Türkiye Ziraat Odaları Birliği (TZOB) Genel Başkanı Şemsi Bayraktar, başta toprak olmak üzere doğal kaynakların bilinçsizce kullanımı ve bunun sonucunda meydana gelen kayıpların ürkütücü boyutlara ulaştığını, sınırlı ve sonlu olan toprak kaynaklarındaki kayıpların ve bu kayıplara karşı zamanında önlem alınmamasının ülkemize pahalıya mal olacağını bildirdi.

Bayraktar, "Atalarımızın bize bıraktığı mirası iyi kullanamadık. Onlar, yerleşim yerlerini verimsiz yamaçlara kurmuşlar. Verimli arazileri de tarım için kullanmışlar. Bizden daha bilinçli ve akıllı hareket eden atalarımızdan kalan güzel mirası, hor kullanarak heba ettik. Verimli tarım arazilerini yapılaşmaya açarsak, gelecek nesilleri bu topraklar besleyemez hale gelir" dedi.

Şemsi Bayraktar, 5 Aralık Dünya Toprak Günü vesilesiyle yaptığı açıklamada, toprağın canlıların yaşamsal ihtiyaçları için gerekli besin maddelerini temin ettikleri barındıkları ortam olduğunu belirtti. İnsanların yiyecek, giyecek, yakacak ve barınma gereksinimlerini karşılamak için doğrudan ya da dolaylı olarak toprağa bağımlı olduklarını vurgulayan Bayraktar, dünya nüfusunun artması ve sanayileşme ve kentleşmeyle birlikte toprak ve su kaynaklarının kullanımın olağanüstü arttığına dikkati çekti. Başta toprak olmak üzere doğal kaynakların bilinçsizce kullanımı ve bunun sonucunda meydana gelen kayıpların ürkütücü boyutlara ulaştığını bildiren Bayraktar, şunları kaydetti.

"Bu olumsuzluklardan soyutlanamayan ülkemizde de toprak-su varlığındaki kullanma durumu ve buna bağlı olarak çıkan olumsuzluklar, yıllar itibariyle artma trendine girmiştir. Sınırlı ve sonlu olan toprak kaynaklarındaki kayıplar ve bu kayıplara karşı zamanında önlem alınmaması ülkemize pahalıya mal olacaktır. Atalarımızın bize bıraktığı mirası iyi kullanamadık. Onlar, yerleşim yerlerini verimsiz yamaçlara kurmuşlar. Verimli arazileri de tarım için kullanmışlar. Bizden daha bilinçli ve akıllı hareket eden atalarımızdan kalan güzel mirası hor kullanarak heba ettik.

Geçmişte orman ve mera arazilerin tarıma açılması, meraları daraltmış, aşırı otlatmaya yol açmış, ot verimi ve kalitesini düşürmüştür."

EROZYON, TUZLULUK, ÇORAKLAŞMA

Ülkemiz topraklarının en önemli sorunlarının, tarımsal arazilerimizin amaç dışı ve yanlış arazi kullanımından kaynaklanan erozyon, tuzluluk ve çoraklaşma olduğunu vurgulayan Bayraktar, şöyle devam etti: "Uzun yıllar boyunca milyonlarca dekar birinci ve ikinci sınıf tarım arazisi, konut, sanayi ve turizm yapılaşmaları yüzünden elden çıkmakta ve araziler kabiliyetlerine uygun kullanılmamaktadır. Tarım topraklarının haksız işgalinde karayolları, hem bizzat kapladığı geniş alanlar hem de çevresinde geliştirdiği endüstriyel ve kentsel yerleşim nedeniyle çok olumsuz etkide bulunabilmektedir. Karayolu bunun yanı sıra enerji ve iletişim ağlarını yakınında toplayarak bu olumsuz etkiyi hızlandırmaktadır.

Alternatif olarak kullanılabilecek geniş verimsiz alanlar varken, verimli, hatta yatırım yapılarak sulamaya açılmış tarım arazilerinin tarım dışı amaçla kullanımı israftan başka bir şey değildir. Alınan tüm yasal önlemlere rağmen bu durum engellenememiştir. Tarım arazilerimiz azalmaktadır.

