Ülkemizde her yıl Kurban bayramlarında kurban olarak kesilen hayvan sayılarının milyonları bulduğu bilinmektedir. Bu bağlamda önemli bir dini vecibemiz olan Kurban, hayvan yetiştiricileri açısından da önemli bir pazar konumuna sahiptir. Bayram döneminde bu denli fazla hayvanın 4 gün gibi kısa bir sürede kesildiği dikkate alındığında kesim hijyeni oldukça önemli bir konu halini almaktadır. Son yıllarda belediyeler tarafından kamuya ait kesim yerleri faaliyete geçirilmiş olmasına rağmen çoğu kişi kurbanlık hayvanlarını bahçe ve sokaklarda kesmektedir. Bu hem kesilen hayvanın etinin kalitesini ve hijyenini düşürmekte hem de çevre sağlığını olumsuz etkilemektedir. Diğer yandan deneyimsiz kişilerin hayvan kesme girişimleri çoğu zaman ciddi bir takım sağlık sorunlarını da beraberinde getirmektedir.
Ülkemizde yaklaşan kurban bayramı vesilesi ile pazara sevkedilen büyük miktardaki hayvanların seçiminde dikkat edilmesi gereken hususlar genellikle göz ardı edilmektedir. Kurbanlık seçiminde öncelik verilmesi gereken en önemli husus kurban olarak satın alınacak hayvanın menşeinin ve sağlık durumunun belgelenebilir olmasıdır.
Diğer bir önemli husus ise satın alınacak kurbanlığın vücut yapısıdır. Satın alınacak kurbanlığın genel vücut yapısına bakılarak ve sırt, omuz ve bel bölgeleri gibi belirli kavram noktaları kontrol edilerek hayvanın kondisyonu hakkında fikir sahibi olunabilir.
ÇOK ZAYIF ZAYIF ORTA İYİ ÇOK YAĞLI
Satın alınan kurbanlıkların kesim öncesinde 8-12 saat dinlendirilmesi et kalitesini oldukça önemli düzeyde artırmaktadır. Kesimden yaklaşık olarak 6 sat öncesinde hayvanlara yemleme yapılmamalı ancak ihtiyaçları kadar su tüketmelerine müsaade edilmelidir. Kesim sırasında hayvanlar iyi bir şekilde sabitlenmeli ve kesim işlemleri gereksiz olarak uzatılmadan kanama düzeyinin yeterli olması sağlanmalıdır. Hayvan kesimini gerçekleştirecek kasapların temizlik kurallarına uymaları ve sağlık bakımından sorunsuz olmaları halk sağlığı açısından oldukça önemlidir.
Kesim olayı tamamlandıktan sonra derinin yüzülmesi özel deneyim isteyen bir işlemdir. Özellikle derinin çıkartılması sırasında et ile teması önlemek kontaminasyon riskini azaltacaktır. Son yıllarda otomatik deri yüzme makinaları bu işlemi oldukça pratik bir hale getirmiştir. Derinin uzaklaştırılmasını takiben karın ve göğüs boşluğu açılarak sindirim, solunum ve üreme organları hızlı bir şekilde çıkarılmalıdır. Özellikle sindirim sisteminin uzun süre karkasta bırakılması etin kötü kokmasına neden olacaktır. Bunun için hem hızlı hareket edilmeli hem de işkembe ve diğer sindirim sistemi organlarının delinmemesine dikkat edilmelidir.
Kesim olayı gerçekleştirildikten sonra elde edilen karkasların bir gün +4 °C'de dinlendirilmesi et kalitesi anlamında oldukça yararlıdır. Daha hijyenik, kaliteli et elde edilmesinde ve kurban etlerinin gerçek ihtiyaç sahiplerine ulaştırılmasında gerek bazı kamu kurumlarının gerekse özel girişimlerin gerçekleştirdiği kurban organizasyonlarının giderek artması önemli katkılar sağlayacaktır.
ONUR YILMAZ
ADÜ ZİRAAT FAKÜLTESİ ÖĞRETİM ÜYESİ