Kırsal alandaki kadın çiftçilerin ekonomik ve sosyal konumunu güçlendirip istihdama katmak üzere Gıda Tarım ve Hayvancılık İl Müdürlüğü tarafından, kadın çiftçilere tohum, fide, ilaç, gübre, fidan ile sera, arıcılık ve sulama sistemi gibi verilen eğitim meyvesi alınmaya başlandı. Bismil ilçesindeki kadın çiftçiler aldıkları eğitim sayesinde artık kendi topraklarında çalışarak istihdam sağlanıyor.   İnci Lale, bakanlık eğitimi alan Diyarbakırlı kadın çiftçilerden biri. Elli yaşında ve sekiz çocuğu olan Lale, son çocuğu Dilan'ı da fındık toplamak üzere gittiği Adapazarı'nda doğurmuş. Lale, aldığı eğitim sayesinde artık kapısının önündeki toprağı bile ekip biçtiğini, bir daha gurbete gitmeyeceğini söylüyor.  

'Kendi toprağımı ekiyorum'

   İnci Lale artık başkalarının toprağında çalışmak istemediğini anlatıyor. Kendi toprağında çalışma imkânı varken kimsenin başka yerlere gitmek istemeyeceğini anlatıyor. “Beş yıl önce bu sera kurulduğu zaman uzaklarda yapmak zorunda olduğum iş kapıma gelmiş oldu. Çalışmaya başladım ve o günden beri bir daha gurbete fındığa, portakala gitmedim. Neye ihtiyacım olsa karşılanıyor, sevdiklerime toprağıma yakınım burada.”  

Okuldan fındığa

   19 yaşındaki Gülcan Temiz'in 12 yılı mevsimlik işçi olarak gurbette geçmiş. Çocukken başladığı bu uzun yolculuk nedeniyle okula da gidememiş. “Sekiz kardeşiz. Ailemin maddi sıkıntıları var bu nedenle her sene fındığa gittik. Bu nedenle sekizinci sınıfta okulu bırakmak zorunda kaldım. Tarım İl Müdürlüğünün eğitimlerine katıldıktan sonra bu serada çalışmaya başladım. Buradaki kazancımız daha iyi. Paramın yarısını aileme veriyorum, yarısını kendi ihtiyaçlarım için harcıyorum.”  

Salkım seyreltme ve budama

   Serada domates yetiştirebilmek incelikli bir iş. Salkım seyreltme, budama ve yatırma ustalık istiyor. O ustalığa aldığı eğitimlerle ulaşan 17 yaşındaki Mülkiye Toy artık kalifiye bir tarım işçisi. Üç yıldır serada çalışıyor.   "Burada aldığımız eğitimlerle pek çok şey öğrendik. Her salkımda beş domates çiçeği olması gerekiyor. Fazla olursa ürün küçük kalır, az olursa şekli bozuk olur. Ayrıca budama ve hasatla altta kalan fidenin yatırma işlerini biz yapıyoruz. Doğduğum yerde çalışma imkânımızın olması çok güzel. Hastalansam doktora, evime gidebiliyorum. Ordu'ya fındığa gittiğimizde çok eziyet çekerdik. Burada rahat ve huzurluyuz.” diyor.  

'Burada da toprak var'

   Yıllarca Ordu, Düzce, Afyon ve Manisa'ya fındık, üzüm ve kiraz toplamaya giden Sema Oruç henüz 16 yaşında. Hep kendi kendine sorduğu sorunun cevabını yıllar sonra kapısının önünde bulmuş. “Kendi kendime derdim ki Bismil'de de dünya kadar toprak var. Her taraf uçsuz bucaksız arazi. Öyleyse niye kimse bir şey ekmiyor ki biz de burada çalışalım? Küçücük çocukken tarlalarda, bahçelerde yapmadığım iş kalmadı. Çadırlarda uyurduk ve hastalandığımızda bakacak kimse bile olmazdı. Çok şükür şimdi buraya da seralar kurulmaya başladılar ve meyve ağaçları dikmeye başladılar. Anamın babamın kucağında gibiyim. Bu işi bize öğrettikten sonra iş verdiler ve artık kendi toprağımızda çalışıyoruz.”  

55 üyeden 30'u kadın

   Bismil'de kooperatif şeklinde kurulan Merkez Seracılık'ın 55 üyesinden 30'u kadın. Sera sorumlusu Ömer Karademir, kadınların daha uyumlu ve daha pratik olduklarını söylüyor. Yeni hedefleri serayı büyüterek kadınlara daha çok istihdam sağlamak.  

“Çok pratik oluyor kadınlar. Çok çabuk öğreniyorlar ve çok hızlı iş görüyorlar. Kooperatifimizin üyelerinin çoğu kadın. Burada domates yetiştiriyoruz. Yıllık 700 ton üretim yapıyoruz. Sezon on ay sürüyor ve iki ayı da temizlik ve hijyen çalışmalarına ayırıyoruz. Eskiden bu kadınların tarım işçisi olarak gittikleri batı illerine bile domates gönderiyoruz. Üretimimizi 800 tona çıkarmak üzere çalışma yapıyoruz. Böylece daha çok kadın iş bularak belki de fındığa gitmekten kurtulacak.”  

Kadın çiftçiler öne çıkıyor

   Gıda Tarım ve Hayvancılık Bakanlığı kırsal alanlardaki kadın tarım işçilerinin eğitilmesi ve kadınların ekonomik ve sosyal konumlarının iyileştirilmesi için Türkiye genelinde on yılda 150 binden daha fazla faaliyet gerçekleştirdi, 1 milyon 900 bin kadın çiftçiye eğitim verildi. Bu eğitimlerin ardından tarımsal veya hayvansal faaliyet yürütmek isteyen kadınlara da yüzde elli hibe desteği sağlanıyor.  

Diyarbakır'da 9 yılda 2 bin 657 kadın çiftçiye eğitim verildiğini söyleyen Tarım İl Müdürü Mustafa Ertan Atalar sağlanan hibe krediler ile tarım ve hayvancılık faaliyetlerinin artmasının batı illerine yaşanan göçü azalttığını belirtiyor. Atalar köye geri dönüşlerin de arttığını kaydediyor.

Aile ekonomisine katkı  

“Kadın istihdamı ile aile ekonomilerine ciddi katkı sağlanıyor. Eğitimlerin yanı sıra hibe krediler ile sebze bahçeleri, sebze tarlaları, ipek böcekçiliği konularında kadınlar üretim sürecinin içinde yer alıyorlar. Buralarda yapılan üretim faliyetleri dışarıya olan göçü engellemektedir. Başka memleketlere gitmelerine gerek kalmıyor. Yerinde istihdama katkı sağlıyoruz. Bazı köylere geri dönüşler oluyor ve artık pek çok kişi dışarıya çalışmaya gitmiyorlar. Ayrıca güvenlik ve huzur ortamının her şeyde olduğu gibi tarım ve hayvancılık alanlarından da olumlu katkıları bulunuyor.