 ile karnabahar, yüzde 21,05 ile ıspanak, yüzde 18,31 ile patlıcan, yüzde 17,51 ile lahana, yüzde 14,50 ile pırasa, yüzde 13,16 ile sivri biber, yüzde 10,53 ile Antep fıstığı izledi. Havuçta yüzde 9,29, limonda yüzde 7,84, zeytinyağında yüzde 7,69, salatalıkta yüzde 6,17, kuru fasulyede yüzde 6,14, kuru kayısıda yüzde 5,26, kuru soğanda yüzde 4,35, yumurtada yüzde 4, kuzu etinde yüzde 2,67 fiyat artışı meydana geldi.”

Üretici fiyat artış ve düşüşlerinin nedenleri

 Üreticide fiyatı en fazla artan yeşil soğanda ara dönem olması nedeniyle hasat edilen ürün miktarındaki azalmaya bağlı olarak fiyat artış görüldüğünü vurgulayan Bayraktar, “domateste ise arzın örtü altından sağlanmaya başlaması fiyatlarda artışa yol açmıştır. Ispanak, pırasa, karnabahar gibi ürünlerde hasadın yeni başlaması, lahanada ise önemli üretim merkezi olan Niğde’de hasadın tamamlanması fiyatlara yansımıştır. Fiyatı düşen ürünler içindeki patateste rekoltede görülen artışın yanı sıra havaların sıcak gitmesiyle birlikte yaşanan kalite kayıpları fiyatta düşüşe yol açmıştır. Elmada ise talepteki daralmaya bağlı olarak fiyatlar gerilemiştir” dedi.

 Özellikle komşu ülkelerdeki sıkıntılar ve Rusya ile yaşanan sorunların ihracatı olumsuz etkileyebileceğini vurgulayan Bayraktar, bu durumun üreticiye yansıtılmaması, üreticinin mağdur edilmemesi için desteklenmesi gerektiğini ve aksi durumda ise çiftçilerin üretimini sürdürmesinin zorlaşacağına dikkati çekti.

Hayal Senem Sayan