Üretimin artırılması için verilen tarımsal desteklerin bir kısmı 'hayatta olmayan çiftçilere" gitmiş. Söz konusu tespit, Sayıştay Başkanlığı'nın hazırlayarak TBMM'ye gönderdiği 2013 yılı Gıda Tarım ve Hayvancılık Bakanlığı denetim raporunda yer aldı.

Raporda bu kapsamdaki şüpheli işlemlere de yer verildi. Buna göre göre bankadan 2013 tarımsal destekleme ödemelerine ilişkin olarak alınan listeden; 1911-1925 doğumlu 10 bin 100 çitçinin, 1926-1930 doğumlu 43 bin 59 çiftçinin destekleme ödemesinden yararlandığı görüldüğü belirtildi. Bu da tarımsal desteklemeye esas alınan sistemde, 84-103 yaş arasında çiftçilerin de bulunduğu gösteriyor. Raporda şu tespitlere yer verildi:

ÇAKIŞMA YAŞANDI

* Ölen çiftçilere ait banka bilgileri ile bakanlık çiftçi kayıt bilgileri uyumlu değil. Yapılan karşılaştırmada iki kurum bilgileri arasında 9 bin 906 kişide çakışmanın olduğu, Ziraat Bankası'nın kayıtlarında görünüp de kurumun listesinde yer almayan 29 bin 670 ölen kişi, kurum listesinde yer alıp da banka verilerinde bulunmayan 19 bin 670 ölen çiftçi olduğu görüldü.
 
* Ölen ve 1911-1930 doğumlu çiftçilerle ilgili olarak Çiftçi Kayıt Sistemi'nde (ÇKS) güncelleme yapılmayarak risk oluşturduğu belirlendi.

* Çiftçilerin öldükten sonra TC Kimlik numaraları kullanılarak ÇKS'ye destekleme dilekçelerinin girildiği, dilekçe tarihlerinin genellikle ölüm tarihinden sonraki tarihleri içerdiği görüldü.

Mernis'ten (Merkezi Nüfus İdare Merkezi) ölen çiftçilere ilişkin sorgulama yapılmadığından, sorgulama sonrasında Mernis kayıtlarında ölü görünmemesi nedeniyle hesaplarına haksız olarak destekleme ödemesinin yapıldığı saptaması yer aldı.

BAKANLIK YANITI

Gıda, Tarım ve Hayvancılık Bakanlığı ise Sayıştay'ın tespitlerine "Çiftçilerin ÇKS veya destekleme uygulamalarından öldükten sonra herhangi bir başvuruları yoksa, bu kişilerin özlük bilgileri ile ilgili Mernis'ten herhangi bir kontrol yapılmamaktadır. Ancak çiftçinin desteklemeler ile ilgili herhangi bir müracaatı varsa Mernis'ten kontrol yapılmaktadır" yanıtını verdi.

ÖLDÜKTEN SONRA BAŞVURU YAPILMIŞ

Sayıştay, bakanlığın yanıtına karşılık da yeni bir değerlendirme yaptı. İdarenin cevabının Sayıştay'ın tespitlerini karşılar nitelikte olmadığı belirtilen değerlendirmede, "Özellikle sayısal verilerin doğruluğu konusunda kapsamlı bir çalışma yapılmamıştır. Tarımsal ödemelerin yapıldığı Ziraat Bankası ile idare arasındaki ölen çiftçi bilgilerinin uyumlu olmadığı, 53 bin çiftçi hakkında bir sorgulamanın yapılmamasının risk oluşturduğu hususlarında bir açıklama ortaya konmamıştır. Listenin incelenmesinde ölen çiftçiler üzerinden öldükten sonra adlarına başvuru yapıldığı ve ölen çiftçilere destekleme ödemesi yapıldığı tespit edilmiştir" denildi.