Amaç dışı arazi kullanımları özellikle Trakya, Bursa, Kocaeli, Adapazarı, Gediz, Menemen, Salihli, Kemalpaşa, Büyük Menderes, Küçük Menderes, Antalya, Tarsus, Çukurova ve Düzce gibi verimli tarım alanlarının bulunduğu bölgelerde yoğunlaşıyor. Bu da konunun önemini daha artırıyor. Böylece hem verimli tarım alanlarının kaybı söz konusu olmakta, hem de bu alanlarda daha önce büyük masraflarla yapılmış sulama ve tarımsal altyapı yatırımları heba olmaktadır. Verimli tarım arazilerini yapılaşmaya açarsak gelecek nesilleri bu topraklar besleyemez hale gelir."

TOPRAKLARIN YÜZDE 90'I EROZYON TEHDİDİ ALTINDA

Her yıl 1,4 milyar ton toprağın kaybolup gitmesine neden olan erozyonun ülke topraklarının en önemli sorunu olduğunu belirten Bayraktar, "Türkiye topraklarının yüzde 90'ı erozyon tehdidi altındadır. Akarsuları, birim metreküpte, ABD'den 6, Avrupa'dan 17, Afrika'dan 22 kat daha fazla toprak taşımaktadır. Bu bile tehlikenin boyutlarını ortaya sermeye yeter de artar bile. Binlerce yılda oluşan toprak bir çırpıda kaybedilmektedir" dedi.

Diğer taraftan Türkiye genelinde 2,78 milyon hektar arazide tuzluluk ve drenaj, 1,5 milyon hektar arazide ise çoraklaşma problemi olduğunu bildiren Bayraktar, sadece GAP'ta sulamaya açılan sahalarda yanlış sulama, toprak ve bitki yönetiminden dolayı 15 bin hektar alanın tuzlulaştığına dikkati çekti.

YAPILMASI GEREKENLER

Toprak ve su kaynaklarının korunmasının insanlığın ve yaşamın sağlıklı devamlılığı için elzem olduğunu belirten Bayraktar, yapılması gerekenleri şöyle sıraladı: "Öncelikle ayrıntılı toprak etütleri tamamlanmalı, ülkesel arazi kullanım planı yapılmalıdır. Bu kapsamda tarım, turizm, sanayi ve yerleşim alanları belirlenmelidir. Toprak ve su gibi envanterinin çıkarılmasında önümüzdeki dönemlerde çok önemli konuma gelecek kaynakların devlet eliyle somut olarak bilinmesi, korunması ve geliştirmesi için yeniden Toprak-Su teşkilatları oluşturulmalıdır. Toprak Kanunu, tavizsiz ve kararlı biçimde uygulanmalı ve tüzük uygulanır hale getirilmelidir. Kanunun etkin bir biçimde uygulanabilmesi için, Toprak Koruma Kurullarında üye sayılarının tekrar düzenlenerek, çiftçi kuruluşlarının ve diğer sivil toplum örgütlerinin ağırlığı artırılmalıdır.

Toprağın korunması, geliştirilmesi, tarım arazilerinin sınıflandırılması, asgari tarımsal arazi ve yeter gelirli tarımsal arazi büyüklüklerinin belirlenmesi ve bölünmelerinin önlenmesi, tarımsal arazi ve yeter gelirli tarımsal arazilerin çevre öncelikli sürdürülebilir kalkınma ilkesine uygun olarak planlı kullanımını sağlayacak olan 6537 sayılı Toprak Koruma ve Arazi Kullanım Kanununda değişiklik yapan kanunun yönetmeliği bir an evvel çıkarılmalıdır. Sıkı kontrol ve denetimle tarım arazileri üzerinde kaçak yapılaşma önlenmelidir. Özellikle çölleşme tehlikesi ile karşı karşıya olan Konya ovasını sulayacak olan KOP ile GAP, DAP gibi bölgesel projeler bir an önce tamamlanmalıdır. Tuzluluk ve çoraklaşmaya neden olan bilinçsiz sulamanın önlenmesi için yöre üreticisi eğitilmelidir." 5 Aralık Dünya Toprak Günü kutlayan Bayraktar, "bir Kızılderili reisinin dediği gibi 'bu topraklar dedelerimizden miras kalmadı, onları çocuklarımızdan ödünç aldık'. Bu anlayışla toprakları korumalı, çocuklarımıza emaneti devretmeliyiz" dedi.