Karabacak ya da Göçerten olarak isimlendirilen hastalığın etmeni, tüm dünyadaki tahıl kök hastalıkları içinde en fazla zarar yapan etmenlerden biridir.
Toprak kökenli olan fungusun konukçuları buğday, arpa, tritikale çavdar ve çimensi bitkilerdir. Kışlık ekilen hububatlarda daha fazla zarar oluşturur. Etmene en dayanıklı serin iklim tahılı çavdardır. Bunu sırasıyla tritikale, arpa ve buğday izlemektedir. Hastalık Trakya, Güneydoğu Anadolu ve İç Anadolu Bölgesinde yaygın olarak kendini gösterir.
Hastalık, sağlıklı bitki köklerinin toprakta bulunan enfekteli bitki artıklarına temas etmesiyle başlar. Zamanla kök sistemi zayıflar ve bitkide, bodurlaşma, erken olgunlaşma, dane bağlayamama ve hastalığın tipik belirtisi olan köklerde koyu kahverengi-siyah lezyonlar oluşur. Buna bağlı olarak enfekteli alanlarda kuru ve sıcak havaları takiben aniden beyaz başak gelişimi görülür. Hastalıklı bitkilerin bodur kalması ve açık renkli görünüm alması erken dönemde görülebilecek belirtiler olup zor fark edilir. Ayrıca kuraklık ve bitki besin elementi eksikliğine bağlı belirtilerle karıştırılabilir. Başaklanma zamanı ve sonrasında kökboğazında koyu kahverengileşme, kararmalar olmakta ve bitkilerin boyu kısalmaktadır. Enfeksiyondan kısa bir süre bitkilerin kökboğazı dokuları siyahlaşarak çürür. Kökboğazındaki bu siyahlık 2 veya 3. boğuma kadar çıkabilir ve bitkiler yatmaya eğilimli olup, kökboğazından kolaylıkla kırılabilir.
Mücadele Yöntemleri
Hastalığın görüldüğü yerlerde baklagil, yağ bitkileri gibi konukçusu olmayan bitkiler ile 2-3 yıl ekim nöbeti uygulanmalı, erken ekimden kaçınılmalı, hastalığa dayanıklı veya orta dayanıklı çeşitler, tercih edilmeli, toprağın alkaliliğini azalttığı için azotlu gübrelerden amonyum sülfat kullanılmalı, buğday ile akraba olan çayır ve çimensi yabancı otlat tarladan yok edilmeli, hastalıklı bitki artıkları tarladan uzaklaştırılmalı ve imha edilmelidir. Kimyasal mücadele, ekimden önce tohum ilaçlaması şeklinde uygulanır.
tarim.gov.tr